Realna skuteczność i bezpieczeństwo szczepionek przeciwko Sars-Cov-2

Trwa czwarta fala pandemii Covid-19, rośnie liczba hospitalizacji i zgonów. Przyczyniają się do tego nowe mutacje wirusa, a także zbyt niski poziom wyszczepienia – w Polsce na szczepienie przeciwko Sars-Cov-2 zdecydowała się mniej więcej połowa populacji i praktycznie już od sierpnia przyrost chętnych pozostaje niewielki.
Article Image

Właśnie opublikowano systematyczny przegląd i metaanalizę badań nad skutecznością i bezpieczeństwem dostępnych szczepionek na Sars-Cov-2. Były to badania obserwacyjne, przeprowadzone w realnych warunkach, przy czym 32 dotyczyły skuteczności szczepionek, a 26 – ich bezpieczeństwa.

W przeglądzie ustalono, że jedna dawka szczepionki daje 41-proc. ochronę przed zakażeniem, 52-proc. ochronę przed pojawieniem się objawów, 66-proc. ochronę przed hospitalizacją, 45-proc. ochronę przed koniecznością intensywnej opieki i 53-proc. ochronę przed zgonem z powodu Covid-19. Pełne zaszczepienie zwiększa te wartości i chroni przed infekcją w 85%, przed wystąpieniem objawów w 97%, przed hospitalizacją w 93%, przed pobytem na oddziale intensywnej terapii w 96%, a przed zgonem w 95%. Jeśli chodzi o mutacje Sars-Cov-2, najbardziej odporny na dostępne obecnie szczepionki jest wariant Gamma wirusa – pełne zaszczepienie w jego przypadku chroni przed zarażeniem się jedynie w 54%. Mniej odporne są warianty Delta (74-proc. ochrona) i Beta (75-proc. ochrona, ale ustalona tylko w jednym badaniu), a najmniej odporny jest wariant Alfa (85-proc. ochrona).

Wyniki przeglądu potwierdziły duże bezpieczeństwo szczepionek. Występowanie zdarzeń niepożądanych było na poziomie 1,5%, ciężkich zdarzeń niepożądanych – 0,004%, a zgonu – 0,001%.

Na świecie stosowanych jest obecnie 19 szczepionek na Sars-Cov-2, natomiast w przeglądzie badano jedynie te najpopularniejsze (w tym wszystkie stosowane w Polsce). Według autorów i skuteczność i bezpieczeństwo różnią się w zależności od szczepionki. Najmniejszą skuteczność spośród preparatów ujętych w przeglądzie wykazała chińska szczepionka CoronaVac (66%), a największą – szczepionki typu mRNA: preparat firmy Pfizer okazał się najskuteczniejszy w badaniach nad mutacjami wirusa (od 62% przy wariancie Gamma do 92% przy wariancie Alfa), natomiast w badaniach bez podziału na warianty najwyższą skuteczność wykazała szczepionka firmy Moderna, dająca 97-proc. ochronę.

Inne niedawne badanie miało na celu ułożenie hierarchii zatwierdzonych szczepionek w oparciu o takie kryteria jak bezpieczeństwo, skuteczność, stabilność, zastosowanie i dostępność – pierwsze miejsce zajął tutaj preparat firmy Johnson & Johnson, na drugim miejscu znalazły się ex aequo preparaty firm Astra Zeneca, Pfizer i rosyjski Sputnik V, a na trzecim – dwa chińskie preparaty (BBIBP-CorV, CoronaVac) oraz szczepionka Moderny. Na różnice w kolejności spory wpływ miał sposób podawania preparatu – szczepionka Johnson & Johnson podawana jest jednodawkowo, za co przyznano jej 15 punktów (przy czym Pfizer, Moderna, Astra Zeneca i Sputnik V otrzymały w tej kategorii tylko po 5 punktów). W kategorii "profil bezpieczeństwa" wszystkie wymienione szczepionki otrzymały po tyle samo punktów (25), a w kategorii "potencjał skuteczności" najlepsze okazały się Moderna, Pfizer i Sputnik V. Autorzy tego badania zalecają jednak, by przy wyborze szczepionek w danym kraju kierować się jego społecznymi, demograficznymi i ekonomicznymi uwarunkowaniami (czyli na przykład odradzają stosowanie preparatów o niskiej stabilności, wymagających przechowywania w bardzo niskiej temperaturze, w krajach o niskim i średnim dochodzie, gdzie zapewnienie takich warunków może być utrudnione).

Szczepienia są najskuteczniejszą i najbezpieczniejszą metodą ochrony przed ciężkim przebiegiem infekcji i zmniejszają ryzyko pojawiania się kolejnych mutacji wirusa (które mogą okazać się odporne na istniejące szczepionki, o wiele bardziej zakaźne lub zjadliwe). Jedynym sposobem na wygaszenie pandemii wydaje się być osiągnięcie odporności zbiorowiskowej (eksperci podają próg 86% populacji). Można ten cel osiągnąć poprzez szczepienia lub przejście infekcji, przy czym ten drugi sposób jest o wiele bardziej ryzykowny.

Bibliografia
  • Liu Q. et al., Infectious Diseases of Poverty. 2021 Nov 18; 2021:132;
  • Burgos-Salcedo J., Human Vaccines & Immunotherapeutics. 2021 Apr 4; 7(10): 3474-3477
Udostępnij
Oferty
Zobacz więcej
UK Logo
Serwis przeznaczony jest wyłącznie dla profesjonalistów
Dostęp do treści jest możliwy wyłącznie dla osób wykonujących zawód medyczny lub prowadzących obrót wyrobami medycznymi. Jeśli jesteś profesjonalistą, kliknij przycisk “Potwierdzam”, aby zapoznać się z treścią strony.
Nie potwierdzam
Potwierdzam
Przepraszamy, ale nasz serwis jest przeznaczony wyłącznie dla profesjonalistów zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Zapraszamy na stronę Ktociewyleczy.pl