Postępowanie fizjoterapeutyczne w rwie kulszowej

Już starożytni Grecy i Egipcjanie podejrzewali, że istnieje zależność pomiędzy patologicznymi zmianami w obrębie kręgosłupa lędźwiowego i bólem nogi. Prawdopodobnie to Hipokrates jako pierwszy użył terminu "sciatica", czyli rwa kulszowa, który wywodzi się od greckiego słowa "ischios", oznaczającego biodro¹.

Chociaż rwa kulszowa jest pojęciem powszechnie stosowanym, może ono czasem być mylące, bowiem używa się go również do określania wszelkiego rodzaju bólów w okolicy kręgosłupa lub nogi². Jednak w większości przypadków, także w tym opracowaniu, pojęcie rwa kulszowa odnosi się do bólu promieniującego od pośladka w dół, wzdłuż korzeni nerwów lędźwiowo-krzyżowych³. Innym często używanym określeniem odnoszącym się do rwy kulszowej jest radikulopatia lędźwiowa^4,5. Występowanie i zachorowalność na rwę kulszową, jak donosi literatura przedmiotu, są bardzo zróżnicowane. Najczęstszą, pośród wielu innych, przyczyną tych różnic są rozbieżności w definiowaniu choroby i zbieraniu danych. Cherkin ocenia zapadalność w krajach Zachodu na 5 przypadków na 10006. W Holandii odnotowano w 2017 roku 117 200 nowych przypadków rwy kulszowej⁷.

W opublikowanych ostatnio duńskich badaniach występowanie rwy kulszowej u pacjentów cierpiących na ból dolnej części pleców, objętych podstawową opieką zdrowotną przez kliniki zajmujące się chiropraktyką lub lekarzy ogólnych, ocenia się odpowiednio na 2 do 11%⁸. Jakkolwiek obciążenie finansowe związane z leczeniem bólu dolnego odcinka pleców ocenia się jako olbrzymie, nie zbadano szczegółowo ciężaru finansowego związanego z leczeniem rwy kulszowej⁹. W Holandii szacuje się, że bezpośrednie i pośrednie koszty leczenia pacjentów cierpiących na rwę kulszową wynoszą w przybliżeniu 1,2 mld euro rocznie¹⁰. W Wielkiej Brytanii koszty opieki medycznej wynoszą w tym przypadku 500 mln funtów rocznie, a koszty pośrednie – 3,8 mld funtów¹¹.

Czym jest rwa kulszowa?

W większości przypadków przyczyną rwy kulszowej jest przepuklina krążka międzykręgowego w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, w przebiegu której korzeń nerwu uciskany jest przez jądro miażdżyste, które przerwało otaczający je pierścień¹².

W rzadkich przypadkach mamy jednocześnie do czynienia z kręgozmykiem, zwężeniem przestrzeni międzykręgowej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, zwężeniem światła otworu międzykręgowego i guzami nowotworowymi. Wspólnym mianownikiem tych wszystkich przyczyn jest ucisk na korzeń nerwu lędźwiowego, który może prowadzić do stanu zapalnego^12,13. Dowody wskazują, że przyczyną rwy kulszowej jest nie tyle sam ucisk na korzeń nerwu, ale będące jego następstwem jednoczesne występowanie stanu zapalnego i procesów immunologicznych¹⁴.