Elektroterapia. Praktyczny przegląd sprzętu terapeutycznego

Klasyfikacja

Już przy pierwszej próbie uporządkowania wiedzy na temat sprzętu stosowanego w Elektroterapii pojawił się problem klasyfikacyjny, wynikający z dość dowolnej interpretacji zakresu obejmowanego znaczeniem terminu Elektroterapia. Często ten termin jest używany w szerokim znaczeniu, obejmującym na przykład terapię laserową i ultradźwiękową. Można odnieść wrażenie, że jako kryterium klasyfikacji przyjmuje się zasilanie elektryczne aparatów. Przy takim podejściu termin Elektroterapia dotyczy niemal wszystkich urządzeń/aparatów stosowanych w Fizjoterapii. Nie wydaje się to słuszne. Problemów klasyfikacyjnych jest więcej. W szerokim przeglądzie źródeł światowych można się spotkać z niejednoznacznym rozumieniem tak podstawowych pojęć jak Fizjoterapia, Fizykoterapia i Rehabilitacja. Często Fizjoterapia i Fizykoterapia są traktowane jako synonimy, stosowane w jednej lub drugiej formie w zależności od kraju. Również zdarza się, że Fizjoterapia i Rehabilitacja traktowane są jako synonimy lub Fizjoterapii przepisuje się rolę pojęcia podrzędnego w stosunku do znaczenia słowa Rehabilitacja. W tym zamieszaniu jest wiele „zaszłości” zwyczajowych, a z tradycją i potocznym rozumieniem terminów nie warto walczyć. Jednak na potrzeby tej publikacji będziemy stosować klasyfikacje przedstawione na kolejnych rysunkach. Rysunek 1 pokazuje obrazowo, że znaczenia terminów Rehabilitacja i Fizjoterapia pokrywają się w dużym stopniu, ale nie są to jednoznaczne synonimy.

Rysunek 1. Czym się różni rehabilitacja od fizjoterapii?

Na przykład rehabilitacja psychiatryczna nie jest domeną działań fizjoterapeuty, a z drugiej strony nie wszystkie działania fizjoterapeuty służą rehabilitacji, mogą też spełniać funkcje profilaktyczne. Schemat przedstawiony na rysunku 2 pokazuje czytelnie, że termin Fizykoterapia nie jest synonimem Fizjoterapii, tylko wchodzi w zakres Fizjoterapii wraz z terapiami manualnymi i kinezyterapią. Fizykoterapia swoim znaczeniem obejmuje wszystkie metody oddziaływania terapeutycznego przez stosowanie bodźców fizykalnych, w tym prądu elektrycznego, ale również innych bodźców, takich jak światło, ultradźwięki, ciepło, itp. Z kolei Elektroterapia zajmuje się wyłącznie stymulacją prądem elektrycznym i jest jedną z kategorii wchodzących w skład Fizykoterapii, obok terapii termicznych i atermicznych. Szczegółowe klasyfikacje trzech kategorii terapii fizycznych (należących do Fizykoterapii) przedstawiają rysunki 3, 4, 5. Przyjętą tutaj koncepcję klasyfikacyjną terapii fizykalnych, opartą na kryterium rodzaju oddziaływania fizjologicznego, zaproponował Profesor Tim Watson (1). Mimo jednoznacznych kryteriów podziału, ta klasyfikacja nie jest wolna od pewnych niezręczności, szczególnie przy próbie jej stosowania do przeglądu sprzętu terapeutycznego. Na przykład laser stosowany w wyższych dawkach niewątpliwie działa termicznie, natomiast stosowany w niższych dawkach (mikrotermicznych, subtermicznych lub nietermicznych w języku terapeutycznym) nadal wywołuje efekt fizjologiczny i ma potencjał terapeutyczny, który nie jest związany z ogrzewaniem tkanek. Inny przykład - jeśli zastosujemy ultradźwięki w stosunkowo wysokiej dawce, w tkankach pojawi się efekt ogrzewania, natomiast przy znacznie niższej dawce energii tych samych ultradźwięków efekt terapeutyczny nie będzie związany z oddziaływaniem termicznym, tylko biochemicznym. W obu przypadkach, lasera i ultradźwięków, różne efekty terapeutyczne osiąga się przy zastosowaniu tego samego aparatu przez regulację intensywności generowania światła spójnego lub ultradźwięków. Jeszcze inny przykład - terapia magnetyczna jest sklasyfikowana wśród metod nietermicznych, ponieważ w powszechnym zastosowaniu nie służy jako środek rozgrzewający, ale fizycznie mogłaby do tego służyć przy odpowiednio dużych natężeniach pola elektromagnetycznego. Z kolei terapia mikroprądami znalazła się zarówno w grupie „elektrycznej” jak i „nietermicznej”, ponieważ stosuje się energię prądu elektrycznego, ale nie jest to typowa elektrostymulacja, bo nie ma na celu pobudzania nerwów.

Przegląd sprzętu terapeutycznego zaczniemy od opisu funkcji realizowanych przez ten sprzęt, czyli od modalności (rodzajów) elektrostymulacji wymienionych na schemacie według rys. 3. Weźmiemy też pod uwagę klasyfikacje, terminy i definicje występujące w opisach produktów oferowanych na rynku.

Rysunek 2. Klasyfikacja rodzajów terapii składających się na Fizjoterapię. Ten schemat odpowiada też na pytanie, czym się różni Fizjoterapia od Fizykoterapii

Rysunek 3. Klasyfikacja rodzajów terapii opartych na elektrostymulacji, czyli na bezpośrednim działaniu prądem elektrycznym na ciało pacjenta

Rysunek 4. Klasyfikacja rodzajów terapii opartych na termostymulacji, czyli na działaniu ciepłem (ciepłolecznictwo) lub zimnem (zimnolecznictwo) na pacjenta

Rysunek 5. Klasyfikacja rodzajów terapii opartych na stymulacji nieelektrycznej i nietermicznej

TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation)
Przezskórna elektrostymulacja nerwów

To najbardziej popularny sposób elektrostymulacji, który z powodzeniem pacjenci mogą stosować samodzielnie w domu. Nawet tanie i proste w obsłudze aparaty do TENS, dostępne w cenie ok. 200 zł, mają parametry wystarczające dla wykonywania skutecznych zabiegów uśmierzających ból. Istotą działania TENS jest łagodzenie objawów bólowych poprzez pobudzanie prądem elektrycznym nerwów czuciowych (odpowiedzialnych za czucie temperatury), a to z kolei stymuluje dwa mechanizmy:

1. Blokowanie impulsów nerwowych niosących sygnał o bólu, zgodnie ze zjawiskami opisanymi przez bramkową teorię bólu (Melzack, Wall 1965 r.). Według tej teorii impuls nerwowy informujący o bólu musi najpierw przejść przez bramkę (róg tylny rdzenia), która decyduje czy ten impuls ma zostać przesłany dalej, czy nie. Jeśli na drodze impulsu bólowego pojawi się silniejszy impuls elektryczny (transportowany szybciej przez grubsze nerwy), to impuls bólowy może nie dotrzeć do mózgu i nie zostanie odczytany. Ten mechanizm łagodzi ból ostry przy działaniu impulsami prądowymi o szerokości 50-100 µs i częstotliwości 50÷200 Hz (tzw. wysoka częstotliwość). Efekt przeciwbólowy pojawia się w trakcie stymulacji, ale jest krótkotrwały, dlatego ten rodzaj stymulacji można stosować kilka razy w ciągu dnia, zachowując kilkugodzinne przerwy.
2. Organizm człowieka w wyjątkowych sytuacjach wydziela endorfiny w celu zablokowania transmisji sygnałów bólowych między neuronami. Działanie endorfin jest podobne do działania morfiny lub innych związków opiatowych. Wydzielanie endorfin można stymulować impulsami elektrycznymi o szerokości 150-200 µs i niskiej częstotliwości 2÷10 Hz (przeważnie 2-4 Hz). Ten mechanizm uśmierza ból przewlekły. Efekt złagodzenia bólu pojawia się po 20-30 minutach stymulacji i utrzymuje się przez dłuższy czas po zakończeniu zabiegu. W aparatach TENS rozróżnia się kilka trybów pracy - tablica 1. Ze względu na kształt impulsu rozróżnia się trzy rodzaje przebiegów:

• symetryczny, tj. ciąg impulsów prostokątnych bipolarnych
• naprzemienny lub falujący, tj. ciągi impulsów dodatnich na przemian z ujemnymi
• asymetryczny, po dodatnich impulsach prostokątnych następują wykładnicze impulsy ujemne.

Tablica 1.

EMS (Electrical Muscular Stimulation)
NMES (Neuromuscular Electrical Stimulation)

Elektrostymulacja neuromięśniowa, nazywana skrótami EMS, NMES lub e-stim, to stymulacja stosowana w rehabilitacji ruchowej i w sporcie, podczas której impulsy elektryczne wywołują skurcze mięśni. Zabiegi EMS wykonuje się tymi samymi aparatami, które służą do TENS, gdyż w obu rodzajach stymulacji stosowane są impulsy elektryczne o identycznych zakresach parametrów elektrycznych (kształt impulsu, jego szerokość, częstotliwość i natężenie prądu). Różnią się tylko tryby pracy (parametry przebiegów, tj. ciągów impulsów) realizowane przez programy wprowadzone do sterującego mikrokontrolera. Zasadnicza różnica między TENS i EMS sprowadza się do mechanizmów fizjologicznych. W elektrostymulacji TENS chodzi o złagodzenie bólu przez działanie bodźca elektrycznego wyłącznie na układ nerwowy. Natomiast EMS działa na mięśnie pobudzane do ruchu za pośrednictwem nerwów transmitujących bodźce elektryczne. Stymulowanie skurczów mięśni daje szerokie pole do wielu medycznych i niemedycznych zastosowań EMS. Wymieńmy kilka z nich:

• zapobieganie atrofii mięśni
• hamowanie spazmu mięśniowego
• reedukacja utraconej funkcji mięśnia
• ćwiczenie mięśni Kegla, w tym leczenie nietrzymania moczu
• w treningu sportowym, zarówno do rozluźniania mięśni, jaki i do budowania masy mięśniowej
• w zabiegach poprawiających urodę i sylwetkę

Specyficzna część funkcji elektrostymulacji neuromięśniowej jest wyodrębniana jako elektrostymulacja funkcjonalna.

FES (Functional Electrical Stimulation)

Elektrostymulacja funkcjonalna polega na elektrycznym pobudzaniu mięśni pozbawionych kontroli ośrodkowego układu nerwowego do wykonywania lub wspomagania celowych i funkcjonalnych ruchów pacjenta. Wybiera się te mięśnie i taką kolejność ich kurczenia się, by w efekcie otrzymać pożądany ruch. Zatem FES opiera się na odpowiednim aplikowaniu urządzenia do stymulacji NMES, spełniającego rolę neuroprotezy ruchowej dla osób po udarze lub uszkodzeniu rdzenia kręgowego. Istnieją neuroprotezy ruchowe wspomagające stanie, chodzenie, sięganie do przedmiotów i ich chwytanie. Wyodrębnioną kategorią FES jest stosowanie tej stymulacji w neurorehabilitacji po udarze lub urazie rdzenia kręgowego. Celem neurorehabilitacji jest przywrócenie zdolności ruchowych u pacjenta i stosowanie FES w tym celu nosi nazwę terapii przy pomocy funkcjonalnej elektrostymulacji (FEST-Functional Electrical Stimulation Therapy). Więcej na temat FES można znaleźć w wydaniu Fizjoterapeuty z lutego 2022 roku lub w naszym serwisie www.poradnikfizjoterapeuty.pl.

Z elektrostymulacją funkcjonalną ściśle łączy się pojęcie biofeedback, czyli biologiczne sprzężenie zwrotne. Jest to technika obrazowania pacjentowi tych czynności fizjologicznych mózgu, które w wyniku choroby nie poddają się woli pacjenta.

Rozwiązania techniczne działania biologicznego sprzężenia zwrotnego opierają się na analizie sygnałów EMG, czyli impulsów elektrycznych związanych z aktywnością mięśni. Wykrycie takich sygnałów jest obrazowane pacjentowi w formie wzrokowej lub dźwiękowej.

IFT (Interferential Therapy)
Terapia prądami interferencyjnymi

W tej terapii (znanej też pod nazwą terapii Nemeca) wykorzystuje się znane w fizyce zjawisko dudnienia, polegające na tym, że dwa przebiegi harmoniczne (sinusoidalne) o niewiele różniącej się częstotliwości sumują się i w rezultacie ich interferencji powstaje okresowy przebieg modulujący amplitudowo falę nośną. W terapii IFT stosuje się dwa prądy przemienne o przebiegu sinusoidalnym i średniej częstotliwości od 1000 Hz do 10000 Hz (np. 4000 Hz i 4100 Hz). Zabieg wymaga dwóch par elektrod z dwoma niezależnymi obwodami prądu, przy czym elektrody ułożone są krzyżowo, zatem oba prądy „spotykają się” w głębi tkanek dając w efekcie falę nośną zmodulowaną amplitudowo. W założonym przykładzie fala nośna 4050 Hz jest zmodulowana amplitudowo przebiegiem o częstotliwości 100 Hz, którego energia kumuluje się głęboko pod skórą. Prąd interferencyjny działa podobnie jak elektrostymulacja TENS/EMS, ale jest to działanie głębsze, a nerwy czuciowe w skórze są mniej drażnione, czyli zabieg jest przyjemniejszy niż z użyciem prądu w TENS/EMS (brak uczucia szczypania). Dzięki temu można stosować większe natężenia prądu bez pogorszenia komfortu podczas zabiegu.

Zastosowanie średnich częstotliwości ułatwia przejście prądu przez skórę, gdyż składowa pojemnościowa impedancji skóry zależy odwrotnie proporcjonalnie od częstotliwości prądu, czyli dla 4000 Hz jest 80 razy mniejsza niż dla 50 Hz. Aby zabieg był skuteczny należy rozmieścić elektrody tak, by punkt interferencji, czyli punkt przecięcia obwodów prądowych, znajdował się bezpośrednio w miejscu bólu.

Wskazania do stosowania prądów interferencyjnych są podobne jak dla terapii TENS/EMS, to jest obie terapie można stosować w leczeniu bólu ostrego, jak i przewlekłego oraz do stymulacji lub rozluźniania mięśni, miejscowego zwiększania przepływu krwi i limfy oraz zmniejszania obrzęków. W niektórych przypadkach przy zabiegu elektrostymulacji interferencyjnej wykonywanym w trudno dostępnych miejscach (np. bark) lub na dużych powierzchniach, stosuje się elektrody ruchome umieszczone w rękawiczkach zakładanych przez fizjoterapeutę, który w trakcie zabiegu przesuwa dłonie. Taki zabieg nazywamy dynamicznym.

Mikroprądy (MCT - Microcurrent Therapy)

Jedną ze standardowych funkcji aparatów do elektrostymulacji są mikroprądy. Jest to działanie przebiegami impulsowymi prądu o natężeniu poniżej 100 µA, a więc praktycznie nieodczuwalnymi nawet jako mrowienie, ponad 100 razy słabszymi niż w TENS i EMS. Tak słabe prądy nie działają na nerwy czuciowe, jak to jest w TENS, ani nie działają na nerwy motoryczne, jak w EMS. Mówi się o działaniu podprogowym, odnoszonym do wpływu mikroprądów na metabolizm komórkowy.

Mechanizm tego oddziaływania jest różnie opisywany na poziomie hipotez. Chociaż nie ma jednoznacznej teorii zjawisk fizjologicznych, to istnieje wiele dowodów obserwacyjnych, że MCT (stosowany jest też akronim MT) skutecznie uśmierza ból, ma korzystny wpływ na gojenie się ran. Jest to terapia szeroko stosowana w leczeniu kontuzji sportowych, urazów ścięgien, stawów i mięśni. Pozwala też na znaczne zmniejszenie stanów zapalnych i obrzęków.

Jonoforeza

To zabieg polegający na wprowadzaniu do tkanki związków chemicznych o działaniu leczniczym za pomocą prądu stałego. W tym zabiegu czynnikiem leczniczym nie jest prąd, tylko jony substancji aktywnych wprowadzanych bardzo efektywnie przy udziale prądu i pola elektrycznego. Zaletą jonoforezy w porównaniu do przyjmowania leków drogą pokarmową jest to, że lekarstwo może być aplikowane bezpośrednio na chore miejsce, bez ogólnoustrojowego obciążania organizmu.

Jonoforeza jest stosowana z dobrymi skutkami w leczeniu stanów zapalnych, uśmierzaniu bólu kręgosłupa i innych przewlekłych dolegliwości bólowych.

Do zabiegu można stosować tylko takie substancje lecznicze, które zawierają związki chemiczne ulegające dysocjacji elektrolitycznej, czyli rozkładających się na jony.

Terapia diadynamiczna (prądy Bernarda)

Prądy diadynamiczne (DD), nazywane też prądami Bernarda to najprostsze technicznie rozwiązanie elektrostymulacji, gdyż opiera się na przetwarzaniu prądu przemiennego z sieci zasilania energetycznego (50 Hz, w USA 60 Hz). Po wyprostowaniu przebiegu sinusoidalnego uzyskuje się przebieg jednopołówkowy (50 Hz) lub dwupołówkowy (100 Hz), który można różnorodnie modulować. Na stronie internetowej firmy ASTAR www.fizjotechnologia.com rozróżnia się 6 rodzajów prądów diadynamicznych, jako podstawowe można uznać cztery, których działanie terapeutyczne przedstawiamy w tablicy 2.

Tablica 2.

HVPGS (High Voltage Pulsed Galvanic Stimulation)
Elektrostymulacja wysokonapięciowa (EWN)

Impulsy o amplitudzie dochodzącej do 500 V to brzmi groźnie, ale nie ma obaw, w elektrostymulacji wysokonapięciowej stosuje się pary impulsów (rys. 6) o bardzo krótkim czasie trwania (5÷200 µs) i długich odstępach czasu między nimi, dochodzących do jednej sekundy. Zatem średni prąd płynący przez organizm jest bardzo mały (1÷2 mA) i prawie nieodczuwalny. Są to impulsy unipolarne (o jednej polaryzacji), dlatego tę stymulację nazywa się też galwaniczną. Właściwości lecznicze, wyróżniające tę metodę elektrostymulacji, to szczególnie korzystne działanie w leczeniu trudno gojących się ran i obrzęków oraz działanie bakteriostatyczne, czyli przeciwdziałanie rozwojowi bakterii. Poza tym, podobnie jak inne rodzaje elektrostymulacji, EWN wykazuje działanie przeciwbólowe.

Rysunek 6. Przebiegi impulsowe w elektrostymulacji wysokonapięciowej

Elektrostymulacja rosyjska (prądy Kotza)

Stosuje się zmodulowany amplitudowo prąd bipolarny o częstotliwości około 2500 Hz, który działa pobudzająco na nerwy mięśniowe, podobnie jak w stymulacji EMS. Jednak w porównaniu z elektrostymulacją EMS stosuje się kilkadziesiąt razy większą częstotliwość, dzięki czemu impedancja pojemnościowa jest znacznie mniejsza, czyli można stosować prądy o większym natężeniu niż w EMS bez dyskomfortu wywołanego drażnieniem nerwów czuciowych. Dlatego prądy Kotza penetrują do głębiej położonych tkanek mięśniowych. Tę elektrostymulację stosuje się głównie w sporcie dla poprawienia siły mięśni lub leczenia urazów sportowych, takich jak zerwanie więzadła.

Tonoliza

Jest to zabieg rozluźnienia mięśni wykonywany u pacjentów ze spastycznością, tj. z niewłaściwym, wzmożonym napięciem mięśniowym. Aparaty do elektrostymulacji oferujące możliwość wykonywania zabiegu tonolizy generują serie unipolarnych lub bipolarnych impulsów o obwiedni trapezowej, trójkątnej lub sinusoidalnej z możliwością regulacji czasu trwania modulacji, czyli czasu osiągania maksymalnej wartości natężenia prądu w pakiecie impulsów. Zatem fizjoterapeuta może regulować następujące parametry:

• kształt impulsu - trójkątne lub prostokątne na mięśnie spastyczne oraz pakiet impulsów o obwiedni sinusoidalnej, prostokątnej lub trójkątnej na mięśnie antagonistyczne
• czas trwania impulsu - 200 do 500 µs dla mięśni spastycznych i 0,1÷1 s dla mięśni antagonistycznych
• czas trwania przerwy - 1 s dla kończyny górnej i 1,5 s dla kończyny dolnej
• opóźnienie - 20 do 30 ms dla kończyny górnej i 50 do 60 ms dla kończyny dolnej

Zabieg trwa zwykle 15 do 20 minut.

Prądy Traberta

Zabieg znany również pod nazwą prądu Ultra-reiz to elektrostymulacja prądem jednokierunkowym impulsów o szerokości 2 ms i częstotliwości 143 Hz o natężeniu prądu 15-25 mA. Z częstotliwości można łatwo wyliczyć, że odstępy między impulsami o szerokości 2 ms wynoszą 5 ms, stąd tę metodę nazywa się również prądem 2 - 5. Zabieg wykonywany najczęściej wzdłuż kręgosłupa wykazuje skuteczne działanie przeciwbólowe.

Prądy faradyczne i galwaniczne

Prądem faradycznym są nazywane impulsy niesymetryczne lub unipolarne o czasie trwania 0,1 do 1 ms i częstotliwości 50 do 100 Hz. Wywołują one kurczenie się i rozluźnienie mięśni. Działają tylko na mięśnie unerwione. Na mięśnie nieunerwione działają prądy galwaniczne, w których szerokość impulsu wynosi ponad 1 ms, a częstotliwość - 30 Hz. W obu przypadkach impulsy mogą mieć różnorodne kształty - trapezoidalne, prostokątne, trójkątne i piłokształtne.

Aparaty do elektroterapii

Gwałtowny wzrost zainteresowania elektroterapią w ostatnich latach zawdzięczamy nie tylko postępowi w badaniach nad tą dziedziną fizjoterapii, ale również możliwościom współczesnej elektroniki. Technika mikroprocesorowa sprawia, że w małym aparacie można zapisać dziesiątki programów zabiegów TENS/EMS. Obsługa tego aparatu jest łatwiejsza niż obsługa smartfona, a jego cena 200÷400 zł zachęca wiele osób do samodzielnego aplikowania sobie elektroterapii w warunkach domowych. Elektroterapia zawędrowała „pod strzechy”, o czym może świadczyć fakt, że na hasło „elektrostymulator tens ems” w Allegro dostajemy ponad 1000 ofert. Dla przybliżonej prezentacji oferty rynkowej posłużymy się przykładami aparatów w określonych segmentach produktów. Jako kryterium podziału rynku na segmenty przyjmiemy stopień złożoności funkcjonalnej sprzętu, co łączy się z wysokością ceny i przeznaczeniem do zastosowań od domowych, poprzez gabinet fizjoterapeuty do klinicznych. Przedstawmy po 2 przykładowe aparaty dla każdego z czterech segmentów:

• A.  Elektrostymulatory TENS/EMS do użytku domowego w cenie 200÷400 zł
• B.  Elektrostymulatory wielofunkcyjne (wielomodalne) do użytku domowego, które poza TENS/EMS mają kilka innych typów prądów, tj. prądy Kotza, mikroprądy, prądy diadynamiczne, jonoforezę, itp. Dostępne w cenie ok. 1000 zł.
• C.  Elektrostymulatory wielofunkcyjne (wielomodalne) do fizjoterapii profesjonalnej. Mają wszelkie możliwe rodzaje prądów i niekiedy dwa niezależne kanały. Cena kilka tysięcy złotych.
• D.  Aparaty fizykoterapeutyczne do fizjoterapii profesjonalnej, które oprócz wszystkich metod elektrostymulacji pozwalają na przeprowadzenie zabiegów fizykoterapeutycznych nie należących do dziedziny elektroterapii, takich jak magnetoterapia, laseroterapia oraz terapia ultradźwiękami. Są dostępne w cenie od kilku do kilkunastu tysięcy złotych i powyżej. Aparaty wielokanałowe do zastosowań klinicznych, dostosowane do jednoczesnego wykonywania zabiegów dla kilku pacjentów, są najdroższe.

Przykłady z oferty rynkowej

A. Elektrostymulatory TENS/EMS do użytku domowego

Model ECO 22 - wszechstronny i uniwersalny elektrostymulator prądu TENS i EMS

• 24 programy TENS
• 19 programów EMS
• 8 programów manualnych, w których użytkownik ustawia parametry
• 2 kanały stymulacji o odrębnej regulacji natężenia prądu

Model RoovJoy R-C4A - wielofunkcyjny dwukanałowy aparat do elektrostymulacji prądami TENS i EMS

60 programów, w tym:

• 19 programów konfigurowalnych
• 3 programy do masażu
• 3 tryby stymulacji:
• prądy TENS - terapia przeciwbólowa
• prądy EMS - wzmocnienie mięśni
• masaż, tj. EMS rozluźniający

B. Elektrostymulatory wielofunkcyjne (wielomodalne) do użytku domowego lub w gabinetach fizjoterapii

Elektrostymulator Nu-Tek Combo LT 7102 TENS + EMS + INF + MIK ROS

Wielofunkcyjny 2-kanałowy aparat oferujący 5 rodzajów elektroterapii:

• TENS
• EMS
• prądy interferencyjne
• prądy rosyjskie (Kotza)
• mikroprądy
• 60 programów gotowych
• 30 programów użytkownika

Aparat ECO 240

Programy elektrostymulacji:

• TENS
• NMS Burst
• mikroprądy
• diadynamiczny
• galwaniczny
• interferencyjny

Oprócz tego ma funkcje nieelektrycznych terapii fizykalnych: termoterapii, laseroterapii, ultrasonoterapii.

C. Elektrostymulatory wielofunkcyjne (wielomodalne) do fizjoterapii profesjonalnej

Aparat do elektroterapii BARDOMED E1

Lista prądów:

• Diadynamiczne - 6 rodzajów
• Traberta
• trójkątny narastający
• trójkątny
• trójkątny neodynamiczny
• prostokątny
• prostokątny faradyczny
• modulowany faradyczny
• TENS (random, burst)
• Dwufazowy s/a
• Galwaniczny
• Jonoforeza
• Kotz
• Interferencja (4 typy)

Aparat Multitronic MT-3

Generuje 40 rodzajów prądów z szerokimi zakresami ich regulacji:

• TENS (klasyczny, burst, HV)
• diadynamiczne
• interferencyjne
• impulsowe średniej częstotliwości
• tonoliza
• Kotz
• Traberta
• faradyczny i neofaradyczny
• galwaniczny (w tym jonoforeza)

D. Profesjonalne aparaty fizykoterapeutyczne

Model PhysioGo 500 A/501 A

Nowoczesny, ergonomiczny aparat do elektroterapii, laseroterapii i magnetoterapii w profesjonalnych gabinetach fizykoterapeutycznych. Dwa niezależne kanały do elektroterapii z dostępnością dla wszystkich typowych prądów, tj. TENS, prądy Kotza, tonoliza, mikroprądy, prądy do porażeń spastycznych, prądy diadynamiczne, galwaniczne i inne. Możliwość przeprowadzenia profesjonalnej elektrodiagnostyki (krzywa I/T). Ogromne możliwości laseroterapii z laserem o mocy do 1800 mW. Magnetoterapia z maksymalnym natężeniem pola magnetycznego do 10 mT.

Model Etus LM

Aparat do elektroterapii, laseroterapii i magnetoterapii. Dwa całkowicie niezależne kanały do elektroterapii oraz kanał przeznaczony dla magnetoterapii lub laseroterapii czyni to urządzenie wielozadaniowym narzędziem pracy fizykoterapeutów, W ramach zabiegów elektroterapii dostępne są wszystkie standardowe rodzaje prądów leczniczych, a ponadto SP-TENS, mikroprądy i prądy unipolarne falujące.