Leczenie aparatem ortopedycznym pacjentów ze skoliozą: stan wiedzy

Maksym Borysov, Manuel Lay, Tuğba Kuru Çolak, Hans Rudolf Weiss

Ortopedia

10 maja 2023

Artykuł na: 49-60 minut

1738

Tagi: kręgosłup

Stosowanie ortez lub operacja są opcjami leczenia stosowanymi u pacjentów ze skoliozą. Wykorzystuje się wiele różnych rodzajów tych aparatów, a wskaźniki sukcesu ich stosowania są różne. Stosowanie aparatów ortopedycznych może mieć szkodliwy wpływ na pacjenta, prowadząc do dyskomfortu fizycznego, psychicznego, a w niektórych przypadkach ich użytkowanie może być nawet bolesne. Dlatego też przyszłe prace w tej dziedzinie powinny być ukierunkowane na poprawę wskaźnika powodzenia i zmniejszenie fizycznego dyskomfortu, który towarzyszy pacjentowi podczas stosowania ortez.

Wstęp

Skolioza jest trójwymiarową deformacją tułowia i kręgosłupa, która w fazach wzmożonego wzrostu może ulec dramatycznemu pogorszeniu (Asher & Burton 2006; Goldberg et al. 2002; Kruzel & Moramarco 2020; Landauer, Wimmer & Behensky 2003). Istnieje wiele przyczyn deformacji kręgosłupa (np. skoliozy wrodzone z wadami rozwojowymi trzonów kręgów i/lub żeber, skoliozy nerwowo-mięśniowe, skoliozy w chorobach mezenchymalnych oraz wiele innych chorób lub zespołów chorobowych leżących u podstaw) (Chik 2020). Około 80%–90% wszystkich przypadków skolioz ma jednak nieznane pochodzenie i oznaczane jest jako skolioza idiopatyczna (Asher & Burton 2006).

Młodzieńcza skolioza idiopatyczna (AIS) lub skolioza idiopatyczna o późnym początku jest najbardziej rozpowszechnionym typem skoliozy, która najczęściej występuje u dorastających dziewcząt (Asher & Burton 2006; Kruzel & Moramarco 2020; Landauer et al. 2003). Młodzieńcza skolioza idiopatyczna pojawia się w okresie dojrzewania i dotyczy znacznie częściej dziewcząt (stosunek liczby kobiet do liczby mężczyzn wynosi około 4:1) niż chłopców. W przypadku krzywizn o kącie przekraczającym 40° stosunek płci żeńskiej do męskiej wynosi około 10:1 (Asher & Burton 2006).

Leczenie AIS polega na (Kruzel & Moramarco 2020).:

fizjoterapii,
stosowaniu ortez
operacji kręgosłupa

Pierwsza wersja wytycznych dotyczących zachowawczego postępowania w skoliozie została opublikowana w 2006 roku (Weiss i wsp. 2006) i zaktualizowana ostatnio (Weiss & Turnbull 2020a). W okresie wzrostu dojrzewania można obliczyć prawdopodobieństwo progresji dla każdego indywidualnego przypadku (Lonstein & Carlson 1984). Prawdopodobieństwo progresji poniżej 40% mieści się w zakresie obserwacji, natomiast 40%–60% jest wskazaniem do leczenia fizjoterapeutycznego, a prawdopodobieństwo progresji 60% lub więcej jest traktowane jako wskazanie do zastosowania ortez (Weiss & Turnbull 2020a).

Stosowanie ortez u dzieci i młodzieży ze skoliozą jest oparte na dowodach naukowych (Weinstein et al. 2013), jednak istnieje wiele różnych podejść do leczenia i jego filozofii. Najważniejszymi typami ortez stosowanymi obecnie na arenie międzynarodowej są orteza bostońska i orteza Chêneau. Oprócz tych dwóch głównych typów aparatów ortopedycznych, na świecie dostępne są również aparaty nocne i aparaty „miękkie”.

Aparat bostoński

Orteza bostońska (Watts, Hall & Stanish 1977) jest ortezą piersiowo-lędźwiowo-krzyżową (TLSO) z zamknięciami grzbietowymi wykonanymi zazwyczaj z polipropylenu (PP) z wewnętrzną stroną pokrytą pianką polietylenową (PE) dla lepszego komfortu noszenia. Orteza może być wytwarzana indywidualnie przy użyciu techniki gipsowej, jednakże dostępne są również prefabrykowane moduły dostarczane przez firmę Boston Orthotics & Prosthetics z siedzibą w Avon, MA 02322, USA.

Orteza bostońska jest symetryczną ortezą wyposażoną zazwyczaj w poduszki uciskowe zapewniające trzypunktowy system ucisku mający na celu korekcję deformacji tułowia i krzywizny kręgosłupa. W okresie dojrzewania pacjentom zaleca się noszenie ortezy przez 18-23 godziny dziennie. Płaska deformacja pleców, która jest zwykle widoczna u pacjentów ze skoliozą idiopatyczną, nie zostanie skorygowana przez zastosowanie typowej ortezy bostońskiej, będzie skuteczniejsza podczas korygowania lordozy lędźwiowej (Weiss & Turnbull 2020b).

Zastosowanie ortezy bostońskiej jest poparte prospektywnym kontrolowanym badaniem wieloośrodkowym (Nachemson & Peterson 1995) oraz randomizowanym kontrolowanym badaniem obejmującym nieleczoną grupę kontrolną (Weinstein et al. 2013). Wskaźniki sukcesu w obu tych badaniach są porównywalne i wynoszą odpowiednio 70% i 72% pacjentów bez odnotowanej progresji.

Aparat Chêneau

Pierwsze aparaty Chêneau zostały wyprodukowane przez dr Chêneau w 1976 roku (Weiss, Rigo & Chêneau 2000), a pierwsze wyniki końcowe zostały opublikowane przez Hopf i Heine (1985). Orteza Chêneau jest asymetryczną ortezą, która stosowana jest przy różnego rodzaju krzywiznach indywidualnie poprzez wywoływanie ruchu korekcyjnego.

Pierwotnie orteza Chêneau była wykonywana metodą odlewu gipsowego. Polega ona na wykonaniu formy dla pacjenta i wypełnieniu jej gipsem w celu stworzenia modelu nieskorygowanego pacjenta. Model ten jest następnie modyfikowany poprzez odcięcie gipsu od wydatnych obszarów tułowia i dodanie gipsu naprzeciwko tych obszarów w celu uzyskania przestrzeni dla pożądanego ruchu korekcyjnego. Ostateczny model jest następnie owijany przez podgrzany arkusz PE o wysokiej gęstości, który zostaje „przyssany” do powierzchni modelu. Uciskania tułowia pacjenta można uniknąć, gdy zapewni się odpowiednio puste przestrzenie naprzeciwko miejsc ucisku. W okresie dojrzewania sugeruje się czas noszenia ortezy mniej niż 20 godzin dziennie (Asher & Burton 2006; Kruzel & Moramarco 2020).

W okresie dojrzewania sugeruje się czas noszenia ortezy mniej niż 20 godzin dziennie

Obecnie aparaty Chêneau są projektowane za pomocą komputerowego wspomagania projektowania (CAD). Mogą pochodzić z biblioteki aparatów na podstawie klasyfikacji wzorca krzywizny i są wirtualnie dopasowane do skanu pacjenta na komputerze. Plik może być wykorzystany do wytworzenia modelu ortezy za pomocą carvera lub orteza może być wydrukowana (Weiss et al. 2017a).

Seria ortez Chêneau CAD dostarczana przez kontynuatorów działań dr Chêneau obejmuje ortezę Regnier Chêneau (Regnier Orthopaedie GmbH, Achern, Niemcy), Rigo System Chêneau lub RSC-brace (Ortholutions GmbH & Co. KG, Rosenheim, Niemcy) i ortezę Gensingen (Koob Scolitech GmbH, Neu-Bamberg, Niemcy, [Weiss 2010]). Istnieją inne wersje wtórne, ale mogą nie być znormalizowane. Termin „orteza Rigo Chêneau” jest używany przez licznych techników, którzy odbyli kurs dr Rigo, jednak według doświadczenia autorów aparaty te mogą się znacznie różnić.

Usztywnienie nocne

Idea noszenia aparatu korekcyjnego tylko w nocy jest z pewnością atrakcyjna dla pacjentów. Dlatego też podjęto próbę wstępnego wyprodukowania ortez korekcyjnych przeznaczonych wyłącznie do noszenia w nocy. Zarówno aparat zgięciowy Charleston (Price et al. 1990), jak i aparat Providence (D’Amato, Griggs & McCoy 2001) początkowo dostarczyły obiecujących wyników, zwłaszcza w przypadku noszenia ich wyłącznie w nocy. Taki aparat jest zwykle noszony przez 8 h w ciągu nocy (Davis et al. 2019; Simony et al. 2019).

Ortezy nocne są produkowane przez CAD według pomiarów ręcznych za pomocą taśm pomiarowych i suwmiarek pomiarowych dostarczanych przez technika ortopedę i są sprzedawane na całym świecie (Charleston Brace Company, LLC, Charleston, SC, USA lub Providence Brace firmy Spinal Technology, Inc, West Yarmouth, MA, USA). Ostatnie publikacje wykazały sprzeczne wyniki (Davis et al. 2019; Simony et al. 2019). Dlatego Ruffilli i wsp. (2021) w swoim przeglądzie stwierdzili, że nie można wyciągnąć ostatecznego wniosku na temat nocnych aparatów ortopedycznych.

Miękkie aparaty ortopedyczne

Celem zastosowania „miękkich” aparatów ortopedycznych było zwiększenie komfortu noszenia. Mają długą historię, a obecnie dostępne aparaty mogą być postrzegane raczej jako odrodzenie koncepcji miękkich aparatów ortopedycznych niż jako najnowsze osiągnięcia (Weiss 2021).

Orteza SpineCor (dostarczona przez Spine Corporation Limited, Chesterfield, UK), z elastycznymi taśmami, jest szeroko rozpowszechniona i reklamuje swobodną mobilność osoby w ortezie (Coillard, Circo & Rivard 2014). Autorzy wskazali, że aby zainicjować i utrzymać ruch korekcyjny za pomocą ortezy SpineCor, orteza powinna być noszona w pełnym wymiarze godzin w okresie wzrostu i dojrzewania (Coillard et al. 2014).

Gorset TriaC (dostarczony przez SPORLASTIC GMBH, Nürtingen, Niemcy) noszony w pełnym wymiarze czasu pracy działa poprzez 3-punktowy system ucisku (Bulthuis, Veldhuizen & Nijenbanning 2008) i nie jest odpowiedni dla wszystkich rodzajów krzywizn. Mimo że nadal jest popularny, jego stosowanie nie jest powszechne. „Miękkie” aparaty nie nadają się oczywiście do leczenia sztywnych skrzywień kręgosłupa, ponieważ nie posiadają siły przywracającej, niezbędnej do uzyskania wystarczającej korekcji (Weiss & Weiss 2005).

Istnieje wiele innych modeli ortez, z których większość jest różnymi odmianami istniejących koncepcji. Z historycznego punktu widzenia należy zwrócić uwagę na rozpowszechnioną niegdyś ortezę Milwaukee (Blount 1965), a także na ortezę Lyon (De Mauroy, Lecante & Barral 2011), która nadal ma szerokie zastosowanie we Francji, ale jej użycie można też sporadycznie spotkać poza Europą. Dalszy rozwój ortezy Lyon przez De Mauroy i wsp. (2014) doprowadził do znacznej poprawy efektu korekcji i wyników końcowych. Orteza ta obecnie znana jest również pod nazwą ART brace (De Mauroy et al. 2014). Należy również wspomnieć o aparacie Wilmingtona (Hanks, Zimmer & Nogi 1988). Ta TLSO jest popularna głównie w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Regionalne ortezy symetryczne, podobne do ortezy bostońskiej, korygują skrzywienie poprzez uciskanie tułowia i stosowanie podkładek uciskowych. Do tego typu aparatów zalicza się również ortezę SPORT z Włoch (Zaina i wsp. 2011), a także ortezę Osaka Medical College (OMC) (Kuroki i wsp. 2015). O ile orteza SPORT, w przeciwieństwie do bostońskiej, posiada zamknięcia przednie, o tyle aparat OMC w porównaniu z ortezą bostońską posiada podparcie pachowe, którego celem jest poprawa korekcji skrzywień klatki piersiowej.

Ta lista różnych aparatów w leczeniu skoliozy nie jest wyczerpująca. Istnieją inne rodzaje ortez dostępne z bardziej regionalnymi referencjami, niektóre z nich nie są wymienione w literaturze naukowej lub mogą mieć ograniczony zakres wskazań.

W ostatnim przeglądzie wykazano, że aparaty ortopedyczne stosowane obecnie mają szeroki zakres wyników (Weiss & Turnbull 2020b). Wskaźniki sukcesu wahały się od mniej niż 50% do ponad 90%. Można to przypisać modelowaniu aparatów za pomocą odlewu gipsowego, jednak przy tej metodzie wytwarzania standaryzacja nie jest możliwa. Projektowanie wspomagane komputerowo (CAD/CAM) może być wykorzystane do standaryzacji stosowania ortez. Jednak samo zastosowanie technologii CAD/CAM nie doprowadzi do poprawy wyników leczenia, ale standaryzowane podejście do poszczególnych wzorców krzywizn już tak (Weiss et al. 2021).

Stosowanie aparatu może mieć negatywny wpływ na pacjentów, ponieważ mogą oni odczuwać dyskomfort fizyczny, stres psychologiczny, a w niektórych przypadkach noszenie ortezy może być bolesne. Celem przyszłych działań powinno być zatem zwiększenie wskaźnika sukcesu i zmniejszenie dyskomfortu fizycznego, jak również psychologicznego u pacjentów noszących aparaty ortopedyczne (Weiss et al. 2007). Oprócz wpływu ortezy na krzywiznę kręgosłupa, istotna dla pacjenta może być ewentualna poprawa kosmetyczna. Celem tego artykułu jest przedstawienie przeglądu stanu wiedzy na temat ortezowania skolioz oraz przedstawienie zaleceń w odniesieniu do najbardziej odpowiedniego podejścia do ortez.

Metoda

Przeprowadzono narracyjny przegląd literatury naukowej w celu uzasadnienia twierdzeń zawartych w tym artykule. Wykorzystane wyszukiwarki to: Pub Med, Medline, Embase, baza Cochrane oraz Google Scholar. W naszym przeglądzie przeanalizowano wyniki dotyczące różnych typów ortez stosowanych w leczeniu pacjentów ze skoliozą. Zmiany kąta skrzywienia mierzonego według Cobba na koniec leczenia można uznać za najważniejszy parametr wynikowy (Asher & Burton 2006; Kruzel & Moramarco 2020). Zmiana kąta skrzywienia w zakresie + lub - 5° jest ogólnie postrzegana jako niezmieniona. Zmiany o 6° i więcej wykraczają poza średni techniczny błąd pomiaru i są postrzegane jako zmiany rzeczywiste. Zwiększenie kąta Cobba jest uważane za progresję, a zmniejszenie za poprawę.

Leczenie uważa się za skuteczne, jeśli główna krzywizna nie uległa pogorszeniu o więcej niż 5°.
Oprócz zmian kąta Cobba ważna jest również ocena pacjentów ze skoliozą, czy i w jakim stopniu można uzyskać zmiany w wyglądzie zewnętrznym poprzez leczenie ortezą. Dlatego poszukiwano również badań, w których odnotowano zmiany kosmetyczne. Uwzględniono badania opublikowane między 1970 a czerwcem 2021 roku.

Wyniki

Wyniki stosowania ortez bostońskich i innych ortez symetrycznych

Termin TLSO opisuje wszystkie aparaty pachowe, a aparat bostoński jest jednym z nich. Zazwyczaj inne stosowane TLSO są bardziej symetrycznymi aparatami Boston like. W wielu artykułach termin TLSO nie jest określony. Jednak zazwyczaj urządzenia nazywane TLSO wykorzystują te same zasady korekcji, czyli 3-punktowe wywieranie nacisku i kompresję.

W badaniach wynikowych wskaźniki sukcesu wahają się między 60% a 81%. Jednak w badaniu Hanksa i wsp. (1988) analizowano bardziej dojrzałą próbę pacjentów niż w nowszych artykułach (Weinstein i wsp. 2013; Weiss i wsp. 2021). Dlatego też artykuł ten nie jest porównywalny z nowszymi artykułami i bez niego wskaźniki sukcesu wynoszą od 60% do 75%. Ponieważ skolioza idiopatyczna o wczesnym początku ma inne rokowanie niż AIS, dlatego artykuły Harshavardhana i Lonsteina (2018) oraz Moreau i wsp. (2014) nie mogą być uznane za porównywalne. Już w 1995 roku prospektywne kontrolowane wieloośrodkowe badanie Nachemsona i Petersona poparło leczenie ortezą bostońską dowodami wysokiej jakości. Progresji o 6° lub więcej udało się zapobiec u 70% pacjentów z grupy leczonej.

W badaniu Bracing for Adolescent Idiopathic Scoliosis Trial (BRAIST) Weinsteina i wsp. (2013) wykorzystano projekt randomizowanego badania kontrolowanego. Dostarcza ono dowodów na wysokim poziomie. Jednak kryteria ustalone dla sukcesu w tym badaniu były mniej rygorystyczne niż w innych badaniach. Leczenie jest zwykle postrzegane jako udane, jeśli główna krzywa skoliozy nie zwiększa się o 6° lub więcej. Jednak kryterium sukcesu w badaniu BRAIST było szersze, wskazując, że jeśli skrzywienie nie osiągnęło lub przekroczyło 50°, leczenie uznano za udane. Tak więc w tym badaniu może być pewna liczba pacjentów, których skrzywienie pogorszyło się o więcej niż 5°, ale którzy nadal byli oceniani jako udani, ponieważ ich skrzywienie nie osiągnęło ustalonej granicy 50°.

Wyniki stosowania aparatu Chêneau i innych asymetrycznych aparatów ortopedycznych

W badaniach w różnych populacjach wnioski oparte na Chêneau mogą prowadzić do lepszych wyników końcowych w porównaniu z wynikami stosowania ortezy bostońskiej (Miński i wsp. 2017; Weiss & Kleban 2015; Weiss i wsp. 2021). W badaniu pilotażowym porównującym ortezę Rigo-Chêneau z ortezą bostońską w tej samej populacji stwierdzono, że orteza Rigo-Chêneau w odniesieniu do sukcesu leczenia przewyższała ortezę bostońską (Miński i wsp. 2017). Inne badania również wspierają hipotezę, że aparat typu Chêneau może prowadzić do lepszych wyników niż aparat bostoński (Weiss & Kleban 2015; Weiss et al. 2021). Jednak wskaźniki sukcesu aparatów ortopedycznych w stylu Chêneau różnią się w dużym stopniu i mogą być nawet gorsze niż wyniki aparatów bostońskich lub innych TLSO.

Optymalne planowanie i modelowanie odlewu ręcznie wykonanej ortezy Chêneau (Weiss et al. 2000) jest skomplikowaną procedurą, którą musi opanować technik ortopedyczny. Ze względu na stosunkowo niską częstość występowania skolioz wymagających leczenia (ok. 0,5%) w populacji ogólnej (Asher & Burton 2006; Goldberg et al. 2002; Landauer et al. 2003), możliwość zdobycia przez technika ortopedę doświadczenia w krótkim czasie i stałego doskonalenia własnych umiejętności jest ograniczona. Może to być jedną z przyczyn, dla których wskaźniki powodzenia asymetrycznych pochodnych Chêneau różnią się w tak dużym stopniu.

Kolejnym wyzwaniem są zróżnicowane kryteria włączenia. Istnieją prospektywne (Weiss & Weiss 2005; Weiss et al. 2021; Zaborowska-Sapeta et al. 2011) oraz retrospektywne przeglądy wykresów (Miński et al. 2017; Pham et al. 2007), a także artykuły z selektywnymi kryteriami włączenia różniącymi się kątem Cobba lub skutecznością. W artykule De Giorgi i wsp. (2013) wykazano odsetek powodzeń na poziomie 100%. Włączono jednak tylko pacjentów z pojedynczymi wzorcami krzywizn, a średni kąt Cobba był porównywalnie niski (średnio 27°).
W innych artykułach wykorzystano kryteria włączenia Scoliosis Research Society (SRS) do badań dotyczących ortez (wiek 10-14 lat, Risser 0-2, kąty Cobb 25-40°; Richards i wsp. 2005) oraz kohorty pacjentów ze średnimi kątami Cobba pomiędzy 31° a 33° (Weiss i wsp. 2019, 2021; Zaborowska-Sapeta i wsp. 2011). Badania dotyczące wyników stosowania ortez Chêneau wykazały wskaźniki powodzenia od mniej niż 50% do ponad 90%.

Podczas gdy orteza Lyon jest bardziej symetryczną TLSO (De Mauroy et al. 2011), orteza Art wdraża ruch korekcyjny i może być postrzegana jako działająca bardziej jak aparat w stylu Chêneau niż symetryczna TLSO orteza w stylu Boston (De Mauroy et al. 2014). W swoim retrospektywnym badaniu autorzy stwierdzili wskaźnik sukcesu na poziomie 95%, jednak pacjenci leczeni ortezą Art mieli gips korekcyjny przed zastosowaniem tejże.

Rezultaty stosowania nocnych aparatów ortopedycznych

Obiecujące wyniki stwierdzono dla ortez zgięciowych Charleston, jak również dla ortez Providence. W niedawnym artykule Simony i wsp. (2019) odnotowano wskaźnik powodzenia na poziomie 89%. Autorzy poinformowali, że wykorzystali kryteria włączenia SRS do badań nad ortezą (Richards i wsp. 2005). W artykule włączono jedynie pacjentów z przede wszystkim wysoką korekcją (> 60%), natomiast wykluczono pacjentów z niższą korekcją (< 60%). Ponadto w przedstawionej kohorcie nie podano stadium Rissera, dlatego nie możemy mieć pewności, że wszyscy pacjenci spełnili kryteria włączenia do SRS. Inne nieselektywne badanie (Davis i wsp. 2019) wykazało wskaźnik sukcesu na poziomie 57%. W swoim retrospektywnym badaniu kohortowym Janicki i wsp. (2007) stwierdzili wskaźnik sukcesu leczenia ortezą Providence na poziomie 42%, podczas gdy wskaźnik sukcesu ich pacjentów leczonych za pomocą TLSO był jeszcze mniejszy.

Już w 1997 r. Rowe i wsp. w swojej metaanalizie wykazali, że usztywnienie w niepełnym wymiarze godzin lub w nocy jest mniej skuteczne od stosowania go w pełnym wymiarze godzin. Ostatnie przeglądy systematyczne przyniosły sprzeczne wnioski. Podczas gdy Ruffilli i wsp. (2021) w swoim przeglądzie systematycznym nie byli w stanie wyciągnąć wniosków na temat skuteczności nocnego usztywnienia za pomocą ortezy Providence, Costa i wsp. (2021) w swoim przeglądzie stwierdzili, że w zasadzie nie ma różnicy między wynikami stosowania ortez w niepełnym i pełnym wymiarze godzin. Autorzy uwzględnili badanie Simony i wsp. (2019), choć jest to wybiórcza analiza pacjentów z wysokimi korekcjami w ortezie. Ponieważ Simony i wsp. (2019) nie dostarczyli danych pacjentów z korekcjami in-brace (usztywnieniu) o wartości < 60%, ich artykuł nie kwalifikował się do włączenia do przeglądu systematycznego dotyczącego wyników stosowania różnych aparatów ortopedycznych. W związku z tym, z powodu błędu selekcji, wnioski z przeglądu przeprowadzonego przez Costę i wsp. (2021) nie są uzasadnione.

Wyniki stosowania miękkich aparatów ortopedycznych

Coillard i wsp. (2014) w swoim randomizowanym, kontrolowanym badaniu stwierdzili u swoich pacjentów leczonych za pomocą SpineCor odsetek powodzeń na poziomie 73,1% w kohorcie z krzywiznami pomiędzy 15° a 30° i stopniem Rissera pomiędzy 0 a 2. Wyniki te nie zostały potwierdzone w niezależnych badaniach wysokiej jakości (Guo et al. 2014; Weiss & Weiss 2005; Wong et al. 2008) – jedno badanie kontrolowane (Weiss & Weiss 2005) i dwa badania kontrolowane z randomizacją (Guo et al. 2014; Wong et al. 2008). We wszystkich trzech artykułach leczenie za pomocą SpineCor miało wskaźnik sukcesu znacznie niższy niż w przypadku sztywnych ortez. W przypadku innych miękkich ortez, według naszego przeglądu, nie ma dostępnych danych z kryteriami włączenia porównywalnymi z SRS. W badaniu Bulthuis i wsp. (2008) włączono tylko pacjentów z udowodnioną elastycznością podczas zgięciowego badania rentgenowskiego.

Estetyczne wyniki leczenia ortezami

Badania nad stosowaniem ortez wydają się skupiać wyłącznie na kącie Cobba, choć w przypadku pacjentów z AIS może to mieć niewielkie znaczenie. W tej największej grupie osób ze skoliozą poważne problemy zdrowotne są wyjątkiem, nawet u nieleczonych pacjentów (Asher & Burton 2006; Kruzel & Moramarco 2020; Weinstein et al. 2003; Weiss et al. 2016). Dlatego w przyszłych badaniach należy położyć nacisk na to, które aparaty są w stanie pozytywnie wpłynąć na asymetrię tułowia. Jednym z parametrów służących do pomiaru asymetrii tułowia jest kąt rotacji tułowia (ATR) (Bunnell 2005). Jednak wartość ta opisuje asymetrię tułowia tylko wtedy, gdy tułów jest pochylony do przodu. Nawet jeśli wartość ta poprawia się tylko nieznacznie, poprawa asymetrii tułowia w pozycji wyprostowanej może być wyraźnie widoczna (Weiss i wsp. 2021). Poprawę tej asymetrii można ocenić za pomocą wiarygodnych pomiarów topografii powierzchni (Rothstock i wsp. 2020). Przyszłe badania powinny położyć większy nacisk na kosmetycznie ważne parametry kliniczne, szczególnie u pacjentów z AIS, ponieważ dla pacjentów żyjących ze skoliozą idiopatyczną deformacja tułowia lub ich wygląd są prawdopodobnie ważniejsze niż kąt Cobba, a także dlatego, że większość pacjentów ma raczej łagodną formę skoliozy (Asher & Burton 2006; Kruzel & Moramarco 2020; Weinstein et al. 2003; Weiss et al. 2016).

Oczywiście liczba badań dotyczących estetycznych wyników leczenia ortezą jest ograniczona (Grivas & Vasiliadis 2008; Negrini et al. 2012; Rigo 2003; Weiss et al. 2019; Weiss & Moramarco 2021; Weiss et al. 2021) w porównaniu z licznymi badaniami, w których jako parametr wynikowy wykorzystuje się kąt Cobba. Grivas i Vasiliadis (2008) w swoim badaniu stwierdzili, że leczenie ortopedyczne przy zastosowaniu zmodyfikowanej ortezy bostońskiej znacząco poprawiło ATR w krzywych lędźwiowych i piersiowo-lędźwiowych, natomiast krzywe piersiowe nie uległy poprawie. W ostatnim artykule z kohortą stosującą ortezę Gensingen (Weiss i wsp. 2021) ATR poprawiła się zarówno w krzywiznach piersiowych, jak i lędźwiowych. Wskazuje to, że ważne kosmetycznie parametry mogą również znacząco poprawić się przy zastosowaniu aparatów o wysokiej korekcji. Dla pacjenta może to być ważniejsze niż zmiany kąta Cobba, które ostatecznie nie uległy istotnej statystycznie poprawie. Wskaźnik estetyczny został wykorzystany przez Negrini i wsp. (2012) do wykazania, że leczenie aparatem ortopedycznym może poprawić deformację tułowia u pacjentów ze skoliozą.

Dyskusja

Możliwość noszenia ortezy tylko na noc lub korzystania z pełnej swobody ruchu w aparacie korekcyjnym musi być postrzegana przez pacjentów ze skoliozą jako przekonujący argument za jednym lub drugim modelem aparatu. Kiedy lekarz prowadzący wybiera odpowiednią ortezę, powinien jednak skupić się przede wszystkim na sukcesie jej zastosowania.

Zmienność wyników stwierdzonych dla wszystkich typów aparatów ortopedycznych wskazuje, że nie jeden typ aparatu jest zasadniczo lepszy od innego, wszak wyniki różnią się także w obrębie poszczególnych rodzin ortez. W przypadku rozważań nad najlepszą możliwą opieką nad pacjentami uśrednianie wyników, jak w badaniu Costy i wsp. (2021), najwyraźniej nie popiera idei określenia najlepszego możliwego podejścia do leczenia.

Wszystkie artykuły powinny być czytane przez czytelnika krytycznie, ponieważ nawet badanie wykorzystujące najlepszy możliwy projekt może nadal mieć braki i ograniczenia. Na przykład randomizowane badanie kontrolowane Weinstein i wsp. (2013) nie zawiera żadnych informacji na temat efektu korekcji w ortezie, a zastosowana orteza nie jest szczegółowo opisana, nie mówiąc już o udokumentowaniu jej na zdjęciu.

W badaniu Simony i wsp. (2019) uwzględniono jedynie pacjentów, którzy uzyskali w ortezie efekt korekcyjny na poziomie 60% i więcej. Informacja ta nie została przedstawiona w streszczeniu, a w tekście nie podano informacji dotyczących progresji lub regresji u pacjentów z niższym efektem korekcji. Mimo to badanie zostało uznane za kwalifikujące się do włączenia do przeglądu systematycznego z metaanalizą (Costa i wsp. 2021). Są pacjenci, u których krzywizny początkowo progresują w ortezie nocnej, a następnie, po zmianie na pochodną CAD Chêneau, wykazują poprawę w trakcie postępowania z nową ortezą. Pokazuje to, że progresja w mniej skutecznej ortezie nie jest dla pacjentów końcem drogi i nie prowadzi automatycznie do operacji. Pacjenci ci jednak z pewnością odnieśliby większe korzyści z leczenia ortopedycznego, gdyby początkowym leczeniem była orteza typu CAD Chêneau o wyższej jakości.

Orteza umożliwiająca pełną swobodę ruchu jest z pewnością najbardziej komfortowa dla pacjentów, ale pojawia się następujące pytanie: W jaki sposób orteza może osiągnąć efekty korekcyjne niezbędne w leczeniu skolioz przy zachowaniu pełnej swobody ruchu?

Z tego przeglądu narracyjnego można wywnioskować, że sama nazwa aparatu ortopedycznego nie musi dostarczać informacji dotyczących szans na powodzenie leczenia. Najlepsze wyniki uzyskuje się w przypadku aparatów, które wytwarzają ruch korekcyjny. Aparaty te są asymetryczne, a w stosunku do stref nacisku występują odpowiednie wolne przestrzenie, które umożliwiają ruch korekcyjny. Przestrzenie te muszą jednak jak najdokładniej odpowiadać indywidualnemu wzorcowi krzywizny.

Leczenie różnych wzorców krzywizn za pomocą różnych ruchów korekcyjnych w ortezie, a także w trzech wymiarach, jest bardzo złożoną kwestią z licznymi potencjalnymi błędami. Dlatego zaleca się stosowanie asymetrycznej ortezy, która zapewnia niezawodne i dobre jakościowo wyniki zgodnie z wzorcem krzywizny pacjenta, przy użyciu standardowych algorytmów. To złożone dopasowanie można najlepiej opanować, korzystając z pomocy technologii komputerowej. Takie serie aparatów CAD/CAM są dostępne od 20 lat i są stale rozwijane.

W przypadku aparatu nocnego efekty korekcyjne określane są za pomocą badania RTG w pozycji leżącej. Dlatego procentowe efekty korekcji w aparacie nocnym różnią się znacznie od efektów korekcji w aparacie pełnoczasowym, które są określane w pozycji stojącej. Wyniki korekcji w pozycji stojącej są zazwyczaj niższe, ponieważ grawitacja obciąża skrzywienia w pozycji stojącej, a odciąża je w pozycji leżącej. W przypadku aparatów pełnoczasowych wyższej jakości można uzyskać efekty korekcyjne średnio na poziomie około 50%, co według Landauera i wsp. (2003) rokuje ostateczną korekcję, jeśli pacjent stosuje się do zaleceń.

Wcześniej stawiano hipotezę, że początkowo uzyskana korekcja w zastosowaniach ortez u pacjentów ze skoliozą ulegnie regresji w ciągu 2 lat po leczeniu (Landauer i wsp. 2003). Obecnie przy stosowaniu aparatów wysokokorekcyjnych nie oczekuje się już znaczącego spadku początkowych wyników w dłuższej perspektywie czasowej. Aulisa i wsp. (2017) obserwowali trwałe korekcje po ponad 10 latach od odzwyczajenia pacjenta od aparatu, a wyniki uzupełniające nie różniły się istotnie od wyników uzyskanych bezpośrednio po odstawieniu aparatu.

Efekt korekcyjny w ortezie generalnie zmniejsza się wraz ze wzrostem dojrzałości (Aulisa et al. 2019). Ponieważ wyniki stosowania ortez u pacjentów ze skoliozą wyraźnie zależą od korekcji w ortezie i czasu noszenia ortez (compliance) (Landauer et al. 2003; Rivett, Stewart & Potterton 2014; Van den Bogaart et al. 2019; Xu et al. 2017), wyniki końcowe przy zastosowaniu wysokiej jakości aparatów wydają się być najlepsze u małoletnich pacjentów, ponieważ ich skrzywienia mogą być łatwiej skorygowane.

Badania z udziałem pacjentów mających większe kąty skrzywienia (> 40°) pokazują, że wysokie wskaźniki sukcesu można osiągnąć również przy zastosowaniu wysokiej jakości ortez (Aulisa i wsp. 2019; Weiss i wsp. 2017b, 2021). Wyniki te wskazują na potrzebę standaryzacji zastosowań ortez u pacjentów ze skoliozą, aby upewnić się, że pogorszenie jakości życia pacjenta w trakcie noszenia aparatu jest dla niego opłacalnym przedsięwzięciem (Weiss i wsp. 2007).

Aby uniknąć nadmiernego lub niedostatecznego leczenia (wait and see), specjalista powinien mieć obowiązek ujawnienia powszechnie akceptowanych wytycznych, w których pacjenci mogą łatwo znaleźć swoje indywidualne prognozy (Weiss & Turnbull 2020a). Zmniejszyłoby to niepewność pacjentów w przypadku otrzymania sprzecznej porady i mogłoby ewentualnie zwiększyć stopień przestrzegania zaleceń przez osoby leczone.

Ograniczenia tego artykułu

Artykuł zawiera przegląd najważniejszych rodzajów aparatów ortopedycznych, które są stosowane w leczeniu pacjentów ze skoliozą. Opiera się na piśmiennictwie z powszechnie dostępnych baz danych bez rygoru przeglądu systematycznego.

Wniosek

Biorąc pod uwagę, że stosowanie ortez może wpływać na pacjenta, powodując dyskomfort fizyczny i cierpienie psychiczne, konieczne jest dobre zarządzanie jakością stosowania ortez u pacjentów ze skoliozą, aby zapewnić najlepszy możliwy wynik i najmniej stresujące leczenie. Duże zróżnicowanie wskaźników sukcesu w literaturze nie wydaje się akceptowalne dla pacjentów, jeśli weźmiemy pod uwagę, że poświęcają oni swój czas i jakość życia, aby nosić aparat, czasami przez lata. Progresja krzywizny, która ma miejsce w okresie dojrzewania w nieskutecznej ortezie, nie może być łatwo odwrócona w późniejszym okresie.

Bibliografia

Asher, M.A. & Burton, D.C., 2006, ‘Adolescent idiopathic scoliosis: Natural history and long term treatment effects’, Scoliosis 1(1), 2. https://doi.org/10.1186/1748- 7161-1-2
Aulisa, A.G., Guzzanti, V., Falciglia, F., Galli, M., Pizzetti, P. & Aulisa, L., 2017, ‘Curve progression after long-term brace treatment in adolescent idiopathic scoliosis: Comparative results between over and under 30 Cobb degrees – SOSORT 2017 award winner’, Scoliosis and Spinal Disorders 12, 36. https://doi. org/10.1186/ s13013-017-0142-y
Aulisa, A.G., Guzzanti, V., Falciglia, F., Giordano, M., Galli, M. & Aulisa, L., 2019, ‘Brace treatment of Idiopathic Scoliosis is effective for a curve over 40 degrees, but is the evaluation of Cobb angle the only parameter for the indication of treatment?’, European Journal of Physical and Rehabilitation Medicine 55(2), 231–240.
Babaee, T., Kamyab, M., Ganjavian, M.S., Rouhani, N. & Jarvis, J., 2020, ‘Success rate of brace treatment for juvenile-onset idiopathic scoliosis up to skeletal maturity’, International Journal of Spine Surgery 14(5), 824–831. https://doi.org/10.14444/7117
Blount, W.P., 1965, ‘Non-operative treatment of scoliosis with the Milwaukee brace’, Manitoba Medical Review 45(8), 478–480.
Bullmann, V., Halm, H.F., Lerner, T., Lepsien, U., Hackenberg, L. & Liljenqvist, U., 2004, ‘Prospektive Untersuchung zur Korsettbehandlung bei idiopathischen Skoliosen [Prospective evaluation of braces as treatment in idiopathic scoliosis]’, Zeitschrift fur Orthopadie und ihre Grenzgebiete 142(4), 403–409.
Bulthuis, G.J., Veldhuizen, A.G. & Nijenbanning, G., 2008, ‘Clinical effect of continuous corrective force delivery in the non-operative treatment of idiopathic scoliosis: A prospective cohort study of the TriaC-brace’, European Spine Journal 17(2), 231–239. https://doi.org/10.1007/s00586-007-0513-9
Bunnell, W.P., 2005, ‘Selective screening for scoliosis’, Clinical Orthopaedics and Related Research 434, 40–45. https://doi.org/10.1097/01.blo.0000163242.92733.66
Cheung, J.P.Y., Cheung, P.W.H., Yeng, W.C. & Chan, L.C.K., 2020, ‘Does curve regression occur during underarm bracing in patients with adolescent idiopathic scoliosis?’, Clinical Orthopaedics and Related Research 478(2), 334–345. https://doi. org/10.1097/CORR.0000000000000989
Chik, S.K.T., 2020, ‘Classification and terminology’, in M. Moramarco, M. Borysov, S.Y. Ng & H.R. Weiss (eds.), Schroth’s textbook of scoliosis and other spinal deformities, pp. 150–158, Cambridge Scholars Publishing, Newcastle upon Tyne.
Coillard, C., Circo, A.B. & Rivard, C.H., 2014, ‘A prospective randomized controlled trial of the natural history of idiopathic scoliosis versus treatment with the SpineCor brace’, Sosort Award 2011 winner’, European Journal of Physical and Rehabilitation Medicine 50(5), 479–487.
Costa, L., Schlosser T.P.C., Jimale, H., Homans, J.F., Kruyt, M.C. & Castelein, R.M. 2021, ‘The effectiveness of different concepts of bracing in Adolescent Idiopathic Scoliosis (AIS): A systematic review and meta-analysis’, Journal of Clinical Medicine 10(10), 2145. https://doi.org/10.3390/jcm10102145
D’Amato, C.R., Griggs, S. & McCoy, B., 2001, ‘Nighttime bracing with the Providence brace in adolescent girls with idiopathic scoliosis’, Spine 26(18), 2006–2012. https://doi.org/10.1097/00007632- 200109150-00014
Davis, L., Murphy, J.S., Shaw, K.A., Cash, K., Devito, D.P. & Schmitz, M.L., 2019, ‘Nighttime bracing with the Providence thoracolumbosacral orthosis for treatment of adolescent idiopathic scoliosis: A retrospective consecutive clinical series’, Prosthetics and Orthotics International 43(2), 158–162. https://doi. org/10.1177/0309364618792727
De Giorgi, S., Piazzolla, A., Tafuri, S., Borracci, C., Martucci, A. & De Giorgi, G., 2013, ‘Chêneau brace for adolescent idiopathic scoliosis: Long-term results. Can it prevent surgery?’, European Spine Journal 22 (Suppl 6), S815–S822. https://doi. org/10.1007/s00586-013-3020-1
De Mauroy, J.C., Lecante, C. & Barral, F., 2011, ‘“Brace Technology” thematic series – The Lyon approach to the conservative treatment of scoliosis’, Scoliosis 6, 4. https://doi.org/10.1186/1748-7161-6-4
De Mauroy, J.C., Lecante, C., Barral, F. & Pourret, S., 2014, ‘Prospective study and new concepts based on scoliosis detorsion of the first 225 early in-brace radiological results with the new Lyon brace: ARTbrace’, Scoliosis 9, 19. https://doi. org/10.1186/1748-7161-9-19
Goldberg, C.J., Moore, D.P., Fogarty, E.E. & Dowling, F.E., 2002, ‘Adolescent idiopathic scoliosis: Natural history and prognosis’, Studies in Health Technology and Informatics 91, 59–63.
Grivas, T.B. & Vasiliadis, E.S., 2008, ‘Cosmetic outcome after conservative treatment of idiopathic scoliosis with a dynamic derotation brace’, Studies in Health Technology and Informatics 135, 387–392.
Guo, J., Lam, T.P., Wong, M.S., Ng, B.K., Lee, K.M., Liu, K.L. et al., 2014, ‘A prospective randomized controlled study on the treatment outcome of SpineCor brace versus rigid brace for adolescent idiopathic scoliosis with follow-up according to the SRS standardized criteria’, European Spine Journal 23(12), 2650–2657. https://doi. org/10.1007/s00586-013-3146-1
Hanks, G.A., Zimmer, B. & Nogi, J., 1988, ‘TLSO treatment of idiopathic scoliosis. An analysis of the Wilmington jacket’, Spine 13(6), 626–629. https://doi. org/10.1097/00007632-198806000-00005
Harshavardhana, N.S. & Lonstein, J.E., 2018, ‘Results of bracing for juvenile idiopathic scoliosis’, SpineDeformity 6(3), 201–206. https://doi.org/10.1016/j.jspd.2017.10.009
Hopf, C. & Heine, J., 1985, ‘Langzeitergebnisse der konservativen Behandlung der Skoliose mit
dem Chêneau-Korsett [Long-term results of the conservative treatment of scoliosis using the
Chêneau brace]’, Zeitschrift fur Orthopadie und ihre Grenzgebiete 123(3), 312–322. https://doi.
org/10.1055/s-2008-1045157
Janicki, J.A., Poe-Kochert, C., Armstrong, D.G. & Thompson, G.H., 2007, ‘A comparison of the thoracolumbosacral orthoses and providence orthosis in the treatment of adolescent idiopathic scoliosis: Results using the new SRS inclusion and assessment criteria for bracing studies’, Journal of Pediatric Orthopedics 27(4), 369–374. https://doi.org/10.1097/01.bpb.0000271331.71857.9a
Kruzel, K., Moramarco, M., 2020, ‘Idiopathic scoliosis’, in M. Moramarco, M. Borysov, S.Y. Ng & H.R. Weiss (eds.), Schroth’s textbook of scoliosis and other spinal deformities, pp. 380–400, Cambridge Scholars Publishing, Newcastle upon Tyne.
Kuroki, H., Inomata, N., Hamanaka, H., Higa, K., Chosa, E. & Tajima, N., 2015, ‘Efficacy of the Osaka Medical College (OMC) brace in the treatment of adolescent idiopathic scoliosis following Scoliosis Research Society brace studies criteria’, Scoliosis 10, 12. https://doi.org/10.1186/s13013-015-0036-9
Landauer, F., Wimmer, C. & Behensky, H., 2003, ‘Estimating the final outcome of brace treatment for idiopathic thoracic scoliosis at 6-month follow-up’, Pediatric Rehabilitation 6(3–4), 201–207. https://doi.org/10.1080/13638490310001636817
Lee, C.S., Hwang, C.J., Kim, D.J., Kim, J.H., Kim, Y.T., Lee, M.Y., et al., 2012, ‘Effectiveness of the Charleston night-time bending brace in the treatment of adolescent idiopathic scoliosis’, Journal of Pediatric
Orthopedics 32(4), 368–372. https://doi. org/10.1097/BPO.0b013e3182561193
Lonstein, J.E. & Carlson, J.M., 1984, ‘The prediction of curve progression in untreated idiopathic
scoliosis during growth’, The Journal of Bone and Joint Surgery 66(7), 1061–1071. https://doi.
org/10.2106/00004623-198466070-00013
Minsk, M.K., Venuti, K.D., Daumit, G.L. & Sponseller, P.D., 2017, ‘Effectiveness of the Rigo Chêneau versus Boston-style orthoses for adolescent idiopathic scoliosis: A retrospective study’, Scoliosis and Spinal Disorders 12, 7. https://doi.org/10.1186/ s13013-017-0117-z
Moreau, S., Lonjon, G., Mazda, K. & Ilharreborde, B., 2014, ‘Detorsion night-time bracing for the
treatment of early onset idiopathic scoliosis’, Orthopaedics & Traumatology, Surgery & Research 100(8), 935–939. https://doi.org/10.1016/j. otsr.2014.05.024
Nachemson, A.L. & Peterson, L.E., 1995, ‘Effectiveness of treatment with a brace in girls who have adolescent idiopathic scoliosis. A prospective, controlled study based on data from the Brace Study of the Scoliosis Research Society’, The Journal of Bone and Joint Surgery 77(6), 815–822. https://doi. org/10.2106/00004623- 199506000-00001
Negrini, S., Donzelli, S., Lusini, M. & Zaina, F., 2012, ‘Bracing can reduce high degree curves and improve aesthetics immediately after the end of growth’, Final results of a retrospective case series’, Studies in Health Technology and Informatics 176, 393–396.
Pham, V.M., Herbaux, B., Schill, A. & Thevenon, A., 2007, ‘Evaluation du résultat du corset de Chêneau dans la scoliose idiopathique de l’adolescent [Evaluation of the Chêneau brace in adolescent idiopathic scoliosis]’, Annales de readaptation et de medecine physique: revue scientifique de la Societe francaise de reeducation fonctionnelle de readaptation et de medecine physique 50(3), 125–133. https:// doi. org/10.1016/j.annrmp.2006.11.003
Potts, M.A., 2020, ‘Letter to the editor concerning “Providence nighttime bracing is effective in treatment for adolescent idiopathic scoliosis even in curves larger than 35” by A. Simony, I. Beuschau, L. Quisth et al. (Eur Spine J; [2019]: doi:10.1007/s00586-019-06077-z)’, European Spine Journal 29(3), 641–642. https://doi.org/10.1007/s00586-019-06266-w
Price, C.T., Scott, D.S., Reed, F.E. Jr. & Riddick, M.F., 1990, ‘Nighttime bracing for adolescent idiopathic scoliosis with the Charleston bending brace. Preliminary report’, Spine 15(12), 1294–1299. https://doi. org/10.1097/00007632-199012000-00011
Richards, B.S., Bernstein, R.M., D’Amato, C.R. & Thompson, G.H., 2005, ‘Standardization of criteria for adolescent idiopathic scoliosis brace studies: SRS committee on bracing and nonoperative management’, Spine 30(18), 2068–2077. https://doi. org/10.1097/01.brs.0000178819.90239.d0
Rigo, M., 2003, ‘Radiological and cosmetic improvement 2 years after brace weaning – A case report’, Pediatric Rehabilitation 6(3–4), 195–199. https://doi.org/10.1080/ 13638490310001636826
Rivett, L., Stewart, A. & Potterton, J., 2014, ‘The effect of compliance to a Rigo System Cheneau brace and a specific exercise programme on idiopathic scoliosis curvature: A comparative study: SOSORT 2014 award winner’, Scoliosis 9, 5. https://doi.org/10.1186/1748-7161-9-5
Rothstock, S., Weiss, H.R., Krueger, D. & Paul, L., 2020, ‘Clinical classification of scoliosis patients using machine learning and markerless 3D surface trunk data’, Medical & Biological Engineering & Computing 58(12), 2953–2962. https://doi. org/10.1007/s11517-020-02258-x
Rowe, D.E., Bernstein, S.M., Riddick, M.F., Adler, F., Emans, J.B. & Gardner-Bonneau, D., 1997, ‘A meta-analysis of the efficacy of non-operative treatments for idiopathic scoliosis’, The Journal of Bone and Joint Surgery 79(5), 664–674. https:// doi.org/10.2106/00004623-199705000-00005
Ruffilli, A., Fiore, M., Barile, F., Pasini, S. & Faldini, C., 2021, ‘Evaluation of night-time bracing efficacy in the treatment of adolescent idiopathic scoliosis: A systematic review’, Spine Deformity 9(3), 671–678. https://doi.org/10.1007/s43390-020-00248-5
Seifert, J. & Selle, A., 2009, ‘Hat die Nachtorthese in der Skoliosetherapie noch eine Berechtigung? [Is night-time bracing still appropriate in the treatment of idiopathic scoliosis?]’, Der Orthopade 38(2), 146–150. https://doi.org/10.1007/ s00132-008-1381-7
Simony, A., Beuschau, I., Quisth, L., Jespersen, S.M., Carreon, L.Y. & Andersen, M.O., 2019, ‘Providence nighttime bracing is effective in treatment for adolescent idiopathic scoliosis even in curves larger than 35’, European Spine Journal 28(9), 2020–2024. https://doi.org/10.1007/s00586-019-06077-z
Thompson, R.M., Hubbard, E.W., Jo, C.H., Virostek, D. & Karol, L.A., 2017, ‘Brace success is related to curve type in patients with adolescent idiopathic scoliosis’, The Journal of Bone and Joint Surgery 99(11), 923–928. https://doi.org/10.2106/JBJS.16.01050
Van den Bogaart, M., Van Royen, B.J., Haanstra, T.M., De Kleuver, M. & Faraj, S., 2019, ‘Predictive factors for brace treatment outcome in adolescent idiopathic scoliosis: A best-evidence synthesis’, European Spine Journal 28(3), 511–525. https://doi. org/10.1007/s00586-018-05870-6
Watts, H.G., Hall, J.E. & Stanish, W., 1977, ‘The Boston brace system for the treatment of low thoracic and lumbar scoliosis by the use of a girdle without superstructure’, Clinical Orthopaedics and Related Research 126, 87–92. https://doi.org/10. 1097/00003086-197707000-00012
Weinstein, S.L., Dolan, L.A., Spratt, K.F., Peterson, K.K., Spoonamore, M.J. & Ponseti, I.V., 2003, ‘Health
and function of patients with untreated idiopathic scoliosis: A 50-year natural history study’, JAMA 289(5), 559–567. https://doi.org/10.1001/ jama.289.5.559
Weinstein, S.L., Dolan, L.A., Wright, J.G. & Dobbs, M.B., 2013, ‘Effects of bracing in adolescents with idiopathic scoliosis’, The New England Journal of Medicine 369(16), 1512–1521. https://doi.org/10.1056/ NEJMoa1307337
Weiss, H.R., 2010, ‘Brace technology thematic series – The Gensingen brace™ in the treatment of scoliosis’, Scoliosis 5, 22. https://doi.org/10.1186/1748-7161-5-22
Weiss, H.R., 2021, ‘A critical appraisal on soft brace treatment in patients with scoliosis’, Highlights on Medicine and Medical Research 11, 138–145. https://doi. org/10.9734/bpi/hmmr/v11/8653D
Weiss, H.R., Karavidas, N., Moramarco, M. & Moramarco, K., 2016, ‘Long-term effects of untreated adolescent idiopathic scoliosis: A review of the literature’, Asian Spine Journal 10(6), 1163–1169. https:// doi.org/10.4184/asj.2016.10.6.1163
Weiss, H.R. & Kleban, A., 2015, ‘Development of CAD/CAM based brace models for the treatment of patients with scoliosis-classification based approach versus finite element modelling’, Asian Spine Journal 9(5), 661–667. https://doi.org/10.4184/ asj.2015.9.5.661
Weiss, H.R., Lay, M., Seibel, S. & Kleban, A., 2021, ‘Ist eine Verbesserung der Behandlungssicherheit in der Korsettversorgung von Skoliosepatienten durch Anwendung standardisierter CAD-Algorithmen möglich? [Is it possible to improve treatment safety in the brace treatment of scoliosis patients by using standardized CAD algorithms?]’, Der Orthopade 50(6), 435–445. https://doi.org/10.1007/ s00132-020-04000-9
Weiss, H.R. & Moramarco, M., 2021, ‘Remodeling of trunk and backshape deformities in patients with scoliosis using standardized asymmetric CAD/CAM braces’, Highlights on Medicine and Medical Research 11, 104–114. https://doi.org/ 10.9734/bpi/hmmr/v11/8647D
Weiss, H.R., Negrini, S., Rigo, M., Kotwicki, T., Hawes, M.C., Grivas, T.B. et al., 2006, ‘Indications for conservativemanagement of scoliosis (guidelines)’, Scoliosis 1, 5. https://doi.org/10.1186/1748-7161-1-5
Weiss, H.R., Rigo, M. & Chêneau, J., 2000, Praxis der Chêneau-Korsettversorgung in der Skoliosetherapie, Georg Thieme Verlag, Stuttgart.
Weiss, H.R., Tournavitis, N., Nan, X., Borysov, M. & Paul, L, 2017a, ‘Workflow of CAD / CAM scoliosis brace adjustment in preparation using 3D printing’, The Open Medical Informatics Journal 11, 44–51. https:// doi.org/10.2174/1874431101711010044
Weiss, H.R., Tournavitis, N., Seibel, S. & Kleban, A., 2017b, ‘A prospective cohort study of AIS patients with 40° and more treated with a gensingen brace (GBW): Preliminary results’, The Open Orthopaedics Journal 11(Suppl-9, M8), 1558–1567. https://doi.org/10.2174/1874325001711011558
Weiss, H.R. & Turnbull, D., 2020a, ‘Best practice recommendations for the conservative treatment of patients with spinal deformities’, in M. Moramarco, M. Borysov, S.Y. Ng & H.R. Weiss (eds.), Schroth’s textbook of scoliosis and other spinal deformities, pp. 760–775, Cambridge Scholars Publishing, Newcastle upon Tyne.
Weiss, H.R. & Turnbull, D., 2020b, ‘Brace treatment for children and adolescents with scoliosis’, In.Bettany-Saltikov, J and Kandasamy,G., Spinal Deformities in Adolescents, Adults and Older Adults,IntechOpen. https://doi.org/10.5772/intechopen.91234
Weiss, H.R., Turnbull, D., Seibel, S. & Kleban, A., 2019, ‘First end-result of a prospective cohort with AIS treated with a CAD Chêneau style brace’, Journal of Physical Therapy Science 31(12), 983–991. https://doi.org/10.1589/jpts.31.983
Weiss, H.R. & Weiss, G.M., 2005, ‘Brace treatment during pubertal growth spurt in girls with idiopathic scoliosis (IS): A prospective trial comparing two different concepts’, Pediatric Rehabilitation 8(3), 199–206. https://doi.org/10.1080/13638490400022212
Weiss, H.R., Werkmann, M. & Stephan, C., 2007, ‘Brace related stress in scoliosis patients – Comparison of different concepts of bracing’, Scoliosis 2, 10. https:// doi.org/10.1186/1748-7161-2-10
Wong, M.S., Cheng, J.C., Lam, T.P., Ng, B.K., Sin, S.W., Lee-Shum, S.L. et al., 2008, ‘The effect of rigid versus flexible spinal orthosis on the clinical efficacy and acceptance of the patients with adolescent idiopathic scoliosis’, Spine 33(12), 1360–1365. https://doi.org/10.1097/BRS.0b013e31817329d9
Xu, L., Qin, X., Qiu, Y. & Zhu, Z., 2017, ‘Initial correction rate can be predictive of the outcome of brace treatment in patients with adolescent idiopathic scoliosis’, Clinical Spine Surgery 30(4), E475–E479. https://doi.org/10.1097/BSD.000 0000000000343
Yamane, K., Takigawa, T., Tanaka, M., Sugimoto, Y., Arataki, S. & Ozaki, T., 2016, ‘Impact of rotation correction after brace treatment on prognosis in adolescent idiopathic scoliosis’, Asian Spine Journal 10(5), 893–900. https://doi.org/10.4184/ asj.2016.10.5.893
Zaborowska-Sapeta, K., Kowalski, I.M., Kotwicki, T., Protasiewicz-Fałdowska, H. & Kiebzak, W., 2011, ‘Effectiveness of Chêneau brace treatment for idiopathic scoliosis: Prospective study in 79 patients followed to skeletal maturity’, Scoliosis 6(1), 2. https://doi.org/10.1186/1748-7161-6-2
Zaina, F., Fusco, C., Atanasio, S. & Negrini, S., 2011, ‘The SPoRT concept of bracing for idiopathic scoliosis’, Physiotherapy Theory and Practice 27(1), 54–60. https://doi.org/10.3109/09593985.2010.503988