Skuteczność interwencji psychologicznych prowadzonych przez fizjoterapeutów w leczeniu bólu szyi: przegląd systematyczny z metaanalizą

Kluczowe punkty

• Dostęp do terapeutów behawioralnych jest ograniczony, a fizjoterapeuci stosują terapie oparte na wiedzy psychologicznej w leczeniu bólu mięśniowoszkieletowego.
• Dowody przedstawione w tym przeglądzie w niewielkim stopniu wspierają interwencje psy­chologiczne przeprowadzane przez fizjotera­peutów w leczeniu bólu szyi.
• Niepełnosprawność miała najlepsze wyniki w badaniach w wyniku interwencji psychologicz­nych przeprowadzonych przez fizjoterapeutów

Tło i cel

Ból szyi jest jedną z najważniejszych przyczyn niepeł­nosprawności na świecie, co wiąże się z wysokimi kosz­tami opieki zdrowotnej i utratą dochodów niezależnie od przyczyny bólu szyi (1). Obecne wyniki kliniczne leczenia bólu szyi mają umiarkowane efekty i obejmują edukację w zakresie samoopieki i ćwiczeń fizycznych (2). Oprócz zaleceń dotyczących edukacji i ćwiczeń, wielu terapeutów sięga po stosowanie interwencji behawioralnych (takich jak terapia poznawczo-behawioralna [CBT]), ponieważ dostęp do wykwalifikowanych behawioralnych dostaw­ców usług zdrowotnych jest ograniczony.

Autorzy tego przeglądu systematycznego mieli na celu ustalenie, czy fizjoterapeuci mogą być skuteczni w zapew­nianiu interwencji psychologicznych w celu radzenia sobie z bólem szyi, niepełnosprawnością i jakością życia w ostrych lub przewlekłych zaburzeniach związanych z urazem kręgosłupa szyjnego (WAD) lub nieurazowym bólem szyi (NTNP).

Metody

Uwzględnione randomizowane badania kontrolowane (RCT) musiały oceniać samą fizjoterapię i interwencje psy­chologiczne w porównaniu z rutynową opieką fizjotera­peutyczną lub jej brakiem.
Istnieją dowody na to, że interwencje psychologiczne mogą być pomocne zarówno w przypadku zaburzeń związanych z urazem kręgosłupa szyjnego, jak i nieurazowego bólu szyi.

Ból szyi jest jedną z najważniejszych przyczyn niepeł­nosprawności na świecie, co wiąże się z wysokimi kosztami opieki zdrowotnej i utratą dochodów niezależnie od przy­czyny bólu szyi.

Fizjoterapeuci biorący udział w badaniach musieli zostać przeszkoleni w zakresie interwencji przez psychologów lub innych wykwalifikowanych specjalistów. Interwencje psychologiczne zostały zdefiniowane jako obejmujące jeden z poniższych elementów:
   

• Strategie poznawczo-behawioralne
• Interwencje oparte na akceptacji
• Relaks
• Uważność
• Hipnoza
• Umiejętności radzenia sobie
• Rozwiązywanie problemów
• Zarządzanie stresem
• Interwencja w przypadku depresji

Głównymi wynikami były ból i niepełnosprawność.

Drugorzędnymi wynikami były pomiary jakości życia. Okres krótkoterminowy obejmował okres bezpośrednio po leczeniu, okres średnioterminowy obejmował okres 3- 6 miesięcy po okresie wyjściowym, a okres długoterminowy obejmował okres ponad 12 miesięcy po okresie wyjściowym.

Wyniki

W przeglądzie uwzględniono 18 artykułów opartych na 14 badaniach RCT. Wielkość próby wahała się od 28 do 599 we włączonych badaniach. Łącznie w przeglądzie syste­matycznym wzięło udział 2028 pacjentów.

Ostre zaburzenia związane z urazem kręgosłupa szyjnego
   

• Istnieją dowody niskiej jakości wskazujące na brak róż­nicy między interwencjami psychologicznymi prowa­dzonymi przez fizjoterapeutę a leczeniem bólu ostrego w dowolnym okresie obserwacji.
• Umiarkowanej jakości dowody nie wykazały żadnego efektu.
• W przypadku niepełnosprawności istnieją umiarko­wanej jakości dowody na interwencję psychologiczną w obserwacji krótkoterminowej, ale nie w średnio- lub długoterminowej.
• W odniesieniu do jakości życia uzyskano wysokiej jakości dowody na brak różnic między interwencjami psycho­logicznymi prowadzonymi przez fizjoterapeutę a innymi aktywnymi metodami leczenia w średnio- i długoter­minowej obserwacji.

Przewlekłe zaburzenia związane z biczowaniem

• Istnieją umiarkowanej jakości dowody na brak różnicy między psychologicznymi interwencjami i innym aktyw­nym leczeniem fizjoterapeutycznym bólu w perspekty­wie krótko- lub średnioterminowej.
• W przypadku niepełnosprawności istnieją dowody niskiej jakości wskazujące na brak różnic w perspektywie krótko- i średnioterminowej

Przewlekły nieurazowy ból szyi

• Istnieją niskiej jakości dowody na to, że terapie psy­chologiczne były bardziej skuteczne niż inne zabiegi fizjoterapeutyczne w leczeniu bólu w krótkim okresie obserwacji.
• Istniały dowody umiarkowanej jakości dotyczące śred­nio- i długoterminowej obserwacji.
• W przypadku niepełnosprawności istnieją dowody niskiej jakości dotyczące interwencji psychologicznej w obserwacji krótkoterminowej oraz dowody umiarko­wanej jakości w obserwacji średnio- i długoterminowej. 

Ból szyi o podostrym lub mieszanym czasie trwania 

•  Metaanaliza dotycząca niepełnosprawności wykazała umiarkowanej jakości dowody na brak różnic między grupami w krótkim, średnim i długim okresie obserwacji.

Ograniczenia 

•  Badania nie zawierają jasnych informacji na temat metodologii interwencji, aby mogły mieć zastosowanie kliniczne. 
• Nie ma wystarczających informacji dla klinicystów, aby mogli zobaczyć, co zostało zrobione i móc zastosować tę samą procedurę u swoich pacjentów.

Implikacje kliniczne 

Badanie to wskazuje, że interwencje psychologiczne pro­wadzone przez fizjoterapeutę, zwykle połączone z ćwi­czeniami lub innymi metodami fizjoterapii, są bardziej skuteczne niż standardowe metody fizjoterapii (takie jak ćwiczenia), terapia manualna lub porada) w przypadku przewlekłego NTNP i ostrego WAD. Poprawiło to ból i niepełnosprawność w przewlekłym NTNP oraz niepeł­nosprawność w krótkim okresie w ostrym WAD. Takie podejście terapeutyczne można rozważyć w leczeniu tych grup pacjentów, pod warunkiem, że klinicyści zostaną odpowiednio przeszkoleni. 

Fizjoterapeuci biorący udział w tych badaniach przeszli dodatkowe szkolenie w zakresie technik takich jak CBT, medytacja oraz trening akceptacji i zaangażowania (ACT). Szkolenie zostało przeprowadzone przez specjalistów behawioralnych, a nie innych fizjoterapeutów. Ogranicze­niem dla tych z nas, którzy pracują w praktyce klinicznej, jest dostęp do odpowiednich szkoleń, ponieważ nie jest to kurs weekendowy ani zajęcia na konferencji. Istnieją dowody na to, że interwencje te mogą być pomocne w przypadku niektórych bólów szyi, zarówno WAD, jak i NTNP. 

Ważne jest, abyśmy w naszym entuzjazmie pomagania naszym pacjentom upewnili się, że jesteśmy odpowiednio przeszkoleni przez wykwalifikowanych specjalistów (3). Jest to dobry powód, aby współpracować z interdyscy­plinarnymi kolegami i koordynować wspólne programy szkoleniowe dla dobra naszych pacjentów. 

Opracowano na podstawie artykułu: 
Farrell S, Edmunds D, Fletcher J, Martine H, Mohamed H, Liimatainen J, Stirling M (2023) ‘Effectiveness of psychological interventions delivered by physiotherapists in the management of Neck Pain: A systematic review with meta-analysis’, PAIN Reports, 8(3).