Fizjoterapia dla kobiet

Duża część populacji dorosłych kobiet cierpi z powodu objawów, które znacząco obniżają jakość ich życia. Są krępujące, czasem uniemożliwiają wykonywanie codziennych czynności, np. w przypadku nietrzymania stolca i moczu, bólu miednicy, wypadania narządów miednicy, problemów z dolnymi drogami moczowymi itd.

Mięśnie dna miednicy stanowią warstwę mięśni działających jak minitrampolina, która przytrzymuje narządy miednicze we właściwym miejscu i rozciąga się u podstawy miednicy.

U kobiet organy miednicze to jelito, pęcherz i macica. Narządy miednicy mogą obniżać się ze swej naturalnej pozycji i wysuwać do pochwy z powodu osłabienia mięśni dna miednicy wywołanego nadmiernym rozciągnięciem. Taki stan określany jest jako wypadanie organów miednicy. Jego cięższe przypadki mogą nawet wymagać interwencji chirurgicznej.

Ponadto dwoma bardzo częstymi problemami kobiecego zdrowia są nietrzymanie stolca i moczu. Według National Association for Incontinence nietrzymanie moczu dotyka 200 milionów osób na całym świecie.

Badania wykazują, że 75% przypadków nietrzymania moczu podczas kaszlu można zapobiegać poprzez wzmacnianie mięśni dna miednicy.

Problemy z dnem miednicy mogą prowadzić do zaparć, problemów z układem moczowym (częste oddawanie moczu, parcie na pęcherz, trudności z rozpoczęciem oddawania moczu lub zatrzymanie moczu, ból podczas mikcji), niewyjaśnionego bólu dołu pleców, bólu podczas lub po stosunku itp.

Fizjoterapia może pomóc wzmocnić dno miednicy i skutecznie zająć się czynnikami zaburzającymi życie codzienne, co z kolei może zagwarantować, że ewentualna interwencja chirurgiczna będzie na dłuższą metę skuteczna.

Zasadnicze postępowanie fizjoterapeutyczne przy problemach z dnem miednicy obejmuje:

• trening dna miednicy,
• stymulatory mięśni dna miednicy dla poprawy aktywacji i siły skurczów dna miednicy, 
• ćwiczenia stabilizujące miednicę dla wzmocnienia mięśni brzucha, pleców i bioder, które odgrywają rolę wspierającą w sile dna miednicy,
• techniki terapii manualnej dla rozluźnienia mięśni dna miednicy, w tym także uwalniania punktów spustowych i masaż blizn, 
• uwalnianie mięśniowo-powięziowe tkanki łącznej brzucha, bioder i miednicy, które wspierają dno miednicy itp.

Ciąża a fizjoterapia

Podczas ciąży i porodu fizjoterapia odgrywa dużą rolę, głównie w obszarach związanych z dyskomfortem podczas ciąży, porodem i opieką poporodową.

Podczas ciąży kobieta mierzy się z wieloma problemami mięśniowo-szkieletowymi. Z powodu zmian hormonalnych mięśnie i więzadła wspierające stawy ulegają rozluźnieniu. Ponadto rosnący brzuch wywiera bardzo silny nacisk na mięśnie dna miednicy, kości miednicy, kręgi kręgosłupa, przeponę, pęcherz itp. 40–60% kobiet doświadcza podczas ciąży bólu pleców.

Po cesarskim cięciu u wielu kobiet obserwuje się bóle pleców, które często przypisuje się podawanemu do kręgosłupa znieczuleniu, mimo że nawet po znieczuleniu ogólnym ból pleców pojawia się aż w 46% przypadków.

Co więcej, ból dołu pleców, ból i osłabienie kończyn dolnych, ból górnej części pleców i karku związany z karmieniem piersią i opieką nad dzieckiem, depresja poporodowa, rozejście mięśnia prostego brzucha należą do bardzo powszechnych problemów po urodzeniu dziecka.

Nieduża porcja ćwiczeń może przyczynić się do tego, by ciąża była aktywna, zdrowa i przynosiła radość. Aktywny tryb życia może zapobiegać komplikacjom mięśniowo-szkieletowym podczas ciąży.

Już pierwszego dnia ciąży kobieta może rozpocząć pewne lekkie ćwiczenia, jak spacery, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia wzmacniające plecy, brzuch i nogi. Fizjoterapeuta planuje intensywność ćwiczeń na podstawie stopnia aktywności jej trybu życia.

Bardzo skuteczną techniką oddychania podczas ciąży są ćwiczenia oddechowe Lamaze’a. Właściwej ergonomii i regularnych ćwiczeń w połączeniu z medytacją można się nauczyć na fizjoterapeutycznych zajęciach przed – i poporodowych.

Fizjoterapia po menopauzie

Wiele kobiet po menopauzie mierzy się z wyzwaniami, takimi jak uderzenia gorąca, nocne poty, bezsenność i wahania nastroju, które mogą obniżać jakość życia. Menopauza zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, osteoporozy, bólu stawów, depresji, otyłości itd.

Fizjoterapia może tu przyjść z pomocą, dzięki specjalnemu programowi ćwiczeń, ćwiczeniom oddechowym i zarządzaniu wagą.

Istnieją także programy rehabilitacji kardiologicznej dla pacjentek, które przeszły zawał serca lub cierpią na poważną chorobę serca.

Działania fizjoterapeutyczne takie jak ćwiczenia z ciężarkami, ćwiczenia wzmacniające, ćwiczenia zwiększające giętkość, ćwiczenia poprawiające postawę i równowagę oraz właściwa ergonomia mogą poprawić stan osteoporotycznych kości.

Otyłość a fizjoterapia

Otyłość prowadzi do ograniczenia energicznych ćwiczeń, które służyłyby redukcji wagi podczas lat menopauzalnych.

Na plan leczenia dla otyłych pacjentek mogą składać się modyfikacje trybu życia, nadzór oraz progresja odpowiednich ćwiczeń mających na celu wzmocnienie siły, wytrzymałości i mocy mięśni, tak by podtrzymać poziom energii i aby utrata wagi odbywała się w warunkach chronionych i kontrolowanych.

Podczas ćwiczeń organizm wytwarza endorfiny, które odpowiadają za uśmierzanie bólu i podnoszenie nastroju.

Fizjoterapia dla kobiet — podsumowanie

Obecnie mamy wystarczającą liczbę fizjoterapeutów przeszkolonych w aspektach dbania o zdrowie kobiet, by zająć się potrzebami wszystkich pacjentek, które skorzystałyby na takiej poradzie i leczeniu.

Liczne organizacje prowadzą warsztaty, organizują konferencje i krótkoterminowe kursy na temat fizjoterapii w ginekologii i położnictwie, by zbudować ogólną świadomość odnośnie do roli, jaką odgrywa fizjoterapia w zdrowiu kobiet. Także niniejszy artykuł stanowi niewielki przyczynek do opisania różnych ról, jakie fizjoterapia odgrywa w tej dziedzinie.