Zespół nieszczelnego jelita a osteopatia

Czynnikiem wyzwalającym powstawanie zespołu nieszczelnego jelita (ang. leaky gut) jest białko o nazwie zonulina (ZO). Usuwa ona ZO-1 z kompleksu białek połączeń ścisłych, tworząc luźne przestrzenie między komórkami nabłonka. Przyczyną wzrostu poziomu zonuliny są skłonności genetyczne, zapalenia jelit (enteritis) wywołane przez bakterie chorobotwórcze, dysbioza flory jelitowej lub nietolerancje pokarmowe.

Najważniejszymi parametrami laboratoryjnymi pozwalającymi na potwierdzenie diagnozy jest poziom zonuliny w surowicy krwi oraz wydzielnicze IgA obecne w kale. Istnieją choroby związane z nieszczelnością, takie jak alergie, choroby autoimmunologiczne, zespół jelita drażliwego lub zespół metaboliczny.

Przyczyny zespołu nieszczelnego jelita

Błona śluzowa jelit tworzy barierę między zawartością jelita a krwiobiegiem (ryc. 1a). Ponad 70% komórek odpornościowych znajduje się w jelitach. Mikrobiom obecny w błonie śluzowej jelit wpływa zarówno na komórki jelitowe, jak i jelitowy układ odpornościowy.

Złożona struktura ściany jelita umożliwia z jednej strony przyjmowanie pokarmu i płynów, z drugiej zaś zapobiega przenikaniu niepożądanych bakterii i ich toksyn. Połączenia ścisłe, wąskie pasma białek błonowych, które tworzą połączenia między komórkami nabłonka błony śluzowej jelit i zamykają szczeliny, są dzwonkami alarmowymi naszego układu odpornościowego.

Tworzą one międzykomórkową barierę dyfuzyjną, która umożliwia kontrolę przepływu rozpuszczonych aminokwasów, cukrów, kwasów tłuszczowych, immunoglobulin, immunogennych białek, zawartych w żywności, lipopolisacharydów bakteryjnych i antygenów Candida.

Zakłócona bariera jelitowa prowadzi do zwiększonej przepuszczalności, a tym samym penetracji antygenów (ryc. 1b). Wspomniane niepożądane substancje aktywują układ odpornościowy jelit i wywołują reakcje zapalne, co prowadzi do powstawania przeciwciał przeciw konkretnym antygenom.

Jelitowe komórki odpornościowe uwalniają substancje przekaźnikowe, co zwiększa przepuszczalność połączeń ścisłych. Staje się to kołem zamachowym, napędzającym kaskadę problemów zdrowotnych.