Czym jest swoboda ruchu łopatki? Jak ją ocenić?

Czym jest "swobodny zdrowy ruch"?

Grupa Kinetic Control, skupiona wokół Sary Mottram i Marka Comerforda, zdefiniowała termin "swobodnego zdrowego ruchu". Określa on stan, w którym osoba jest nie tylko wolna od kontuzji, lecz dysponuje też możliwością wyboru sposobu wykonywania ruchu.

Jeśli zastosuje się ten termin do optymalnej funkcji łopatki, nie powinno pojawiać się już pytanie, czy istnieją prawidłowe lub nieprawidłowe ruchy łopatki. Podczas badania i leczenia terapeuta powinien być raczej bardziej zainteresowany adaptacyjną różnorodnością i swobodą ruchu łopatki.

Do czego może doprowadzić utracona możliwość ruchu?

Tak jak pianista dysponuje wieloma klawiszami swojego instrumentu do odgrywania różnorodnych melodii, tak nasz układ mięśniowo-szkieletowy również powinien mieć duży repertuar możliwości ruchowych, aby wykonać zadanie ruchowe.

Badania zmienności ruchowej pokazują, że ograniczona zmienność jest powiązana z dolegliwościami bólowymi.

W przypadku utraty możliwości ruchu (mniej klawiszy na "fortepianie ruchu"), osoba jest zmuszona do mniej zróżnicowanego poruszania się, co z kolei prowadzi do częstszego obciążania tych samych struktur.

To ograniczona zmienność ruchowa prowadzi do wystąpienia objawów, zależy od:

• warunków otoczenia,
• samej osoby, której ona dotyczy, 
• zadań, które mają wpływ na indywidualny system ruchu.

Ryzyko kontuzji zostaje zwiększone nie tylko przez jeden czynnik, ale raczej wzajemne oddziaływanie trzech wymienionych czynników.

Przykładowo Møller i wsp. przeprowadzili w 2017 roku badanie kohortowe z udziałem młodych duńskich piłkarzy ręcznych i wykazali, że dysfunkcja łopatki zwiększa ryzyko kontuzji barku, gdy wzrasta obciążenie treningiem.

Jak zbadać swobodę ruchu łopatki?

Badanie jakości ruchu jest dużym wyzwaniem dla terapeutów, ponieważ każda osoba porusza się na swój własny sposób, a kategorie takie jak "dobrze" czy "źle" nie są w tej sytuacji odpowiednie.

Opierając się na aktualnej literaturze naukowej na temat kontroli ruchu, doświadczeniu klinicznym i wszechstronnym procesie wnioskowania klinicznego, Dingenen i wsp. zaproponowali model oceny uwzględniający indywidualną zmienność ruchu. Autorzy sugerują badanie preferowanych wzorców ruchu i poznawczej kontroli ruchu w celu oceny swobody ruchu.