Przegląd najświeższych publikacji z dziedziny fizjoterapii

1. Doświadczenia starszych dorosłych związane z próbą Bell: badanie jakościowe 

Nieodpowiednia aktywność fizyczna wśród starszych dorosłych zwiększa ryzyko niepełnosprawności, zachorowalności i śmiertelności, co powoduje znaczne obciążenie dla pacjentów, lekarzy i systemów opieki zdrowotnej. Dlatego istotne jest, aby terapeuci fizyczni umożliwili starszym dorosłym wykonanie zalecanego poziomu aktywności fizycznej, w tym 150 minut tygodniowej aktywności aerobowej, dwutygodniowej aktywności wzmacniającej oraz tygodniowych zajęć z równowagi. Według starszych dorosłych uczestników, Balistyczne Ćwiczenia Kończyny Dolnej (BELL – Ballistic Exercise of the Lower Limb) ma wiele fizycznych i psychologicznych korzyści. Starsi dorośli uczestnicy cenili sobie trudność programu BELL, możliwość nauczenia się czegoś nowego, mocne forsowanie siebie, rywalizację wzajemną w grupie i z samym sobą.
Grupowe inicjatywy treningowe z kettlebell mogą być wykorzystywane do promowania aktywności fizycznej osób starszych. Uczestnicy stwierdzili, że program kettlebell pomógł im bardziej zaangażować się w aktywność fizyczną, co skutkowało mniejszą dusznością, poczuciem większej energii i motywacji, lepszym snem, zdrowszym samopoczuciem, zmniejszeniem bólu oraz poprawą funkcji fizycznych, równowagi i chodzenia. Powodem zwiększenia poziomu aktywności fizycznej jest pozytywna zmiana w poziomie pewności siebie związanej z wykonywaniem czynności. Pewność ta określana jest mianem poczucia własnej skuteczności i jest jednym z najważniejsze elementy uczestnictwa w regularnej aktywności fizycznej¹.

2. Postępowanie w przypadku bólu pięt: przewodnik po najlepszych praktykach oparty na przeglądzie systematycznym, rozumowaniu klinicznym ekspertów i opiniach pacjentów

Ból pięty może być schorzeniem przewlekłym, charakteryzującym się bólem pierwszego stopnia, bólem po noszeniu ciężarów po okresach odpoczynku lub bólem podczas czynności noszenia ciężarów wykonywanych przez dłuższy czas. Podstawowe leczenie powinno obejmować rozciąganie powięzi podeszwowej, oklepywanie i edukację pacjenta, następnie terapię falą uderzeniową, potem niestandardowe ortezy i inne interwencje wspomagające w tej kolejności. Postępowanie w przypadku bólu piętowego (plantar heel pain – PHP) jest trudne ze względu na jego zróżnicowane przyczyny i czynniki sprawcze, co sprawia, że wybór najwłaściwszej interwencji stanowi wyzwanie. Każda osoba doświadcza tego bólu w inny sposób i to, co jest skuteczne dla jednej osoby, może nie być skuteczne dla innej. To, wraz z brakiem wysokiej jakości dowodów, może prowadzić do zamieszania co do tego, które interwencje są najbardziej skuteczne i kiedy je stosować. Celem tego przeglądu było stworzenie systematycznych wytycznych dotyczących leczenia bólu piętowego w oparciu o wysokiej jakości dowody, rozumowanie kliniczne ekspertów i doświadczenia pacjentów. Dostępne dowody nie potwierdzają wyższości którejkolwiek z powszechnie dostępnych metod leczenia nad inną. Uczestnicy badania zgłaszali braki w zrozumieniu ich choroby, w tym patologii leżącej u podstaw, czynników przyczynowych i skuteczności różnych metod leczenia. Wyniki badania zapewniają jasność osobom poszukującym informacji na temat leczenia i zmniejszają zamieszanie spowodowane sprzecznymi poradami. Zalecane interwencje mają umiarkowane lub silne dowody na ich skuteczność w leczeniu bólu w perspektywie krótkoterminowej².

3. Terapia kortykosteroidami versus fizjoterapia na ból, mobilność i funkcję w zespole ciasnoty podbarkowej

Ból barku jest często skorelowany z zespołem ciasnoty podbarkowej. W jednym z badań stwierdzono nawet, że tylko połowa przypadków bólu barku całkowicie wraca do zdrowia po sześciu miesiącach. Zarówno wstrzykiwanie kortykosteroidów (CSI), jak i fizjoterapia są powszechnie stosowanymi metodami leczenia bólu barku. W tej pracy podsumowano najlepsze dowody porównujące te dwie metody leczenia w odniesieniu do bólu, zakresu ruchu i funkcji u pacjentów, u których zdiagnozowano zespół ciasnoty podbarkowej. Ból barku jest częstą dolegliwością o dużym obciążeniu chorobowym. Jego częstość występowania szacuje się na 67%, a około połowa przypadków nie ustępuje po sześciu miesiącach. Za najbardziej prawdopodobną przyczynę uważa się zespół, który często leczy się za pomocą fizjoterapii i CSI. Względna skuteczność tych zabiegów została porównana w trzech badaniach o wysokiej jakości. Dowody wskazują, że CSI nie przewyższa fizjoterapii w krótkim lub długim okresie w odniesieniu do bólu, funkcji i zakresu ruchu, z jednym wyjątkiem: CSI była lepsza w okresie 6-7 tygodni, ale nie w 12 tygodniu lub później³.

4. Jednostronne testy funkcji kończyn dolnych jako wskaźniki prognostyczne przyszłych wyników związanych z kolanem po uszkodzeniu więzadła krzyżowego przedniego: przegląd systematyczny i metaanaliza 13150 nastolatków i dorosłych

Klinicyści powszechnie stosują wskaźniki symetrii kończyn (LSI) w testach skoku w dal, aby ocenić u sportowców gotowość do powrotu do sportu po urazie więzadła krzyżowego przedniego (ACL). Celem tego przeglądu systematycznego i metaanalizy było zbadanie związku pomiędzy różnymi testami a przyszłymi wynikami związanymi z kolanem po urazie ACL. W celu oceny gotowości sportowców do powrotu do sportu po urazie więzadła krzyżowego przedniego (ACL), klinicyści powszechnie stosują wskaźniki symetrii kończyn w testach skoczności. Jednakże dowody na związek pomiędzy testami skoczności a wynikami są sprzeczne, zarówno gdy testy skoczności są stosowane indywidualnie, jak i jako część większych zestawów testów. Na podstawie tej metaanalizy, w ujęciu indywidualnym wszystkie testy skoczności wydają się być podobnie skuteczne dla rokowania.Kontrintuicyjnie, ta metaanaliza wykazała, że zestawy testów składające się tylko z testów skoczności były związane z późniejszym zmniejszeniem ryzyka urazu, ale zestawy zawierające testy skoczności i testy siły nie były. Autorzy stwierdzili, że potrzeba więcej badań, aby określić optymalny zestaw testów, i pomimo ich wyników, testy siłowe powinny być nadal włączane. W przypadku pacjentów, klinicyści powinni uznać niepewność związaną z testami funkcjonalnymi i późniejsze ryzyko urazu oraz uwzględnienie innych ustalonych czynników, takich jak czas, wiek, siła i regeneracja psychologiczna przy ocenie późniejszego ryzyka urazu⁴.

5. Dokładność diagnostyczna reguł ottawskich użytych w celu wykluczenia złamań w ostrych urazach kostki u dorosłych: przegląd systematyczny i metaanaliza

Pacjenci z ostrym urazem stawu skokowego często trafiają na oddziały ratunkowe. Jedną z pierwszych decyzji diagnostycznych, przed którymi staje lekarz, jest rozróżnienie pomiędzy urazami kostnymi i urazami tkanek miękkich stawu skokowego. Reguły Ottawskie (Ottawa Ankle Rules – OAR) zostały opracowane na początku lat 90-tych w celu ułatwienia identyfikacji urazów stawu skokowego z dużym podejrzeniem uszkodzenia kości, wymagających oceny radiologicznej. OAR może być szybko zastosowane w każdym środowisku klinicznym, z pacjentami skierowanymi na badanie RTG stawu skokowego, jeśli spełniają JEDNO z poniższych kryteriów: ból lub tkliwość kostna w tylnej części dalszej kości piszczelowej, lub wierzchołku przyśrodkowej kości skokowej, lub tylnej części dalszej kości strzałkowej, lub wierzchołku bocznej kości skokowej; ORAZ/LUB nie są w stanie utrzymać ciężaru ciała bezpośrednio po urazie, lub na oddziale ratunkowym. Nadrzędnym celem OAR jest usprawnienie oceny ostrych urazów stawu skokowego, zapobiegając niepotrzebnej ekspozycji na promieniowanie jonizujące. Ten obszerny przegląd miał na celu zbadanie dokładności diagnostycznej OAR w rozpoznawaniu złamań kostki w populacji dorosłych. Pacjent zgłaszający się z urazem stawu skokowego, u którego OAR jest ujemny, z dużym prawdopodobieństwem nie ma złamania i zazwyczaj nie wymaga wykonania RTG. Jednak czułość OAR nie jest doskonała. Główną słabością OAR jest jego niska specyficzność, a co za tym idzie, wysoka skłonność do fałszywych wyników pozytywnych. Chociaż w tym kontekście wynik fałszywie pozytywny (tj. błędne zlecenie wykonania zdjęcia rentgenowskiego kostki) nie jest katastrofalny, ma on jednak pewne implikacje dla kosztów, zasobów, czasu pacjenta i niepotrzebnej ekspozycji na promieniowanie⁵.

6. Wpływ nerwowo-mięśniowej stymulacji elektrycznej pronatorów stawu skokowego na pobudliwość neuronalną i stan funkcjonalny u pacjentów z przewlekłą niestabilnością stawu skokowego

Mimo, że są to jedne z najczęstszych urazów więzadłowych obserwowanych przez lekarzy, urazy więzadła pobocznego stawu skokowego nadal stanowią duże wyzwanie. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest fakt, że obecne procedury badawcze nie uwzględniają i nie pozwalają na zrozumienie czynników, które przed powrotem do nieskrępowanej aktywności predysponują pacjenta do ponownego urazu lub obniżenia sprawności funkcjonalnej. Terminologia określająca takie ponowne uszkodzenie lub subiektywne odczucie, że kostka „poddaje się” po urazie jest nazywana Chroniczną Niestabilnością Kostki (CAI). W związku z tak wysokim wskaźnikiem ponownych urazów, więcej badań poświęcono próbom zrozumienia zmian zachodzących po urazie. Jedną z sugerowanych przyczyn ponownych urazów jest niedostosowana neuroplastyczność po urazie.W pracy starano się zrozumieć efekty zarówno nerwowo-mięśniowej stymulacji elektrycznej (NMES), jak i przezskórnej elektrycznej stymulacji nerwów. W grupie osób cierpiących na przewlekłą niestabilność stawu skokowego czynniki wpływające na ten stan rzeczy są prawdopodobnie różnorakie, dlatego jest mało prawdopodobne, aby próba rozwiązania ich za pomocą jednej pasywnej strategii okazała się być wystarczająca. Rehabilitacja takich urazów musi uwzględniać wszystkie potencjalnie przyczyniające się do nich elementy, takie jak deficyty siły, równowagi, zmieniona kinestezja i zmieniona artrokinematyka⁶.

7. Ogólne efekty i moderatory rehabilitacji u pacjentów ze złamaniem nadgarstka: przegląd systematyczny

Złamania nadgarstka stanowią 25% wszystkich złamań w Wielkiej Brytanii. Złamania te wydają się być często wskaźnikiem słabego zdrowia kości i są związane z istotnymi konsekwencjami w zakresie czynności życia codziennego, utraty niezależności i jakości życia, złamań w innych miejscach, a także zwiększonej śmiertelności po złamaniach. Leczenie złamań nadgarstka, czy zachowawczych, czy chirurgicznych, wiąże się z podejmowaniem decyzji klinicznych, w których rozważa się szkodliwość i korzyści wynikające z zastosowanych metod. Celem tego przeglądu systematycznego było podsumowanie dowodów na efekty rehabilitacji i określenie potencjalnych moderatorów efektów zabiegów u pacjentów ze złamaniem nadgarstka. Wszelkie badania obejmujące terapie elektromagnetyczne nie wykazały znaczących efektów dla bólu i funkcji po złamaniu nadgarstka. Terapia manualna i ćwiczenia wykazały korzystne efekty dla bólu i funkcji, jednak szacunki były małe i dlatego mogą nie mieć znaczenia klinicznego. Stwierdzono, że ćwiczenia domowe w połączeniu z mniejszą liczbą nadzorowanych sesji prowadzonych przez terapeutę, przyniosły podobne efekty w zakresie wyników pacjentów, jak w przypadku w pełni nadzorowanych sesji w ośrodku, w krótkim okresie czasu i do 6 miesięcy. Zmniejszenie bólu i powrót do pełnej sprawności są ważne po złamaniu nadgarstka. Zaprojektowanie procesu rehabilitacji na miarę potrzeb z wykorzystaniem dostępnych wytycznych, poparte praktyką opartą na dowodach naukowych, są również ważne dla skutecznego podejmowania decyzji⁷.

8. Randomizowane badanie kontrolowane wpływu „globalnej reedukacji posturalnej”, w porównaniu z ćwiczeniami specyficznymi dla szyi na ból, niepełnosprawność, kontrolę posturalną i cechy nerwowo-mięśniowe u kobiet z przewlekłym niespecyficznym bólem szyi

Ból szyi jest wszechobecnym problemem mięśniowo-szkieletowym, ale zazwyczaj ma korzystne rokowanie. Pomimo możliwości uzyskania korzystnego wyniku, u co najmniej jednej trzeciej osób objawy będą utrzymywać się przez co najmniej rok po leczeniu. Optymalne leczenie w przypadku niespecyficznego bólu szyi nie zostało jeszcze zidentyfikowane, chociaż wytyczne wskazują na ćwiczenia jako korzystną interwencję, indywidualnie lub w połączeniu z innymi terapiami. Celem badania było określenie skuteczności ćwiczeń Global Postural Re-education (GPR) w porównaniu z ćwiczeniami specyficznymi dla szyi (SE) na ból, niepełnosprawność, kontrolę postawy i cechy nerwowo-mięśniowe u kobiet z przewlekłym bólem szyi. Uczestnicy (50 kobiet) byli podzieleni na dwie grupy: jedna wykonywała ćwiczenia GPR, a druga – SE. Badanie wykazało, że obie grupy interwencyjne uległy znacznej poprawie w kilku miarach wyników. Jest to zgodne z innymi badaniami, w których stwierdzono, że ćwiczenia (nawet te niespecyficzne dla szyi) przynoszą pewne korzyści osobom z przewlekłym bólem szyi. Ćwiczenia aerobowe, jako dodatek do ćwiczeń specyficznych dla szyi, poprawiły wyniki podczas 6-miesięcznej obserwacji w porównaniu do samych ćwiczeń specyficznych dla szyi. W badaniu tym stwierdzono, że ćwiczenia ukierunkowane na mięśnie szyi nie były bardziej skuteczne niż ćwiczenia bardziej ogólne. Praktyka oparta na dowodach naukowych wymaga wykorzystania najlepszych dowodów, które uwzględniają również doświadczenie klinicysty i preferencje pacjenta. Badanie to potwierdza, że istnieje wiele możliwości skutecznego leczenia przewlekłego bólu szyi, zarówno dla lekarzy, jak i dla pacjentów⁸.

9. Życie z zamrożonym barkiem – badanie fenomenologiczne

Zamrożony bark pozostaje dla klinicystów trudnym do zdiagnozowania i leczenia schorzeniem. Kluczowe znaczenie dla poprawy naszych umiejętności diagnostycznych i zaleceń dotyczących leczenia ma perspektywa pacjenta. W opiece zdrowotnej nad układem mięśniowoszkieletowym mamy tendencję do zaniedbywania żywego doświadczenia pacjenta i skupiania się na naszych wymyślnych badaniach klinicznych i przeglądach systematycznych. Badania jakościowe mają istotne znaczenie badawcze, a jeśli chodzi o zamrożony bark opublikowano bardzo mało badań jakościowych. Celem tego badania było poznanie fizycznych, emocjonalnych i społeczno-ekonomicznych skutków życia z zamrożonym barkiem. Zamrożony bark to prawdziwy ból! Ból zamrożonego barku wydaje się być najbardziej znaczącym wyzwaniem dla osób cierpiących na to schorzenie. We wczesnych fazach schorzenia może być pomocny zastrzyk wewnątrzstawowy. Należy również pamiętać, że chociaż ból jest podstawową dolegliwością w przypadku zamrożonego barku, to negatywne następstwa zamrożonego barku często wykraczają poza ból fizyczny. Zamrożony bark może zaburzać tożsamość osobistą, powodować różnorodne zaburzenia emocjonalne i psychiczne, a w niektórych poważnych przypadkach także myśli samobójcze. Jako pracownicy służby zdrowia powinniśmy sprawdzać, jak osoby z zamrożonym barkiem radzą sobie z tym problemem i czy chciałyby uzyskać pomoc od innych członków zespołu wielodyscyplinarnego. Podsumowując, zamrożony bark jest wyniszczającym i zmieniającym życie schorzeniem układu mięśniowo-szkieletowego. Może mieć wpływ na każdy wymiar codziennej egzystencji człowieka⁹.

10. Przegląd systematyczny kampanii edukacyjnych dotyczących samodzielnego zarządzania bólem pleców

Oparte na dowodach naukowych wytyczne praktyki klinicznej dotyczące bólu pleców zalecają wczesne postępowanie i stosowanie podejść kładących nacisk na samokontrolę, terapię psychologiczną i fizyczną. W ostatnim czasie w krajach rozwiniętych przeprowadzono masowe kampanie medialne dotyczące błędnych przekonań na temat bólu pleców.
Oceny artykułów dokonano przy użyciu skali Physiotherapy Evidence Database dla randomizowanych badań kontrolowanych (RCT) (jeden) lub listy kontrolnej Joanna Briggs Institute dla nie-RCT (cztery). Kampanie były prowadzone w populacji ogólnej w Australii, Kanadzie, Norwegii, Holandii i Szkocji. Przesłanie „pozostań tak aktywny, jak to tylko możliwe” zwiększyło świadomość uczestników i wpłynęło na ich przekonania zdrowotne oraz zachowania związane z korzystaniem z opieki zdrowotnej, co skutkowało zmniejszeniem liczby dni zwolnienia lekarskiego, niezdolności do pracy, korzystania z opieki zdrowotnej i roszczeń. Mimo że kampanie były prowadzone w krajach o wysokim dochodzie, ich treść i metody można przenieść do krajów rozwijających się. Jednak ich realizacja musi być dostosowana do potrzeb oraz należy poszukiwać skutecznych i efektywnych kosztowo metod¹⁰.