9 stycznia 2024
881
Wprowadzenie
W przypadku leczenia niezakaźnych chorób przewlekłych postuluje się zmianę koncepcji zarządzania procesem leczenia prowadzonego przez klinicystów na takie, w którym pacjenci odgrywają kluczową rolę .1,2 Jednocześnie dobry stan zdrowia jest coraz częściej rozumiany jako zdolność do adaptacji do zmieniających się okoliczności życiowych oraz do samokontroli w obliczu wyzwań społecznych, fizycznych i emocjonalnych.3,4 W przypadku uporczywego bólu w dolnej części pleców (low back pain -LBP) takie podejście oznacza, że skuteczne interwencje terapeutyczne nie polegają głównie na diagnozowaniu i leczeniu pacjentów, ale na wykształceniu współpracy między klinicystą a pacjentem, co pomaga pacjentom angażować się w proces leczenia.5 W niniejszym artykule omówiono proces samokontroli w odniesieniu do LBP ze szczególnym uwzględnieniem roli klinicysty.
Terminologia związana z samokontrolą objawów
Wśród klinicystów i w literaturze fachowej terminy takie jak samoopieka, samozarządzanie w chorobie, poczucie własnej skuteczności i radzenie sobie z objawami są często używane zamiennie bez jasno sprecyzowanych definicji i bez przedstawienia wiedzy teoretycznej leżącej u ich podstaw.6,7 Poniżej zaś przedstawiono, jak prawidłowo używać tych terminów (ryc. 1).
Samoopieka to wszystkie działania, które ludzie podejmują, aby zachować zdrowie (np. mycie zębów, dobry sen, zdrowe odżywianie) i obejmuje działania mające na celu zapobieganie chorobom, utrzymanie dobrego stanu zdrowia oraz radzenie sobie z chorobą i niepełnosprawnością.8 Samozarządzanie w chorobie zostało zdefiniowane jako „zdolność jednostki do radzenia sobie z objawami, leczeniem, konsekwencjami fizycznymi i psychologicznymi oraz zmianami stylu życia związanymi z życiem z chorobą przewlekłą” i jest częścią samoopieki, która odnosi się do radzenia sobie z chorobą.9, 10, 11 Definicje samozarządzania w chorobie podkreślają znaczenie interaktywnej współpracy pomiędzy pacjentem a pracownikami służby zdrowia, pozwalającej na wzmocnienie pozycji pacjenta, a nie na jednokierunkowej, pasywnej opieki przekazywanej od specjalisty do pacjenta.10, 11, 12 Zarządzanie objawami to działania inicjowane przez pacjenta, lekarza lub ich obydwu w celu zmniejszenia niepokoju i konsekwencji spowodowanych występowaniem objawów. Wiąże się to z wypracowaniem współpracy pomiędzy pacjentem a dostawcą usług medycznych w celu podejmowania decyzji dotyczących np. przyjmowania leków lub stosowania terapii manualnej.9
Samoopieka i samozarządzanie w chorobie są pojęciami powiązanymi z teorią D. Orem i teorią społeczno-poznawczą A. Bandury na temat poczucia własnej skuteczności.13, 14, 15 Poczucie własnej skuteczności to przekonanie ludzi o ich zdolności do wpływania na wydarzenia, które mają wpływ na ich życie. To podstawowe przekonanie jest podstawą ludzkiej motywacji, osiągnięć i dobrostanu emocjonalnego. Jeśli ludzie nie wierzą, że mogą osiągnąć pożądane rezultaty poprzez swoje działania, mają niewielką motywację do podejmowania działań w obliczu trudności.
W niniejszym opracowaniu skupiono się na procesie samodzielnego radzenia sobie z uporczywym LBP, w przypadku gdy wiąże się to z interakcją pomiędzy dostawcą usług zdrowotnych a pacjentem, przy czym zaangażowanie klinicysty określono jako „wsparcie w samokontroli”.9 Wsparcie w samokontroli jest zapewniane w ramach interwencji „mających na celu wyposażenie pacjentów w umiejętności aktywnego uczestnictwa i wzięcia odpowiedzialności w zarządzaniu ich przewlekłym schorzeniem w celu optymalnego funkcjonowania „12.
Dlaczego lekarze powinni dbać o samokontrolę LBP?
Większość osób z LBP doświadcza nawracających epizodów bólu, który pojawia się i znika.16 Nawet pacjenci, którzy powrócą do zdrowia po jednym epizodzie LBP, najprawdopodobniej doświadczą następnego, a do 20% osób szukających pomocy z powodu LBP cierpi na uporczywe LBP, z którym muszą sobie radzić w sposób mniej lub bardziej przewlekły.16
Wpływ LBP na codzienne czynności różni się znacznie u poszczególnych osób z powodów, które nie są w pełni zrozumiałe. Jednak ludzie są bardziej niesprawni z powodu LBP, gdy postrzegają swój stan jako straszny i pozostający poza ich kontrolą oraz mają niską skuteczność działania w zakresie bólu.17 Również skuteczne interwencje dotyczące uporczywych dolegliwości bólowych działają częściowo poprzez wpływ na przekonania, myśli katastroficzne, strach i poczucie własnej skuteczności.18, 19, 20, 21 Obejmuje to interwencje, które są zaprojektowane tak, aby wywoływać efekty fizyczne,22, 23 co sugeruje, że na poznanie i emocje wpływają nie tylko interwencje psychologiczne.
Tradycyjny paradygmat biomedyczny koncentruje się na zmianach strukturalnych i zwyrodnieniowych kręgosłupa, które przypuszczalnie tłumaczą objawy pacjenta. Nie korelują one jednak dobrze z bólem lub ograniczeniami aktywności u poszczególnych osób,24, 25 chociaż są związane ze zwiększonym ryzykiem LBP w niektórych populacjach.26 Nie informują również o tym, na jakie leczenie pacjent najprawdopodobniej odpowie, ani o rokowaniu.27, 28 Diagnoza strukturalna nie pomaga zatem pacjentom nadać sensu ich objawom, a w rzeczywistości może potęgować ich strach i obawy, a nawet skłaniać do stosowania nieskutecznych metod leczenia.29,30,31,32,33 Chociaż ćwiczenia są często przepisywane w celu poprawy funkcji mięśni i mobilności, niewiele jest dowodów na to, że to właśnie te mechanizmy stoją za pozytywnymi efektami klinicznymi.34, 35, 36
Klinicyści powinni dbać o proces samokontroli objawów pacjentów, ponieważ większość osób z LBP na co dzień boryka się ze swoim schorzeniem, więc powinna to robić jak najlepiej. Wspieranie poczucia własnej skuteczności jest ważnym elementem opieki nad LBP, ponieważ ludzie są mniej pokrzywdzeni przez LBP, jeśli wierzą w swoją zdolność do radzenia sobie z nim, a skuteczne leczenie LBP częściowo działa poprzez zmniejszenie lęku i zwiększenie poczucia własnej skuteczności.
W jaki sposób lekarze mogą wspierać proces samokontroli LBP?
Wytyczne kliniczne ogólnie zalecają porady i informacje, terapię manualną i ćwiczenia pod nadzorem jako metody leczenia uporczywego LBP.37 Interwencje te są skutecznymi elementami leczenia objawów i mogą zapobiegać nawrotom, ale niekoniecznie wspierają autonomię pacjenta i jego samodzielne zarządzanie chorobą. Poniżej przedstawiono działania kliniczne, które pomagają wspierać proces samokontroli LBP, w tym techniki zmiany zachowań (tj. strategie pomagające pacjentom przyjęcie zdrowych zachowań), a także działania koncentrujące się na autonomii pacjenta i poczuciu jego własnej skuteczności (Tabela 1).12, 40, 41, 42 Działania te są powiązane z planowaniem interwencji, jej realizacją i oceną kliniczną (ryc. 2).
Samozarządzanie w chorobie: planowanie
Niech cele pacjentów wyznaczą kierunek opieki medycznej
Ustalanie indywidualnych celów, za pomocą takiej metody jak „SMART” (jako akronim słów określający cel sprecyzowany, mierzalny, atrakcyjny, realistyczny, terminowy), pomaga pacjentom określić ich motywację do zmiany niepoprawnych zachowań zdrowotnych, zwiększyć prawdopodobieństwo przestrzegania planu terapeutycznego i pomaga klinicystom zaplanować interwencje, które wspierają te cele.43 Ustalanie celów opartych na wartościach pacjentów może otworzyć dyskusję na temat motywacji do zmiany i może ujawnić, co ułatwia i co utrudnia osiąganie tych celów.44 Na przykład, głównym celem pacjenta może być zmniejszenie natężenia bólu, aby móc zaangażować się w ważne dla niego czynności. Dzięki dialogowi i refleksji pacjent może jednak uświadomić sobie, że przekonania lub emocje związane z bólem są bardziej barierami do wykonywania tych czynności niż sam ból. Dlatego cele, które odnoszą się bezpośrednio do bólu, takie jak «chcę się pozbyć bólu pleców», mogą prowadzić do stresu i frustracji zamiast do działania i przeszkadzać pacjentom w realizacji innych, bardziej wartościowych celów.45
Podejmowanie wspólnych decyzji dotyczących planu terapeutycznego
Planowanie interwencji terapeutycznej i wyznaczanie celów powinno być oparte na wspólnym procesie decyzyjnym pacjenta i klinicysty. Proces ten ma na celu zwiększenie autonomii pacjentów z jednoczesną odpowiedzialnością klinicystów za ich bezpieczeństwo i zapewnienie opieki opartej na dowodach naukowych. Aby proces wspólnego podejmowania decyzji miał miejsce, pierwszym wymogiem jest wyraźne zaznaczenie, że decyzja musi zostać podjęta.46 Tak więc pacjenci powinni wiedzieć, że istnieją różne opcje terapeutyczne i powinni otrzymać wszystkie informacje na temat ich wad i zalet, co przyczyni się do podjęcia świadomej decyzji dotyczącej wyboru metody leczenia. Wspólne podejmowanie decyzji jest częścią opieki skoncentrowanej na pacjencie i sposobem na zwiększenie zaangażowania, a także satysfakcji pacjenta i w konsekwencji przestrzegania zaleceń.47 Wspólne podejmowanie decyzji jest jednak trudne do wdrożenia w praktyce i wymaga od klinicystów dobrej znajomości zasad sprawowania opieki nad pacjentem oraz dużych umiejętności komunikacyjnych.48
Określenie gotowości do zmiany
Ponieważ zmiana nie następuje od razu i jest napędzana zaangażowaniem pacjenta, należy umieć określić stan gotowości pacjenta do zmiany określonego zachowania. W tym celu zaproponowano pięć etapów zmiany zachowań zdrowotnych: prekontemplacja (nieświadomość lub zaprzeczanie bez zamiaru zmiany zachowań), kontemplacja (ambiwalentny stosunek do możliwości zmiany), przygotowanie (planowanie działań, rozpoczęcie zmiany zachowań), działanie (zmiana zachowań, stosowanie strategii samokontroli, ale nie jako nowy nawyk) oraz utrzymanie (utrwalenie nowych zachowań i strategii samokontroli w życiu codziennym).47, 48 Pacjenci w pierwszych 2 lub 3 etapach mogą potrzebować więcej informacji na temat metod leczenia, podczas gdy Ci w ostatnich etapach mogą potrzebować zapewniania i pozytywnej informacji zwrotnej.
Wsparcie w zakresie samokontroli może być włączone do planowania interwencji terapeutycznej poprzez umożliwienie pacjentowi wyznaczenie celów i skupienie się na zmianie zachowań, co pozwoli na odwrócenie uwagi od bólu i niesprawności.
Samozarządzanie w chorobie: realizacja
Pomoc pacjentom w nadaniu sensu swoim objawom.
Zmiana zachowań zdrowotnych związanych z LBP wydaje się być ściśle związana ze zmianą przekonań.49, 50, 51 Pacjenci postrzegają LBP jako stan nieprzewidywalny i niekontrolowany oraz trudny do zrozumienia, co nie sprzyja radzeniu sobie z nim w odpowiedni sposób.31 Edukacja pacjentów na temat mechanizmów bólu i sposobów radzenia sobie z nim może zatem zapobiec sytuacji rezygnowania z wykonywania określonych czynności z powodu błędnych przekonań i obaw. Istnieje wiele przydatnych materiałów edukacyjnych na temat bólu skierowanych do klinicystów i osób go doświadczających53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, jednak dostępne są także błędne informacje rozpowszechniane na temat LBP.64 Dlatego klinicyści powinni kierować pacjentów do rzetelnych źródeł informacji, w których unika się niewłaściwych komunikatów na temat bólu z użyciem terminologii związanej z niestabilnością kręgosłupa, nieprawidłowościami postawy, zużyciem, «wskakującymi» i wyskakującymi dyskami lub ograniczeniami dotyczącymi tego, co pacjentom «wolno» robić lub nie.
Nabywanie umiejętności rozwiązywania codziennych problemów
Nadzorowane ćwiczenia fizyczne mogą stać się narzędziem do zdobywania umiejętności rozwiązywania problemów.65, 66 Kiedy pacjenci doświadczają bólu podczas wykonywania określonych ruchów lub mają obawy o konsekwencje ich wykonania, klinicysta ma możliwość zbadania ich myśli na temat przyczyn takich zachowań, zachęcając do eksperymentowania podczas poruszania się na różne sposoby. Ćwiczenia stają się wtedy eksperymentami behawioralnymi, które pomagają pacjentom przeformułować ich przekonania i emocje związane z aktywnością. Zazwyczaj jednak klinicyści często korygują pacjentów podczas wykonywania ćwiczeń, opierając się na założeniu, że korzyści z ćwiczeń zależą od wykonywania ruchów w specyficzny sposób, podczas gdy w rzeczywistości istnieje niewiele dowodów na to, że sposób wykonywania ćwiczeń ma związek z wynikami leczenia. Co ważne, korygowanie pacjentów niesie ze sobą ryzyko zmniejszenia ich umiejętności samodzielnego radzenia sobie z problemami poprzez przekazywanie komunikatu, że samodzielne wykonywanie ćwiczeń jest trudne i potencjalnie niebezpieczne. W ten sposób pacjenci mogą stracić autonomię i poczucie własnej skuteczności, a także nabrać obaw przed zrobieniem czegoś „źle” lub potencjalnie szkodliwego.
Przygotowanie pacjentów na udane doświadczenia
Ponowne zaangażowanie pacjentów w wykonywanie ćwiczeń fizycznych może wiązać się z narażeniem na ruchy, których unikano podczas procesu leczenia. W tym przypadku pomocne może być stopniowe zwiększanie poziomu aktywności fizycznej. Jeśli natomiast ekspozycja jest narzędziem służącym do zmiany przekonań na temat obaw o konsekwencję wykonywania określonego ruchu, powinna ona obejmować zadania, postawy lub ruchy, których unikano.51 Taka ekspozycja jest okazją do zapewnienia pozytywnych doświadczeń i zwiększenia przekonania pacjenta o jego zdolności do poruszania się i aktywności. Zasady warunkowania operacyjnego, mówiące o tym, że zachowania związane z bólem są wzmacniane, jeśli skutkują zmniejszeniem bólu lub pozytywną uwagą ze strony innych osób, mogą być również wykorzystywane do wzmacniania poprawnych zachowań zdrowotnych poprzez stopniowe zwiększanie aktywności.67, 68, 69 Stosując warunkowanie operacyjne, aktywność lub ćwiczenia nie powinny być jednak ukierunkowane na ból, ponieważ mogłoby to spowodować wycofywanie się z aktywności.
Dostarczenie narzędzi do radzenia sobie z bólem i emocjami
Życie z LBP wiąże się z epizodami zaostrzeń i sytuacjami, w których ból się nasila. Dlatego pacjenci potrzebują «zestawu narzędzi” do radzenia sobie z bólem i związanymi z nim lękami lub innymi emocjami poprzez np. ćwiczenia rozpraszające i oddechowe,70 techniki mindfulness,71, 72 lub chodzenie.
Wspieranie samokontroli jest zintegrowane z prowadzeniem interwencji terapeutycznej, gdy klinicyści pomagają pacjentom nadać sens ich objawom, omawiają zachowania związane z bólem i unikają wspierania negatywnych przekonań. Klinicyści mogą wykorzystywać różne metody do nauki umiejętności rozwiązywania problemów oraz dostarczania pacjentom spostrzeżeń i narzędzi do lepszego radzenia sobie z bólem i pokonywania przeszkód napotykanych w codziennym życiu.
Samozarządzanie w chorobie: ocena
Ocena celów i rozumienia bólu pleców przez pacjentów
Ponowna ocena i refleksja są niezbędne w procesie leczenia oraz podczas ciągłego procesu uczenia się klinicystów, dlatego stanowi integralną część opieki zdrowotnej. Ocena postępów pacjentów musi być zgodna z celem interwencji terapeutycznej, a ocena w zakresie samokontroli powinna obejmować sprawdzenie rozumienia przez pacjentów ich objawów, a także osiągania przez nich indywidualnych celów oraz dyskusję na temat strategii i potrzeb ich ewentualnego dostosowania.
Wspieranie pacjentów w planowaniu działań
Pacjent powinien być zachęcany do stworzenia planu działania dotyczącego radzenia sobie z przyszłymi wyzwaniami i nawrotami. W tym miejscu należy ocenić etap zmiany zachowania pacjenta i związane z tym planowanie działań. Klinicyści wspierają proces samokontroli poprzez ocenę wartościowych dla pacjenta celów, planów działania i fazy zmian, zamiast definiować sukces jako wyleczenie objawów.
Wymagania wstępne
Włączenie wsparcia w zakresie samokontroli do rutynowej opieki lekarskiej wymaga wsparcia organizacyjnego (Ryc. 2). Po pierwsze, lekarze potrzebują szkolenia w zakresie umiejętności komunikacyjnych, technik zmiany zachowań zdrowotnych pacjentów oraz pracy z opieką skoncentrowaną na pacjencie, ponieważ często nie jest to częścią ich podstawowego wykształcenia.73 Następnie istnieje potrzeba stworzenia praktycznej struktury klinicznej, która umożliwi wsparcie w zakresie samokontroli, w tym zapewnienie wystarczającej ilości czasu na rozmowę oraz metod chroniących poufność pacjenta podczas omawiania spraw osobistych. Wreszcie, systemy opieki zdrowotnej muszą wspierać klinicystów, zapewniając zwrot kosztów za czas poświęcony na edukację pacjentów i promowanie zmiany zachowań zdrowotnych.74
Zmiana paradygmatu opieki wymaga od lekarzy otwartości na inne myślenie o opiece nad LBP w trakcie całego procesu leczenia. W tabeli 2 wymieniono niektóre „za i przeciw”, ilustrując, że leczenie ze wsparciem w procesie samokontroli może wymagać wprowadzenia głębokich zmian w nabytej już wiedzy i nawykach klinicznych. Wspieranie procesu samokontroli wymaga zmian organizacyjnych, wsparcia finansowego i edukacyjnego, a także pomocy od właścicieli klinik.
Jakie są dowody na skuteczność interwencji wspierającej proces samokontroli u osób z LBP?
Przeglądy systematyczne podsumowujące dowody na temat skuteczności interwencji terapeutycznej obejmującej wsparcie w zakresie samokontroli objawów u osób z uporczywym LBP wskazują na znaczną heterogeniczność wyników i niską lub umiarkowaną jakość badań. W kilku randomizowanych badaniach klinicznych stwierdzono, że interwencje promujące samodzielne zarządzanie w chorobie mają generalnie niewielki lub umiarkowany wpływ na wyniki leczenia związane ze stopniem natężenia bólu, niesprawności ruchowej czy poczucia własnej skuteczności, przynajmniej do roku po zakończeniu terapii.40, 75, 76, 77
Du i wsp. stwierdzili, że interwencje oparte na teorii, na przykład teorii unikania strachu, teorii społeczno-poznawczej lub jako terapia poznawczo-behawioralna były bardziej skuteczne niż interwencje, które nie były o nią oparte. Dowiedziono również, że interwencje o krótszym czasie trwania (<6 tygodni40 lub ≤8 tygodni78) były zwykle bardziej skuteczne niż interwencje o dłuższym czasie trwania oraz że interwencje, w których całość lub część terapii prowadzono przez Internet lub inną platformę internetową były równie skuteczne jak interwencje realizowane osobiście.40 Interwencje prowadzone za pośrednictwem urządzeń mobilnych wydawały się lepsze od interwencji prowadzonych przez Internet za pośrednictwem stron internetowych, ale nie porównano bezpośrednio tych sposobów prowadzenia terapii. Nie było też badań bezpośrednio porównujących interwencje terapeutyczne realizowane za pośrednictwem Internetu z interwencjami odbywającymi się twarzą w twarz.78 Brakuje również dowodów na to, czy samokontrola jest najlepiej wspierana przez sesje terapeutyczne indywidualne czy grupowe. W przeglądzie systematycznym stwierdzono, że interwencje grupowe są bardziej skuteczne niż inne rodzaje opieki w zakresie łagodzenia bólu w LBP,79 natomiast indywidualna terapia poznawczo-behawioralna była bardziej skuteczna w zmniejszaniu niepełnosprawności osób z przewlekłym LBP niż ćwiczenia i edukacja w grupie.80
Mimo wciąż rosnącej ilości danych naukowych, większość interwencji mających na celu promowanie procesu samokontroli u osób z LBP nie jest dobrze opisana. Interwencje te są często wieloaspektowe i złożone, dlatego należałoby przyjąć ujednoliconą sprawozdawczość, na przykład zgodną z kryteriami CReDECI (Criteria for Reporting the Development and Evaluation of Complex Interventions in Healthcare)81. Ponadto autorzy zazwyczaj opisują wyniki kliniczne, takie jak stopień natężenia bólu i niepełnosprawności związany z kręgosłupem, ale rzadziej wyniki związane ze zmianą zachowania, takie jak umiejętność samokontroli, uczenie się i wiedza, które są bardziej związane z celami tych interwencji.40, 75, 82 Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest brak ważnych narzędzi pomiarowych, które pozwoliłyby uchwycić zmiany zachowań zdrowotnych ułatwiających proces samokontroli objawów choroby.
Obecnie wydanie wytycznych dotyczących prowadzenia interwencji terapeutycznych obejmujących naukę samodzielnego radzenia sobie z LBP jest utrudnione ze względu na niewystarczające dane naukowe. Mimo to, istnieją dowody wskazujące na pozytywne efekty w zakresie kluczowych wyników. Warto również wspomnieć, że a prowadzenie wsparcia w zakresie samokontroli za pośrednictwem Internetu może mieć tutaj ważną rolę do odegrania.
Opieka nad LBP nie działa w odosobnieniu
Opieka zdrowotna jest tylko jednym z elementów strategii zarządzania zdrowiem, a osoby z uporczywym LBP bardzo często cierpią na wiele innych chorób przewlekłych.83 Dlatego umiejętności zarządzania sobą wykraczające poza radzenie sobie z LBP są często potrzebne do utrzymania zdrowego stylu życia.
Wyniki 53 badań oceniających perspektywę pacjentów w zakresie samokontroli chorób przewlekłych wykazały, że czynniki osobiste (np. wiedza, przekonania i motywacja), stan zdrowia (w tym nasilenie objawów i ogólny stan zdrowia), dostępne zasoby, kontekst społeczny (praca, rodzina, społeczność) oraz systemy opieki zdrowotnej wpływają na zdolność danej osoby do samokontroli choroby.84
Inne badanie wykazało również, że ciągła samokontrola LBP może być wyczerpującym wysiłkiem, a sukces tego procesu zależy od indywidualnych czynników osobistych, jak również od wsparcia ze strony klinicystów, rodziny i przyjaciół.85 Tak więc strategie samokontroli muszą być oparte na indywidualnych potrzebach a opieka zdrowotna musi być skoncentrowana na osobie.
Cztery zasady opieki skoncentrowanej na osobie zostały opisane przez The UK Health Foundation jako: (1) zapewnienie ludziom godności, współczucia i szacunku; (2) oferowanie skoordynowanej opieki; (3) oferowanie spersonalizowanej opieki oraz; (4) wspieranie ludzi w rozpoznawaniu i rozwijaniu ich mocnych stron i zdolności, aby umożliwić im niezależne i satysfakcjonujące życie.86
Interwencje w zakresie samokontroli powinny wspierać poczucie własnej skuteczności i autonomii pacjentów nie tylko jako narzędzie do radzenia sobie z bólem, ale raczej jako wsparcie w utrzymaniu dobrego ogólnego stanu zdrowia fizycznego i psychicznego.
Wnioski
Osoby z LBP przez większość czasu muszą samodzielnie radzić sobie z bólem. Dlatego klinicyści i systemy opieki zdrowotnej powinny umożliwić im robienie tego w poprawny sposób poprzez zapewnienie wiedzy i umiejętności pozwalających na podejmowanie dobrych decyzji związanych z LBP i ogólnym stanem zdrowia (Tabela 3). Samokontrola choroby nie oznacza, że pacjenci są samotni i pozbawieni opieki zdrowotnej. Należy to raczej traktować jako umiejętność wybrania właściwego momentu konsultacji ze specjalistą w celu uzyskania porady dotyczącej łagodzenia objawów. Zmiana paradygmatu opieki zdrowotnej jest nie tylko wyzwaniem dla poszczególnych klinicystów, ale wymaga również wsparcia organizacyjnego w placówkach klinicznych i systemach opieki zdrowotnej. Obecnie nie ma jednoznacznych dowodów określających jak dokładnie wspierać samokontrolę LBP w praktyce klinicznej, ale zidentyfikowano podstawowe elementy, które obejmują pracę z bólem, zmianę niepoprawnych zachowań zdrowotnych i zwiększenie autonomii pacjenta.
Źródło: Brazilian Journal of Physical Therapy, 2021, Jul-Aug, 25(4), p. 396–406.
©2021 The Authors
Adaptacja: Dorota Kacprzak
Na podstawie licencji CCBY
(http://creativecommons.org/ licenses/by/4.0/)
Facebook
Twitter
Linkedin
Kup teraz
