Efekty rehabilitacji przed amputacją kończyny dolnej

Duża amputacja kończyny dolnej (akd) to wydarzenie drastycznie zmieniające życie, w większości przypadków prowadzące do osłabienia stanu fizycznego i psychicznego pacjenta, trwałej niepełnosprawności i zmniejszonej jakości życia po operacji¹. Do najpowszechniejszych przyczyn amputacji kończyny dolnej na całym świecie należą: choroba tętnic obwodowych, cukrzyca, poważny uraz, choroby nowotworowe, infekcje i wady wrodzone^2,3,4.

W Holandii akd przeprowadza się w przytłaczającej większości przypadków w wyniku połączonej z cukrzycą choroby tętnic obwodowych z krytycznym niedokrwieniem⁵. Ważnym elementem determinującym mobilność i fizyczne funkcjonowanie pacjenta po operacji jest poziom amputacji, dlatego też decyzje dotyczące interwencji chirurgicznych na konkretnym poziomie anatomicznym kończyny dolnej mają niezwykle doniosłe znaczenie dla procesu rehabilitacji pacjenta i funkcjonowania pooperacyjnego⁶.

Aby móc ponownie chodzić po operacji, pacjent po akd potrzebuje protezy, której używanie wymaga dużego wydatku energetycznego, utrzymanie dobrej kondycji fizycznej jest więc kluczowe, by był on w stanie tolerować zwiększone zapotrzebowanie energetyczne⁷. Jednakże przed- i pooperacyjny stan fizyczny takiego pacjenta zwykle jest nie najlepszy ze względu na choroby współistniejące, takie jak cukrzyca i choroba tętnic obwodowych, które zazwyczaj stanowią również główną przyczynę amputacji¹. Ważnymi czynnikami wpływającymi na pooperacyjne możliwości fizyczne i wyniki funkcjonalne pacjentów z akd mogą być również zaawansowany wiek oraz ewentualnie obniżona motywacja do utrzymywania dobrej kondycji fizycznej⁸.

Dlatego istnieje zwiększona potrzeba stworzenia programu ćwiczeń krążeniowych i zwiększających siłę mięśni, dedykowanego tym pacjentom, a mającego na celu poprawę ich kondycji fizycznej przed amputacją; program ten miałby skutkować lepszym funkcjonowaniem fizycznym i psychicznym po operacji, prowadząc tym samym do generalnej poprawy zdrowia i jakości życia pacjenta.

Fizyczna rehabilitacja przedoperacyjna, zwana także prerehabilitacją, stosowana jest coraz częściej w różnych grupach pacjentów w celu poprawy takich wyników pooperacyjnych jak możliwości funkcjonalne, długość pobytu w szpitalu oraz ewentualne powikłania około- i pooperacyjne^9,10.