Bolesne miesiączkowanie związane jest z bolesnymi skurczami menstruacyjnymi macicy. Niezależnie od narodowości i wieku, są one najczęstszą przypadłością ginekologiczną kobiet w wieku rozrodczym1-3. Szacowana częstość występowania (prewalencja) bolesnego miesiączkowania wynosi od 45 do 95%3. Rzeczywista częstość jest trudna do ustalenia, ponieważ wiele kobiet uważa bolesne miesiączkowanie za normalne zjawisko towarzyszące cyklowi miesięcznemu i akceptuje je, bądź diagnoza nie jest stawiana przez lekarzy1,4,5.
Bardzo silny ból (na wizualnej skali analogowej VAS oceniany na 7-10) występuje u 10-25% kobiet i wiąże się między innymi z ograniczeniem aktywności fizycznej i zdolności do pracy6-9. Liczbę dni absencji w pracy i w szkole ze względu na bolesne miesiączkowanie szacuje się na 1-2 w ciągu miesiąca, co czyni tę przypadłość najczęstszą przyczyną zwolnień lekarskich kobiet w wieku rozrodczym10.
Klasyfikacja bolesnego miesiączkowania
Istnieją dwie formy bolesnego miesiączkowania. Pierwotne bolesne miesiączkowanie definiuje się jako skurczowy ból brzucha związany z miesiączką bez jakiejkolwiek innej możliwej do rozpoznania makroskopowej patologii obszaru miednicy8,11. Wtórne bolesne miesiączkowanie charakteryzuje się obecnością innej możliwej do zidentyfikowania patologii miednicy, najczęściej endometriozy (częstość występowania 62% u młodzieży12), mięśniaków, gruczolakowatości macicy3, polipów endometrium i/lub ze względu na stosowanie pessarów wewnątrzmacicznych10.
Przyczyną mogą być również patologie i zmiany występujące poza obszarem macicy, takie jak: zrosty pooperacyjne, infekcje miednicy i żylaki miednicy13. W diagnostyce różnicowej istotne są wzorce bólowe występujące w obydwu postaciach.
Ból w przypadku postaci pierwotnej rozpoczyna się wkrótce po pierwszej miesiączce (zwykle po 6-24 miesiącach) i przebiega zgodnie z charakterystycznym wzorcem czasowym. Zaczyna się tuż przed rozpoczęciem miesiączki i/lub występuje przez cały jej czas i trwa od 8 do 72 godzin.