Hydroterapia. Przegląd badań

Hydroterapia to słowo, które zostało użyte do opisa­nia szerokiego zakresu działań, z których większość odnosi się do działań terapeutycznych i ćwiczeń wykonywanych w podgrzewanych basenach. Niedawno tradycyjna medycyna uznała hydroterapię za zabieg fizjoterapeutyczny przeprowadzany w wodzie, w którym właściwości wody są wykorzystywane do osiągnięcia okre­ślonych celów terapeutycznych. Woda podtrzymuje ciężar ciała i wspomaga pływalność, podczas gdy ciepło może pozwolić mięśniom na rozluźnienie i złagodzenie bólu stawów. Może również pomóc w promowaniu relaksu, zmniejszeniu obciążenia stawów, zwiększeniu ruchu i pobudzeniu krążenia. Hydroterapia jest jedną z podsta­wowych metod leczenia szeroko stosowanych w systemie medycyny naturalnej, która jest również nazywana terapią wodną, terapią basenową i balneoterapią¹ . 

TERAPIA WODNA

Hydroterapia lub terapia wodna to zastosowanie wody w celu zainicjowania leczenia. Wszystkie trzy formy wody (ciecz, para, lód) mogą być stosowane terapeutycznie. Zalety hydroterapii są następujące⁴: 
   

• Jest prawie zawsze dostępna. 
• Jest łatwa do nauczenia i wykonania. 
• Zabieg jest bezbolesny i nie powoduje żadnych skutków ubocznych. 

Celem hydroterapii jest poprawa krążenia i jakości krwi. Jest to ważne, ponieważ krew dostarcza składniki odżyw­cze i usuwa odpady z tkanek i narządów. Jeśli krążenie jest słabe lub powolne, lecznicze składniki odżywcze nie mogą być dostarczane, a toksyny nie mogą być usuwane, co powoduje degenerację tkanek i narządów. Poprawia­jąc jakość krwi, komórki mają dostęp do większej ilości składników odżywczych, a toksyny są skuteczniej usu­wane. Ogólne zastosowania terapeutyczne hydroterapii obejmują: 
 

• Ból i obrzęk po urazach 
• Gorączka
• Eliminacja toksyn 
• Przeciwskurczowe 
• Zaparcia 
• Poprawa funkcji układu odpornościowego

Naprzemienne stosowanie gorąca i zimna (hydrotera­pia kontrastowa) jest powszechnie stosowaną metodą hydroterapii. Aplikacja gorącej wody rozszerza naczynia krwionośne, wypełniając je krwią, a aplikacja zimnej wody zwęża naczynia krwionośne, zmuszając krew do prze­mieszczenia się do innych części ciała. Gorącą i zimną wodę można stosować na dowolną część ciała, która jest w stanie zapalnym, przekrwiona lub zraniona. Leczenie zwykle polega na przykładaniu gorącego okładu przez 3 minuty, a następnie zimnego okładu przez 30 sekund, naprzemiennie 3 razy z rzędu. Zabieg można wykonywać kilka razy dziennie4.
Czas stosowania gorąca i zimna może być różny (np. 5 minut gorąca, 1 minuta zimna), o ile aplikacja zimna trwa krócej niż gorąca. Ważne jest również, aby zakoń­czyć zabieg aplikacją zimna. Aplikacja gorąca powinna być przyjemnie gorąca.

 

Uwaga

Nie należy stosować wody, która jest wystarczająco gorąca, aby spowodować oparzenia. 
   

•  Ludzie mają różny poziom tolerancji na działanie gorą­cej wody na różne części ciała. 
• Poziomy tolerancji mogą zmieniać się z leczenia na leczenie, w zależności od stanu emocjonalnego, stopnia urazu lub choroby oraz temperatury ciała. 
• Woda działa na ciało odruchowo. Oznacza to, że gdy woda jest podawana na jedną część ciała, inne części ciała są również stymulowane przez odruch tętniczy (naczynia krwionośne) lub odruch rdzenia kręgowego. 
• Hydroterapia wykorzystuje to odruchowe działanie. Na przykład, jeśli lewa stopa jest złamana i znajduje się w gipsie, na prawej stopie można wykonać naprze­mienną terapię ciepłem i zimnem. Ze względu na dzia­łanie odruchowe, lewa stopa czerpie korzyści z zabiegu hydroterapii, mimo że został on wykonany na prawej stopie. Zasada ta jest również wykorzystywana, gdy gorące i zimne zabiegi są stosowane na stopach w celu leczenia gardła lub zatok.

KLASYFIKACJA I RODZAJE HYDROTERAPII

Hydroterapia jest ogólnie podzielona na dwa rodzaje.

Hydroterapia zewnętrzna

Ten rodzaj obejmuje zastosowanie wody lub lodu na ciało lub zanurzenie ciała w wodzie, podczas gdy hydroterapia oparta na temperaturze obejmuje różne efekty zimnej lub gorącej wody na skórze i tkankach leżących poni­żej. Gorąca woda pomaga rozluźnić mięśnie i powoduje pocenie się i jest bardzo pomocna w leczeniu słabego krążenia, bólu mięśni, zapalenia stawów i reumatyzmu przy użyciu kombinacji aromaterapii. Hydroterapia zimną wodą pomaga stymulować mięśnie i przepływ krwi w skó­rze. Zabiegi oparte na temperaturze obejmują stosowanie zimnego lub wilgotnego ciepła na określone części ciała. Leczenie wilgotnym ciepłem nazywa się fomentacją i jest pomocne w stanach takich jak grypa, zapalenie stawów lub przeziębienie klatki piersiowej, podczas gdy zimne okłady lub okłady z lodu pomagają w bólach głowy, zabiegach dentystycznych lub skręceniach. Okłady na ciało są pomocne w detoksykacji i uspokajaniu pacjentów psychiatrycznych.⁵ 

Hydroterapia wewnętrzna 

Hydroterapia wewnętrzna obejmuje irygację okrężnicy i lewatywy. Łaźnie parowe są rodzajem wewnętrznej hydroterapii. Irygacja okrężnicy to lewatywa stosowana do oczyszczania całego jelita grubego. Uważa się, że leczy ona wiele problemów trawiennych. Douching to kolejna forma wewnętrznej hydroterapii, która kieruje strumień wody do pochwy w celu oczyszczenia. Zazwyczaj nie jest to zalecana forma terapii.⁷ 

 

MECHANIZM DZIAŁANIA HYDROTERAPII 

Hydroterapia działa poprzez układ nerwowy. Podobnie jak leki, działa na ośrodki mózgowe i ich rozszerzenia, a następnie poprzez obszary odruchowe. Funkcja jest stymulowana lub zmniejszana za pomocą stosowanych temperatur i długości ich stosowania. Tarcie towarzyszące stosowaniu hydroterapii również zwiększa i przedłuża jej skuteczność. 

Hydroterapia wykorzystuje lecznicze właściwości efek­tów termicznych i mechanicznych. Hydroterapia wyko­rzystuje reakcję organizmu na ciśnienie wywierane przez wodę, na bodźce gorące i zimne, na odczuwanie samej wody, na długotrwałe stosowanie ciepła. Nerwy poma­gają wniknąć odczuciom skóry głębiej w ciało, co ma kluczowe znaczenie w stymulowaniu układu odporno­ściowego, poprawie krążenia i trawienia, wpływaniu na produkcję hormonów stresu, zmniejszaniu wrażliwości organizmu na ból i pobudzaniu przepływu krwi. 

Ogólnie rzecz biorąc, ciepło pomaga uspokoić i wyciszyć ciało oraz spowolnić aktywność narządów wewnętrznych. Zimno jest stosowane w celu odmłodzenia i pobudze­nia, zwiększając wewnętrzną aktywność organizmu. Jeśli dana osoba odczuwa niepokój lub ma napięte mięśnie, zaleca się stosowanie ciepła pod prysznicem lub w wan­nie. W przypadku stresu i zmęczenia zaleca się wzięcie ciepłego prysznica lub kąpieli, a następnie krótkiego zim­nego prysznica, aby pobudzić ciało i umysł. 

Ból lub stres mogą prowadzić do zmian chemicznych w organizmie, które mogą powodować zwiększone tętno i ciśnienie krwi. Regularne zabiegi hydroterapii pomagają zmniejszyć te objawy, łagodząc i rozluźniając opuchnięte stawy oraz spowalniając proces reakcji na stres. Pomaga to zrelaksować się i odprężyć oraz ułatwia radzenie sobie z bólem.^{5, 6}.

RODZAJE TECHNIK HYDROTERAPII 

System Kneippa 

Technika ta została opracowana przez Sebastiana Kneippa i polega na stosowaniu zimnej i gorącej wody na skórę. Technika ta jest wykonywana w wannie Kneippa, która pomaga poprawić układ odpornościowy. Zabiegi sklasyfi­kowane w ramach systemu Kneippa obejmują układ fizjo­logiczny, konsensualny, segmentowy i odpornościowy. Dodatkowo pomaga w łagodzeniu napięcia mięśniowego i urazów. 

Hydromasaż 

Polega na użyciu ciepłej wody, która stosuje masaż che­miczny, mechaniczny i termiczny na ciele. Pomaga to poprawić krążenie krwi, łagodząc ból i napięcie, jednocze­śnie rozluźniając mięśnie. Hydromasaż łagodzi ból tkanek miękkich i mięśni spowodowany urazami sportowymi i zapaleniem stawów. Jest również stosowany w leczeniu bezsenności, zapalenia ścięgien i stwardnienia rozsianego. Ponadto hydromasaż jest również stosowany w celu łago­dzenia stresu i radzenia sobie z nim. 

Hydroterapia okrężnicy 

Jest to technika polegająca na wprowadzeniu ciepłej wody do odbytnicy. Technika ta jest bezbolesna i pomaga w wypłukiwaniu starych i nagromadzonych odpadów w okrężnicy. Terapia okrężnicy ma na celu poprawę ogól­nego stanu zdrowia układu pokarmowego. Należy pamię­tać, że woda stosowana w hydroterapii jelita grubego nie zawiera żadnych leków, substancji chemicznych ani ziół. ^{5, 6} 

POWSZECHNE TECHNIKI HYDROTERAPII 

Wanny i prysznice 
Kąpiele i prysznice mogą być zdrowe i lecznicze. Gorąca kąpiel lub prysznic mogą zachęcić do relaksu, zmniejszyć stres i wypłukać toksyny. Dodanie olejków eterycznych lub ziół do kąpieli może zwiększyć korzyści terapeutyczne. 

Zimna kąpiel stóp 
W tym przypadku stopy zanurza się w zimnej wodzie (do kostek) na około minutę. Zimne kąpiele stóp przynoszą ulgę zmęczonym stopom, a także są skuteczne w przy­padku bezsenności, bólów głowy, skręceń i żylaków. 

Kompres grzewczy 
Kompres rozgrzewający polega na nałożeniu zimnego kompresu na obszar, który jest początkowo chłodzony przez wodę, a następnie ogrzewany przez napływ krwi do tego obszaru. Jest to skuteczna terapia na ból gardła, prze­ziębienie, grypę i przekrwienie zatok, gdy jest podawana do gardła lub stóp. Kiedy leczone są stopy, jest to również znane jako rozgrzewające skarpetki lub mokre skarpetki. 

Kąpiel biodrowa lub kąpiel Sitz 
W tym zabiegu tylko biodra są moczone w zimnej lub ciepłej zwykłej wodzie lub roztworze soli fizjologicznej w celu leczenia upławów, skurczów macicy, hemoroidów, stanów zapalnych, zaparć, problemów z prostatą i innych dolegliwości brzusznych. Jest bardziej pracochłonna niż inne zabiegi hydroterapii, ale ma silny wpływ na narządy miednicy i jamy brzusznej. 

Łaźnia parowa 
Łaźnie parowe są stosowane w leczeniu zapalenia oskrzeli, astmy, problemów skórnych, bólu i alergii. 

Wdychanie pary wodnej 
Tutaj woda jest gotowana w dużym garnku. Wdychanie pary przynosi ulgę w przypadku infekcji zatok i zatkanego nosa. Osoby z wysokim ciśnieniem krwi powinny unikać inhalacji parowej. 

Kąpiel z pełnym zanurzeniem 
Tutaj osoba jest zanurzona w wodzie (do poziomu ramion) przez około 20 minut. Temperatura wody jest utrzy­mywana na poziomie około 32 stopni Celsjusza. Woda może być czysta lub może zawierać zioła, sole lub olejki. Ta forma hydroterapii zapewnia relaks.^{6, 7, 8} 

 

ZASTOSOWANIA HYDROTERAPII 

Zastosowania hydroterapii obejmują: 

Dla złagodzenia bólu Hydroterapia okazała się bardzo skutecznym rodzajem naturalnej terapii, która działa poprzez stymulację endor­fin, które z kolei pomagają złagodzić napięcie i kontrolo­wać ból. 

Do poprawy krążenia Hydrobath ma niezwykłą i niemal cudowną zdolność do poprawy krążenia poprzez dostarczanie składni­ków odżywczych i tlenu do całych komórek i tkanek.

Dla odporności Konwencjonalna detoksykacja prowadzi do wzmoc­nienia układu odpornościowego, który jest w stanie radzić sobie z kontrolowaniem infekcji, bakterii i wiru­sów. Pomaga to również przezwyciężyć drobne infek­cje, od zwykłego przeziębienia po choroby śmiertelne. 

Stres Hydroterapia pomaga przerwać cykl stresu w codzien­nym życiu i leczyć choroby związane ze stresem, które mogą powodować różne problemy psychiczne i fizyczne, takie jak dolegliwości trawienne, wyso­kie ciśnienie krwi, napady lęku, depresja, bóle głowy i bezsenność. 

Karnacja Kąpiel wodna pomaga w regulacji temperatury ciała poprzez poprawę wydajności gruczołów potowych. Uwalnia to toksyny z organizmu, prowadząc do zdro­wej, promiennej cery, a także pomaga zmniejszyć retencję płynów, a nawet ma niezwykły wpływ na inne dolegliwości, takie jak cellulit. 

Zapalenie stawów Hydroterapia pomaga w leczeniu zapalenia stawów poprzez zanurzanie się w wodzie w celu namocze­nia lub ćwiczeń. Procedura ta jest bardzo pomocna w leczeniu sztywności i bólów stawów. 

Ból pleców W przypadku ostrego bólu pleców stosuje się naprze­mienne gorące i zimne okłady na bolący obszar. Gorący kompres zwiększa przepływ krwi do obszaru i rozluźnia mięśnie, podczas gdy zimny kompres pomaga zmniejszyć stan zapalny. Przewlekłe bóle pleców mogą być leczone naprzemiennymi gorącymi i zimnymi prysznicami. 

Hydroterapia na trądzik Zabiegi takie jak ciepłe i zimne mokre okłady oraz hydroterapia jelita grubego są proponowane w celu leczenia trądziku. 

Bezsenność Hydroterapia pomaga skierować krew z powrotem do obszarów zewnętrznych i z dala od głowy. Bezsenność jest spowodowana zbyt dużą ilością krwi w mózgu. Sto­sowanie gorących kąpieli stóp, okładów z zimnej wody, naprzemiennych gorących i zimnych pryszniców jest naprawdę skuteczne. 

Ból stawów Wanny z hydromasażem i jacuzzi pomagają w leczeniu bólu mięśni i stawów oraz w odzyskaniu siły mięśni. 

Bóle głowy 
Hydroterapia w postaci wilgotnych okładów jest bardzo przydatna w przypadku bólów głowy. 
Hydroterapia okrężnicy na problemy żołądkowe 
Hydroterapia jest bardzo skuteczna w łagodzeniu pro­blemów żołądkowych. Hydroterapia okrężnicy jest bar­dzo pomocna w leczeniu pacjentów z zespołem jelita drażliwego, problemami trawiennymi, niestrawnością i zaparciami. 

Rwa kulszowa Udowodniono, że hydroterapia przeciwdziała reakcjom organizmu spowodowanym przez rwę kulszową i zmniej­sza ból. Ciało staje się nieważkie, uwalniając je od ciągłego przyciągania grawitacyjnego po zanurzeniu w wannie z hydromasażem. 

Hydroterapia w leczeniu zaburzeń snu Gorąca kąpiel jest bardzo pomocna w leczeniu zaburzeń snu, jeśli jest przyjmowana przed pójściem spać. Ciepła woda z takiej kąpieli podnosi temperaturę ciała i ułatwia zasypianie. Przebywanie w gorącej kąpieli przez dłuższy czas nie jest zalecane, ponieważ może to prowadzić do ryzyka przegrzania^2,3. 

WNIOSKI 

Zabiegi hydroterapii są stosowane zarówno w medy­cynie alopatycznej, jak i komplementarnej w leczeniu wielu różnych dolegliwości i zaburzeń. Hydroterapia jest powszechnie stosowana w leczeniu udaru mózgu, urazów mózgu i mięśni. Jest to jedna z najbardziej skutecznych metod leczenia kości i mięśni. Hydroterapia stymuluje uwalnianie endorfin działających jako naturalny środek przeciwbólowy, który dodatkowo zmniejsza bolesność mięśni. Poród w wodzie polega na porodzie w wan­nie z ciepłą wodą, co jest obecnie popularnym trendem w większości krajów rozwiniętych. Hydroterapia jest sto­sowana w łagodzeniu bólu, takiego jak bóle głowy, bóle pleców i mięśni oraz stany zapalne związane z zapaleniem stawów. Zanurzenie w ciepłej lub gorącej wodzie podnosi temperaturę ciała, zwiększając przepływ krwi w układzie krążenia, a tym samym łagodząc ból. Poprawione krąże­nie pomoże z kolei wyleczyć uszkodzone tkanki i zrehabi­litować uszkodzone mięśnie lub stawy. Pomaga również poprawić nastrój, dlatego jest stosowana w leczeniu stresu i napadów lękowych. Terapeutyczny zabieg na całe ciało obejmuje ruch i ćwiczenia w wodzie, co oznacza fizjotera­pię w basenie.