Skuteczność i bezpieczeństwo przezskórnej elektrycznej stymulacji nerwów (TENS) w ostrym i przewlekłym bólu u dorosłych: przegląd systematyczny i metaanaliza 381 badań (badanie meta-TENS)

Celem tego przeglądu systematycznego i metaanalizy była ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania TENS w leczeniu bólu niezależnie od rozpoznania medycznego u osób dorosłych.

Wstępnie zidentyfikowano 7679 badań, a do analizy ostatecznie włączono 381 badań.

TENS okazał się korzystny w porównaniu z placebo, brakiem leczenia i standardem opieki. Zabiegi nie uznane przez autorów za standard opieki nie zostały ujęte w metaanalizie ze względu na niejednorodny charakter komparatorów.

Nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic w wynikach między TENS o wysokiej i niskiej częstotliwości.

Nie odnotowano poważnych działań niepożądanych. Inne zgłoszone działania niepożądane, które uznano za łagodne, obejmowały podrażnienia skóry, tkliwość/bolesność i dyskomfort związany z TENS.

Przezskórna elektryczna stymulacja nerwów (TENS) w leczeniu bólu cieszyła się na przestrzeni lat różną popularnością, co wynikało ze schematów postępowania klinicystów oraz polityki płatniczej firm ubezpieczeniowych i innych płatników. Chociaż TENS jest obecnie bardziej dostępny i przystępny cenowo, wśród niektórych klinicystów nadal może istnieć przekonanie, że zalecanie TENS nie jest oparte na dowodach naukowych.

W ciągu ostatnich 20 lat zrozumienie mechanizmów leżących u podstaw skuteczności TENS doprowadziło do poprawy parametrów, które można wykorzystać w praktyce w leczeniu bólu. TENS aktywuje mechanizmy hamujące, które zmniejszają pobudliwość ośrodkową, co prowadzi do redukcji bólu.

Stosowanie TENS na silnym, ale komfortowym poziomie wydaje się być skuteczne w aktywowaniu tych mechanizmów. Inne czynniki przyczyniające się do skutecznej redukcji bólu przez TENS to odpowiednia dawka, zwiększenie ulgi przy wielokrotnym użyciu, częstotliwość stymulacji i długotrwałe stosowanie. Wielowymiarowa natura bólu nie może być ignorowana przy rozważaniu wpływu, jaki TENS może mieć na daną osobę. W tym przeglądzie systematycznym rozważano jedynie wpływ na ocenę bólu, a większość badań dotyczących TENS nie uwzględnia jakości życia lub zdolności funkcjonalnej jako miary wyników. Ten przegląd systematyczny i metaanaliza są zgodne z najnowszymi dowodami wskazującymi, że TENS może bezpiecznie powodować klinicznie istotne zmniejszenie bólu w trakcie lub po zakończeniu leczenia.

Johnson M, Paley C, Jones G, Mulvey M, Wittkop P (2022) Efficacy and Safety of Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) for Acute and Chronic Pain in adults: a Systematic Review and meta-analysis of 381 studies (the meta-TENS study). BMJ Open, 12(2),1-12.