Program treningu języka w chorobie Parkinsona. Analiza aktywności elektrycznej i siły mięśni nadgnykowych

Angela Ruviaro Busanello-Stella

Neurologia

11 października 2022

Artykuł na: 38-48 minut

808

Tagi: choroba Parkinsona

Trening siłowy języka wykazuje pozytywny wpływ na zaburzenia połykania u osób z problemami neurologicznymi (udar, TBI). Czy na podobny efekt ćwiczeń można liczyć u pacjentów borykających się z tym problemem z powodu choroby Parkinsona?

Zaburzenia połykaania w chorobie Parkinsona

Zaburzenia neurologiczne stanowią obecnie wiodącą przyczynę niepełnosprawności w skali globalnej, a choroba Parkinsona (ChP) to zaburzenie neurologiczne o najszybciej rosnącej liczbie pacjentów na świecie⁶. U ponad 80% pacjentów z ChP wraz z progresją choroby dochodzi do pewnych trudności z połykaniem²⁹. Choć występowanie dysfagii u pacjentów z ChP jest w piśmiennictwie różne, może być ona zbyt rzadko diagnozowana z powodu słabej samoświadomości i niewystarczającego stosowania zweryfikowanych narzędzi i obiektywnych sposobów oceny¹⁶.

Zaburzenia połykania mogą komplikować przyjmowanie leków i prowadzić do negatywnych skutków, takich jak niedożywienie i aspiracyjne zapalenie płuc, które stanowi główną przyczynę śmierci w ChP³⁷. Podkreśla się także towarzyszącą problemowi obniżoną jakość życia^28,3. Raporty sugerują, że osoby z ChP cierpiące na dysfagię uzyskują znacząco niższe wyniki w kwestionariuszu SWAL-QOL (Swallowing Quality of Life Questionnaire – jakość życia związana z połykaniem)¹⁸.

W metaanalizie badań stwierdzono, że przyjmowanie lewodopy nie wiąże się z poprawą funkcji połykania u pacjentów z chorobą Parkinsona²⁰. A niedawne badanie informowało, że przyjmowanie leków nie wpływa na siłę języka (brak różnicy między stanem na lekach i stanem bez leków)²⁷.

Podczas połykania najważniejszym generatorem ciśnienia jest język. To nacisk wywierany przez język sprawia, że pożywienie przedostaje się przez jamę ustną i gardło¹⁷.

Siła języka w zaburzeniu połykania

Badania wskazują, że gdy siła języka jest zmniejszona z powodu zaawansowanego wieku¹¹ lub choroby neurologicznej³⁵, pacjenci często doświadczają zaburzeń połykania, ponieważ dochodzi do niedoboru aktywnego nacisku języka niezbędnego do skutecznego i bezpiecznego połykania. Siłę języka badano głównie u osób zdrowych przy użyciu narzędzia Iowa Oral Performance Instrument (IOPI – narzędzie do badania sprawności jamy ustnej), ręcznego manometru połączonego z pojemnikiem ciśnieniowym zawierającym 2,7 ml powietrza umieszczonym między językiem a podniebieniem twardym. W pierwotnych badaniach wykorzystywano to narzędzie głównie jako instrument pomiarowy¹.

Późniejsze badania włączyły IOPI do terapii i wykazały poprawę siły języka u osób po udarze i z urazowym uszkodzeniem mózgu (TBI – traumatic brain injury)^30,37,33,25. Dzięki wizualnej informacji zwrotnej dostarczanej przez IOPI oprócz efektu proprioceptywnego w jamie ustnej zapewnianego przez zbiornik na języku uzyskuje się wzrost siły większy niż przy tradycyjnych ćwiczeniach naciskania językiem na podniebienie²⁴.

Choć osoby z ChP nie były uwzględnione w tych analizach, dwa przeglądy systematyczne sugerowały, że osoby po udarze lub TBI mogą odnieść korzyść dzięki ćwiczeniom wzmacniającym język^19,32. A konkretnie istniejące dowody wskazują, że ćwiczenia wzmacniające język mogą poprawiać formowanie kęsa pokarmowego (bolusa) i przeżuwanie²³. Obecny stan wiedzy przemawia za badaniem korzyści wzmacniania języka u osób z chorobą Parkinsona⁸. Kılınç i wsp. (2020) stwierdzili, że kluczową rolę w funkcji połykania u osób zdrowych odgrywa aktywacja mięśni nadgnykowych i siła języka.

Minagi i wsp. (2018) przy użyciu powierzchniowej elektromiografii zbadali związek między aktywnością elektromiograficzną mięśnia nadgnykowego i unoszeniem języka u osób zdrowych, przy czym wiadomo, że istnieje biomechaniczny związek między mięśniami języka a mięśniami nadgnykowymi. W badaniach stwierdzono korelację między naciskiem języka na podniebienie twarde a aktywnością elektromiograficzną mięśni nadgnykowych u osób zdrowych, która wynika z ruchu języka w górę^9,15. W żadnym z tych badań nie brały udziału osoby z ChP.

Celem niniejszego badania było sprawdzenie pomiarów elektromiografii powierzchniowej (sEMG) i pomiarów siły języka podczas programu wzmacniającego język u osób z ChP. Autorzy postawili hipotezę, że pod koniec interwencji sygnały sEMG z mięśni nadgnykowych będą wrażliwe na większy nacisk języka na podniebienie.

Metody programu wzmacniającego język u osób z chorobą Parkinsona

Uczestnicy badania

Rekrutację osób z ChP przeprowadzono w szeregu lokalnych ośrodków zdrowia w środkowym Chile. Korzystały one z podstawowej opieki zdrowotnej z powodu diagnozy neurologicznej.

Kryteriami włączającymi były:

rozpoznanie choroby Parkinsona,
wiek powyżej 18 lat i poniżej 90 lat,
zdolności poznawcze niezbędne do wykonania zadania związanego z badaniem,
posiadanie zdolności językowych, słuchowych i wzrokowych niezbędnych do wykonania zadania.

Kryteriami wykluczającymi były:

nowotwór głowy lub szyi w wywiadzie,
problemy neurologiczne inne niż ChP,
terapia mowy w ciągu ostatnich sześciu miesięcy oraz
indeks masy ciała (BMI) poniżej 18 lub powyżej 24,9.

Pacjentów w sposób losowy przydzielono do jednej z dwóch grup: kontrolnej lub eksperymentalnej.

Protokół interwencji

Obie grupy po ewaluacji początkowej przeszły ośmiotygodniowy program ćwiczeń. Każdy pacjent odbywał trzy sesje terapeutyczne w tygodniu. Użyto dwóch protokołów ćwiczeń. W protokole A stosowano tradycyjne ćwiczenia języka poprawiające koordynację i siłę ruchów języka². Protokół B obejmował ćwiczenia wzmacniające język z celem progresywnym wykonywane przy użyciu narzędzia IOPI. Grupa kontrolna (CG – control group) przechodziła trening tylko według protokołu A, a grupa eksperymentalna (EG – experimental group) według protokołów A i B. Podczas ewaluacji początkowej i pod koniec czwartego, ósmego i dwunastego tygodnia badania u wszystkich uczestników przeprowadzono ocenę aktywności mięśni nadgnykowych przy użyciu elektromiografii powierzchniowej oraz ocenę siły języka. Ostatnie badanie (po 12 tygodniach) oceniało efekt roztrenowania (utraty adaptacji nabytych podczas treningu).

Protokoły ćwiczeń języka w chorobie Parkinsona

Protokół A – tradycyjny trening języka:

30 naciśnięć językiem na przednie podniebienie twarde podzielonych na trzy serie po 10 powtórzeń. Każde naciśnięcie utrzymywane przez 10 s.
30 bocznych ruchów językiem (w prawo-w lewo) podzielonych na trzy serie po 10 powtórzeń.

W obu ćwiczeniach stosowano 30-sekundowe okresy odpoczynku między seriami.

Protokół B – wzmacnianie języka przy pomocy urządzenia IOPI:

60 naciśnięć językiem podzielonych na 6 serii po 10 powtórzeń. Każde naciśnięcie wytrzymywane przez 3 s. Okresy odpoczynku między seriami trwały po 120 s³⁰. Zadania naciskania językiem z celem ustalonym na poziomie 50% jednego powtórzenia maksymalnego (1RM). Taki odsetek siły maksymalnej został użyty do określenia obciążenia w pierwszym tygodniu treningu i co tydzień obciążenie to zwiększano o 5 punktów procentowych, osiągając w tygodniu ósmym poziom 90%.

Ocena siły języka w chorobie Parkinsona.

Uczestnicy siadali na krześle ze stopami na podłodze. Pojemnik ciśnieniowy umieszczano za środkowymi siekaczami na przyśrodkowo-przedniej powierzchni języka uczestników. Instruowano ich, by naciskali na pojemnik językiem i przyciskali go do podniebienia najsilniej, jak potrafią, przez 3 s. Przeprowadzano trzy próby maksymalnego nacisku z 30-sekundowymi przerwami. Jako maksymalny nacisk izometryczny uczestnika przyjmowano najwyższą wartość w kilopaskalach (kPa) (ryc. 1).

Ryc. 1. A. Narzędzie Iowa Oral Performance Instrument. B. Umiejscowienie pojemnika ciśnieniowego IOPI podczas oceny siły języka.

Ocena aktywności mięśni

Powierzchniową elektromiografię (sEMG) wykonywano w tym samym czasie, co ewaluację przy pomocy IOPI. W celu uzyskania pomiarów typu aktywności elektrycznej wzięto pod uwagę kształt i rozmiar elektrod zgodny z rekomendacją SENIAM (Surface ElectromyoGraphy for the Non-Invasive Assessment of Muscles)³¹. Jeśli chodzi o umiejscowienie elektrod, identyfikowano mięśnie nadgnykowe, prosząc pacjentów o naciśnięcie językiem na podniebienie. Badacz palpacyjnie odnajdywał tę grupę mięśni. Każdą z bipolarnych elektrod umieszczano równolegle do przednich brzuśców mięśni dwubrzuścowych, 1 cm za spojeniem żuchwy²². Trzecią elektrodę (referencyjną) umieszczano na nadgarstku uczestnika.

Ocena związana z funkcją połykania

Dla uzyskania wiedzy na temat wpływu siły języka na zdolność połykania u osób z ChP przed treningiem i po treningu zastosowano skalę Functional Oral Intake Scale (FOIS – funkcjonalna skala żywienia doustnego)⁴. Punktacja FOIS oparta jest o medyczny raport dietetyczny oraz kliniczną ocenę przeprowadzoną przez patologa mowy. Dodatkowo do analizy przed przeprowadzeniem protokołu i po jego zakończeniu użyto podskal kwestionariusza SWAL-QOL dotyczących wyboru pokarmów, częstotliwości objawów, czasu spożywania posiłków i apetytu¹⁸.

Nacisk języka jest kluczowy dla wprawienia w ruch kęsa pokarmowego podczas połykania. Pomiary siły tego organu i ćwiczenia w przypadku jego słabości mogą skutkować zwiększoną aktywacją podżuchwowego kompleksu mięśniowego¹⁵.

Wyniki programu wzmacniającego język u osób z chorobą Parkinsona

W badaniu wzięło udział 60 uczestników. Nie doszło do utraty żadnego uczestnika z badania.

Pomiary siły języka

Po zakończeniu programu treningowego w obu grupach doszło do wzrostu siły języka (tabela 1). W grupie eksperymentalnej uzyskano wyższe wyniki niż w grupie kontrolnej. Różnice te były znaczące statystycznie (p=0,000) i miały bardzo dużą wielkość efektu (d=2,128). Różnica nacisku języka między grupami była znacząca statystycznie w ciągu wszystkich ośmiu tygodni treningu także podczas powtórzonej analizy metodą ANOVA.

Tabela 1. Nacisk języka w różnych momentach badania

Analiza jednoczynnikowa wykazała, że początkowa nieznacząca różnica (p=0,97) w czwartym tygodniu okazała się znacząca statystycznie (p=0,000). W analizie tej zaobserwowano również znaczącą różnicę w ósmym tygodniu, czyli na koniec treningu.

Zmiany wewnątrzgrupowe miały w obu grupach różny przebieg w czasie. W grupie kontrolnej znaczącą statystycznie zmianę zaobserwowano tylko w ósmym tygodniu, natomiast w grupie eksperymentalnej w czwartym tygodniu i w ósmym tygodniu.

Podczas oceny siły języka przeprowadzonej po czterotygodniowym okresie roztrenowania (12. tydzień) w grupie kontrolnej średnia siła wyniosła ^34,33, co stanowiło znaczący spadek w porównaniu z ósmym tygodniem (35,93) i świadczy o znaczącym efekcie roztrenowania. Natomiast w grupie eksperymentalnej średnia wartość po 12 tygodniach wyniosła 49,27, co w porównaniu z ósmym tygodniem (49,46) świadczyło o braku znaczącego efektu roztrenowania.

Pomiar wartości sEMG

Przeanalizowano rosnące wartości sEMG w mięśniach nadgnykowych podczas izometrycznego nacisku językiem w obu grupach. Średnie wartości pozyskano w momencie początkowym oraz podczas każdej z trzech następnych ewaluacji, a znaczenie tych zmian obrazuje tabela 2.

Średnie wartości amplitudy sygnału sEMG wzrastały w grupie kontrolnej (różnica 8,9% maksymalnego skurczu dowolnego MVC – maximum voluntary contraction) i w grupie eksperymentalnej (różnica 43% MVC). Wielkość efektu w grupie eksperymentalnej była duża, a w grupie kontrolnej mała. W momencie początkowym różnica między grupami była nieznacząca statystycznie. Natomiast różnica zaobserwowana między grupami po zakończeniu programu treningowego w analizie ANOVA ujawniła znaczący statystycznie wpływ badanej formy terapii na amplitudę sygnału sEMG mięśni nadgnykowych o dużej wielkości efektu.

Tabela 2. Znormalizowane wartości sEMG obrazujące aktywację mięśni nadgnykowych (% MVC) w obu
grupach podczas przebiegu leczenia

Wartości sEMG wyrażone są jako % maksymalnego skurczu dowolnego (MVC) i podane jako średnia ± odchylenie standardowe.

Przeprowadzono porównanie post hoc różnicy średnich pozyskanych podczas trzech badań (w pierwszym, czwartym i ósmym tygodniu). Wykazało ono, że w grupie kontrolnej różnice między wartością z tygodnia 1. a tą z tygodnia 4. oraz wartością z tygodnia 4. a tą z tygodnia 8. były nieznaczące. Jedynie w porównaniu wartości z 1. i 8. tygodnia uzyskano znaczącą różnicę. Natomiast w podobnej analizie w grupie eksperymentalnej ujawniono znaczące różnice we wszystkich parach porównawczych.

Wartości amplitudy sEMG podczas badania przeprowadzanego w spoczynku przed i po ćwiczeniach języka nie wykazały znaczących różnic w żadnej z grup. Analiza amplitudy aktywacji mięśni nadgnykowych w mięśniach prawych i mięśniach lewych ujawniła różnice między grupami podczas interwencji (ryc. 2). W grupie kontrolnej procentowy wzrost między kolejnymi badaniami wyniósł 9,39% i 10,32% w prawym mięśniu nadgnykowym. W lewym mięśniu nadgnykowym także zaobserwowano wzrost o 7,44% i 6,65% między kolejnymi badaniami, co oznaczało równomierny stały wzrost utrzymujący początkową asymetrię stwierdzoną między stronami. Tymczasem w grupie eksperymentalnej odnotowany wzrost procentowy między pomiarami wyniósł 49,47% i 23,72% po prawej stronie i tylko 26,15% i 19,27% po lewej stronie. W tej grupie początkowa asymetria aktywności mięśni zmieniła się podczas interwencji, za co w znaczącym stopniu odpowiadał duży wzrost uzyskany po prawej stronie.

Ryc. 2. Aktywność mięśni nadgnykowych (sEMG) podczas przebiegu interwencji w grupie kontrolnej (2a) i grupie eksperymentalnej (3b).

Związek między IOPI a wartościami sEMG

W celu ustalenia, czy siła mięśni zmieniała się wraz z aktywnością mięśni nadgnykowych (sEMG), przeprowadzono analizę korelacji między tymi parametrami w obu grupach. W grupie kontrolnej stwierdzono słaby związek między poprawą siły języka (w kPa) a wynikami sEMG z pomiarów przeprowadzonych podczas programu wzmacniania języka. W grupie eksperymentalnej stwierdzono silny i znaczący związek. Wzorzec wzrostu wartości siły języka i aktywności mięśni nadgnykowych ukazuje ryc. 3.

Ryc. 3. Wartości sEMG i nacisku języka w przebiegu interwencji w grupie kontrolnej i grupie eksperymentalnej.

Połykanie u osób z chorobą Parkinsona

Indywidualne wyniki FOIS w grupie eksperymentalnej i grupie kontrolnej mieściły się w zakresie od 5 (pełne żywienie doustne wieloma konsystencjami wymagającymi specjalnego przygotowania) do 7 (pełne żywienie doustne bez ograniczeń) w momencie początkowym i podczas oceny końcowej po programie treningu. W porównaniu grup stwierdzono znaczący wpływ interwencji na FOIS (p=0,048) (tabela 3).

Tabela 3. Wyniki skali FOIS w obu grupach przed treningiem i po jego zakończeniu

OS – odchylenie standardowe.

Jeśli chodzi o cztery podskale kwestionariusza SWAL- -QOL poddane analizie, przed interwencją nie stwierdzono znaczących różnic między grupami w stosunku do żadnej z nich. Po interwencji zaobserwowano znaczące statystycznie różnice między grupami odnośnie do wyboru pokarmów (p=0,022), częstotliwości objawów (p=0,000), czasu spożywania posiłków (p=0,000) i apetytu (p=0,013). Jeśli chodzi o różnice wewnątrzgrupowe, w grupie kontrolnej nie zaszła żadna statystycznie istotna różnica w żadnym z wybranych elementów poza czasem spożywania posiłków (p=0,000). Natomiast w grupie eksperymentalnej stwierdzono statystycznie znaczące różnice w czasie spożywania posiłków (p=0,000), częstotliwości objawów (p=0,000) i apetytu (p=0,004). Wybór pokarmów nie zmienił się znacząco (p=0,83).

Omówienie wyników programu wzmacniającego język u osób z chorobą Parkinsona

Wcześniejsze badania wykazały, że trening oporowy języka może poprawiać zmniejszoną siłę tego organu u osób z problemami neurologicznymi takimi jak udar i TBI^30,35,14. Badania wykazały pozytywny wpływ treningu siłowego języka na zaburzone połykanie. Pozostawało jednak niejasne, czy te korzyści mogą występować także u pacjentów z ChP.

Niniejsze badanie wykazało, że program wzmacniania języka przynosi większą poprawę siły mięśni języka niż tradycyjne ćwiczenia naciskania językiem na podniebienie twarde. Poprawa siły języka była skorelowana ze zwiększeniem amplitudy sygnałów sEMG z mięśni nadgnykowych u pacjentów z ChP.

W grupie eksperymentalnej zaszła poprawa siły języka o 13,7 kPa (wzrost o 38%, duża wielkość efektu - 0,846), którą można przypisać treningowi. Dla porównania w grupie kontrolnej przyrost siły języka był mniejszy (4,03 kPa, wzrost o 12%) i choć był on znaczący jako zmiana wewnątrz grupy, wielkość efektu treningu obejmującego IOPI okazała się wyjątkowo duża (d=2,128) w porównaniu obu grup. Zaobserwowany trend jeszcze bardziej podkreśla znaczenie progresywnego obciążania w protokołach wzmacniania języka. Ustalenie to stoi w zgodzie z wcześniejszymi raportami na temat starszych osób dorosłych i pacjentów poudarowych^36,26.

Wynik uzyskany w niniejszym badaniu przypomina rezultaty eksperymentu przeprowadzonego z udziałem 14 starszych osób po udarze³⁵, które przeszły 24 sesje treningu języka, przeprowadzane 3 razy w tygodniu przez 8 tygodni. Pacjenci ci osiągnęli średnią 41 kPa pod koniec treningu, podczas gdy w niniejszym badaniu z pacjentami z chorobą Parkinsona wartość tę osiągnięto w połowie terapii, a pod koniec ośmiu tygodni uzyskano wartość 49,46 kPa (tabela 1). Brak efektu odtrenowania po czterech tygodniach (p=0,582) przypominał stan stwierdzony po czterech tygodniach we wcześniejszym badaniu²³ z udziałem zdrowych osób dorosłych (p=0,419) i po takim samym okresie odtrenowania (p=1,00) u pacjentów z przewlekłą dysfagią związaną z radioterapią³⁶.

Różny wzrost siły języka w obu grupach w niniejszym badaniu był statystycznie powiązany ze zmianami w pomiarach sEMG z mięśni nadgnykowych. Ustalenie to jest spójne z faktem, że podczas fazy odczytu sEMG z jamy ustnej wartości aktywności się zmieniają, gdy język wywiera nacisk na podniebienie. Dlatego też nadgnykowe sEMG odzwierciedla wysoki poziom aktywności podczas nacisku języka na podniebienie. Obecna wiedza naukowa podkreśla to w celu poprawy funkcji połykania u pacjentów z dysfagią³⁹.

Ustalono, że intensywny trening mięśni języka dawał znaczący przyrost siły języka i subiektywną poprawę spożywania pokarmów.

Podczas analizowania wartości w grupie kontrolnej, które wzrosły z poziomu 46,1 do 55,7 w prawym mięśniu nadgnykowym i z 56,0 do 54,2 w lewym, zauważono, że stale i proporcjonalnie rosnące wartości stworzyły regularny wzór aktywności mięśni nadgnykowych. Porównując pomiary przeprowadzone na początku, w połowie i na końcu badania w tej grupie stwierdzono, że procentowy wzrost między poszczególnymi badaniami był podobny po obu stronach, czyli 9,4% i 10,3% w prawym mięśniu nadgnykowym i 7,4% i 6,6% w lewym mięśniu nadgnykowym.

W grupie eksperymentalnej, w której uzyskane wartości siły języka były znaczące statystycznie, a wielkość efektu dwukrotnie większa od tej zaobserwowanej w grupie kontrolnej, wzór aktywności mięśni nadgnykowych w trakcie interwencji był zupełnie inny, nierówny. Znormalizowane wartości po prawej stronie wzrosły z 51,6 do 95,4, a po lewej stronie z 57,5 do 86,5. Istniejąca wyjściowa asymetria aktywności mięśni zmieniła się w czasie interwencji – odnotowano bardzo duży wzrost, o 49,47%, a później o 23,72% po prawej stronie, podczas gdy po lewej wzrost w tym czasie wyniósł 26,15% i 19,27%. To ciekawe ustalenie wskazuje, że u osób z ChP podczas zwiększania siły języka w trakcie interwencji dochodzi do zmian w mięśniach nadgnykowych. Zjawisko to znajduje potwierdzenie w niedawnym badaniu, które donosiło, że podczas terapii wzmacniającej język mięśnie nadgnykowe u osób zdrowych mogą kompensować szybkie męczenie się mięśni języka w celu utrzymania nacisku tego organu poprzez zmianę wzorca aktywności tych mięśni podczas generowania nacisku przez język¹⁵.

Stwierdzony w niniejszym badaniu związek między izometrycznym zadaniem wykonywanym przez język a aktywnością mięśni nadgnykowych stoi w sprzeczności z ustaleniami innego badania⁷, które nie znalazło dowodów na korelację między tymi zmiennymi. Różnicę tę może uzasadniać profil badanych uczestników, którymi w tamtym badaniu były młode, zdrowe osoby (średnia wieku 24 lata), a próba liczyła 37 osób. Zachowana aktywność mięśni u osób zdrowych, zwłaszcza jeśli są one młode, nie tłumaczy różnic stwierdzonych w niniejszym badaniu, zważywszy że pacjenci z ChP, oprócz starszego wieku, charakteryzują się słabością mięśni. Co ciekawe, do znaczącego wzrostu wartości sEMG doszło przy obciążeniu wynoszącym 65% (1RM) i wartość ta nadal rosła wraz ze wzrostem intensywności treningu oporowego aż do 90% bez objawów zmęczenia języka.

Analiza statystyczna danych uzyskanych w niniejszym badaniu pozwala przyjąć, że główne zmiany w wartościach sEMG uzyskane w grupie eksperymentalnej spowodowane były ilością treningu języka. Podobnie jak przy pomiarach IOPI wartości sEMG mięśni nadgnykowych nie wykazały znaczącej różnicy (p=0,699) po czterotygodniowym okresie roztrenowania. Co ciekawe, wartości sEMG w grupie kontrolnej również nie wykazały efektu roztrenowania (p=0,486), choć taki efekt uwidocznił się w sile języka. Ustalenie to jednak należy traktować z ostrożnością.

Ocena przy pomocy skali FOIS pod koniec programu wykazała znaczący efekt treningu w grupie eksperymentalnej (tabela 3) i znaczącą różnicę między grupami. W grupie kontrolnej brak wpływu na ten aspekt można wytłumaczyć faktem, że poprawa zaburzeń połykania u tych uczestników z ChP była na tyle subtelna, że niewiele osób osiągnęło wyższy poziom skali FOIS¹². Analizowane punkty kwestionariusza SWAL-QOL wykazały, że wymiary związane z połykaniem poprawiły się znacząco w grupie eksperymentalnej po treningu. Ustalenia te są w zgodzie z wynikami wcześniejszego badania³.

Stwierdzono związek między siłą języka a FOIS i SWAL-QOL w szeregu populacji z problemami neurologicznymi^14,27,5,3. Wyniki niniejszego badania pozostają w zgodzie z doniesieniami z wcześniejszych raportów naukowych stwierdzającymi, że terapia treningiem języka może korzystnie wpływać na kluczowe aspekty połykania³⁸. Niniejsze badanie miało na celu poszerzenie tej wiedzy o dane dotyczące pacjentów z ChP.

Ograniczenia niniejszego badania wiążą się z faktem, że analizy elektromiograficzne w grupie kontrolnej nie mogły być przeprowadzane co tydzień, jak miało to miejsce w grupie eksperymentalnej. Jednym z głównych ograniczeń badania jest nierównowaga obciążenia ćwiczeniami w obu grupach, ponieważ w grupie eksperymentalnej leczenie było znacząco bardziej intensywne i zajmowało więcej czasu niż w grupie kontrolnej. Ponadto wśród uczestników nie było osób ze stadium 5. choroby, przez co nie pozyskano bardziej wszechstronnych informacji na temat choroby Parkinsona.

Wnioski badań nad programem wzmacniającym język u osób z chorobą Parkinsona

Pomiary elektromiograficzne aktywności mięśni nadgnykowych były wrażliwe na zmiany uzyskiwane poprzez ćwiczenia wzmacniające język i pozwoliły na lepsze zrozumienie fizjologicznego i biomechanicznego dostosowania stojącego za przyrostem siły języka u pacjentów z ChP. Ustalono, że intensywny trening mięśni języka dawał znaczący przyrost siły języka i subiektywną poprawę spożywania pokarmów. Kolejne badania nad protokołami terapeutycznymi opartymi na ćwiczeniach siłowych języka powinny pogłębić pozyskaną w tym badaniu wiedzę o dodatkowe informacje.

Adaptacja: Katarzyna Bogiel Na podstawie licencji CC BY (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/)

Bibliografia

1. Adams, V., Mathisen, B., Baines, S., Lazarus, C., Callister, R., 2013. A Systematic Review and Meta-analysis of Measurements of Tongue and Hand Strength and Endurance Using the Iowa Oral Performance Instrument (IOPI). Dysphagia 28 (3), 350–369.
Berretin-F´elix, G., Silva, N.M.A., Mituuti, C.T., 2012. Terapia Fonoaudiologica ´ em Deglutiç˜ ao (como eu trato). In: Marchesan, I.Q., da Silva, H.J., Berretin-F´elix, G. (Eds.), Terapia Fonoaudiologica ´ em Motricidade Orofacial. Pulso Editorial, Sao ˜ Paulo, pp. 147–162.
Chan, H., Ng, M., Kim, H., Kim, D., 2020. Swallowing-related quality of life among oralfeeding Chinese patients with Parkinson’s disease – a preliminary study using Chinese SWAL-QOL. Disabili Rehabil 24, 1–7.
Crary, M.A., Mann, G.D.C., Groher, M.E., 2005. Initial Psychometric Assessment of a Functional Oral Intake Scale for Dysphagia in Stroke Patients. Arch. Phys. Med. Rehabil. 86 (8), 1516–1520.
Diniz, J., da Silva, A., Nobrega, ´ A., 2018. Quality of life and swallowing questionnaire for individuals with Parkinson’s disease: development and validation. Int .J. Lang Commun. Disord. 53, 864–874.
Dorsey, E.R., Sherer, T., Okun, M.S., Bloem, B.R., Brundin, P., Langston, J.W., Bloem, B. R., 2018. The Emerging Evidence of the Parkinson Pandemic. J. Parkinson’s Dis. 8 (s1), S3–S8.
Dos Reis, V., Araújo, T., Furlan, R., Motta, A., 2017. Correlation between tongue pressure and electrical activity of the suprahyoid muscles. Rev CEFAC 19, 792–800.
Fukuoka, T., Ono, T., Hori, K., Wada, Y., Uchiyama, Y., Kasama, S., Yoshikawa, H., Domen, K., 2019. Tongue Pressure Measurement and Videofluoroscopic Study of Swallowing in Patients with Parkinson’s Disease. Dysphagia 34 (1), 80–88.
Fukuoka, T., Yoshikara, N., Kawasaka, N., et al., 2010. Relationship between isometric lingual exercise and electromyographic activity of supra- hyoid muscles Isometric lingual exercise can strengthen suprahyoid muscles. Jibi to Rinsho. (in. Japanese) 56 (Suppl. 2), S207–S214.
Hadley, A.J., Krival, K.R., Ridgel, A.L., Hahn, E.C., Tyler, D.J., 2015. Neural Network Pattern Recognition of Lingual-Palatal Pressure for Automated Detection of Swallow. Dysphagia 30 (2), 176–187.
Hara, K., Tohara, H., Kobayashi, K., Yamaguchi, K., Yoshimi, K., Nakane, A., Minakuchi, S., 2018. Age-related declines in the swallowing muscle strength of men and women aged 20–89 years: A cross-sectional study on tongue pressure and jawopening force in 980 subjects. Arch. Gerontol. Geriatr. 78, 64–70.
Heijnen, B.J., Speyer, R., Baijens, L.W.J., Bogaardt, H.C.A., 2012. Neuromuscular Electrical Stimulation Versus Traditional Therapy in Patients with Parkinson’s Disease and Oropharyngeal Dysphagia: Effects on Quality of Life. Dysphagia 27 (3), 336–345.
Kılınç, H.E., Arslan, S.S., Demir, N., Karaduman, A., 2020. The Effects of Different Exercise Trainings on Suprahyoid Muscle Activation, Tongue Pressure Force and Dysphagia Limit in Healthy Subjects. Dysphagia 35 (4), 717–724.
Kim, H.D., Choi, J.B., Yoo, S.J., Chang, M.Y., Lee, S.W., Park, J.S., 2017. Tongue-topalate resistance training improves tongue strength and oropharyngeal swallowing function in subacute stroke survivors with dysphagia. J. Oral Rehabil. 44 (1), 59–64.
Koshi, N., Magara, J., Sakai, S., Tsujimura, T., Ono, K., Inoue, M., 2020. Properties of hyoid muscle contraction during tongue lift measurement. J. Oral Rehabil. 47 (3), 332–338.
Kwon, M., Lee, J.-H., 2019. Oro-Pharyngeal Dysphagia in Parkinson’s Disease and Related Movement Disorders. J Mov Disord 12 (3), 152–160.
Logemann, J.A., 2014. Critical Factors in the Oral Control Needed for Chewing and Swallowing. J. Texture Stud. 45 (3), 173–179.
McHorney, C., Robbins, J., Lomax, K., Rosenbek, J., Chignell, K., Kramer, A., Earl Bricker, D., 2002. The SWAL-QOL and SWAL-CARE Outcomes Tool for Oropharyngeal Dysphagia in Adults: III. Documentation of reliability and validity. Dysphagia 17, 97–114.
McKenna, V.S., Zhang, B., Haines, M.B., Kelchner, L.N., 2017. A Systematic Review of Isometric Lingual Strength-Training Programs in Adults with and Without Dysphagia. Am. J. Speech Lang Pathol. 26 (2), 524–539.
Melo, A., Monteiro, L., 2013. Swallowing improvement after levodopa treatment in idiopathic Parkinson’s disease: Lack of evidence. Parkinsonism. Relat. Disord. 19 (3), 279–281.
Minagi, Y., Ono, T., Hori, K., Fujiwara, S., Tokuda, Y., Murakami, K., Maeda, Y., Sakoda, S., Yokoe, M., Mihara, M., Mochizuki, H., 2018. Relationships between dysphagia and tongue pressure during swallowing in Parkinson’s disease patients. J. Oral Rehabil. 45 (6), 459–466.
Musto, F., Rosati, R., Sforza, C., Toma, M., Dellavia, C., 2017. Standardised surface electromyography allows effective submental muscles assessment. J. Electromyogr. Kinesiol. 34, 1–5.
Oh, J.-C., 2016. A Pilot Study of the Head Extension Swallowing Exercise: New Method for Strengthening Swallowing-Related Muscle Activity. Dysphagia 31 (5), 680–686.
Oh, J.-C., 2021. Effects of Effortful Swallowing Exercise with Progressive Anterior Tongue Press Using Iowa Oral Performance Instrument (IOPI) on the Strength of Swallowing-Related Muscles in the Elderly: A Preliminary Study. Dysphagia (2021; 10.1007/s00455-021-10259-7).
Park, J.-S., Kim, H.-J., Oh, D.-H., 2015. Effect of tongue strength training using the Iowa Oral Performance Instrument in stroke patients with dysphagia. J. Phys. Ther. Sc. 27 (12), 3631–3634.
Park, H.-S., Oh, D.-H., Yoon, T., Park, J.-S., 2019. Effect of effortful swallowing training on tongue strength and oropharyngeal swallowing function in stroke patients with dysphagia: a double-blind, randomized controlled trial. Int. J. Lang Commun. Disord. 54 (3), 479–484.
Pitts, L.L., Morales, S., Stierwalt, J.A.G., 2018. Pressure as a Clinical Indicator of Swallowing Function in Parkinson’s Disease. J. Speech Lang Hear Res. 61, 257–265.
Pitts, L.L., Kanadet, R.M., Hamilton, V.K., Crimmins, S.K., Cherney, L.R., 2019. Lingual Pressure Dysfunction Contributes to Reduced Swallowing-Related Quality of Life in Parkinson’s Disease. J. Speech Lang Hear Res. 62 (8), 2671–2679.
Suttrup, I., Warnecke, T., 2016. Dysphagia in Parkinson’s Disease. Dysphagia 31 (1), 24–32.
Robbins, J., Kays, S.A., Gangnon, R.E., Hind, J.A., Hewitt, A.L., Gentry, L.R., Taylor, A.J., 2007. The effects of lingual exercise in stroke patients with dysphagia. Arch. Phys. Med. Rehabil. 88 (2), 150–158.
Seniam. Seniam.org. Available at http://www.seniam.org. Accessed 12 jun. 2018.
Smaoui, S., Langridge, A., Steele, C.M., 2020. The Effect of Lingual Resistance Training Interventions on Adult Swallow Function: A Systematic Review. Dysphagia 35 (5), 745–761.
Sommerich, C.M., Joines, S.M.B., Hermans, V., Moon, S.D., 2000. Use of surface electromyography to estimate neck muscle activity. J. Electromyogr. Kinesiol. 10 (6), 377–398.
Steele, C.M., Bailey, G.L., Polacco, R.E.C., Hori, S.F., Molfenter, S.M., Oshalla, M., Yeates, E.M., 2013. Outcomes of tongue-pressure strength and accuracy training for dysphagia following acquired brain injury. Int. J. Speech Lang Pathol. 15 (5), 492–502.
Steele, C.M., Bayley, M.T., Peladeau-Pigeon, M., Nagy, A., Namasivayam, A.M., Stokely, S.L., Wolkin, T., 2016. A Randomized Trial Comparing Two TonguePressure Resistance Training Protocols for Post-Stroke Dysphagia. Dysphagia 31 (3), 452–461.
Van den Steen, L., Vanderwegen, J., Guns, C., Elen, R., De Bodt, M., Van Nuffelen, G., 2019. Tongue-Strengthening Exercises in Healthy Older Adults: Does Exercise Load Matter? A Randomized Controlled Trial. Dysphagia 34 (3), 315–324.
Won, J.H., Byun, S.J., Oh, B.M., Park, S.J., Seo, H.G., 2021. Risk and mortality of aspiration pneumonia in Parkinson’s disease: a nationwide database study. Sci. Rep. 11, 6597.
Yeates, E.M., Molfenter, S.M., Steele, C.M., 2008. Improvements in tongue strength and pressure-generation precision following a tongue pressure training protocol in older individuals with dysphagia: three case reports. Clin. Interv. Aging 3, 735–747.
Yüksel, A., Kulan, C.A., Akçiçek, F., 2020. The investigation of asymptomatic swallowing disorder through surface electromyography in the geriatric population. Aging Clin. Exp. Res. 32 (8), 1567–1576.