Ocena umiejętności samokontroli objawów u pacjentów z przewlekłym bólem w dolnym odcinku kręgosłupa. Badanie jakościowe

_CJJ Kloek, T. Koppenaal, C. Veenhof, MF Pisters, S. Mooren-van der Meer, JPJ Achten

Ortopedia

11 maja 2023

Artykuł na: 49-60 minut

639

Tagi: ból kręgosłupa

Samokontrola objawów jest uważana za ważny element postępowania fizjoterapeutycznego u osób z przewlekłym bólem w dolnym odcinku kręgosłupa (low back pain -LBP). Nauka samodzielnego wykonywania ćwiczeń ukierunkowanych na łagodzenie LBP jest przykładem interwencji fizjoterapeutycznej wspierającej samokontrolę tej dolegliwości. Zadaniem tego badania była obserwacja procesu samokontroli bólu u pacjentów z przewlekłym LBP wcześniej odpowiednio poinstruowanych przez fizjoterapeutę.

Wprowadzenie

LBP jest poważnym problemem zdrowotnym przyczyniającym się do znacznego obciążenia budżetu przeznaczonego na opiekę zdrowotną (Hartvigsen i in., 2018; Vos i in., 2016; March i in., 2014). Spośród pacjentów, którzy odwiedzają lekarza POZ, 15% zgłasza LBP (Kooijman i in., 2010; Staal i in., 2013). LBP może być manifestacją innej choroby, jednak w ponad 90% przypadków nie można ustalić bezpośredniej przyczyny. (Koes i in., 2006; Maher i in., 2017)). Przebieg kliniczny tak zwanego niespecyficznego LBP jest różny - niektóre osoby wracają do zdrowia w ciągu kilku dni lub tygodni, inne (20–50%) doświadczają przewlekłego LBP (czas trwania >12 tygodni) (Staal i in., 2013; NHG. NHG-Standaard Aspecifieke lagerugpijn, 2020). Ponad połowa pacjentów z przewlekłym LBP nadal doświadcza bólu po roku lub dwóch (Hayden i in., 2010; Carey i in., 2000; Menezes Costa i in., 2009). Ponadto przewlekły LBP może objawiać się ciągłym bólem lub jego nawrotami z występującymi między nimi przerwami bez bólu (da Silva i in., 2017). Pacjenci z przewlekłym LBP są często nieaktywni fizycznie i mają problem z samokontrolą tej dolegliwości (Staal i in., 2013; NHG. NHG-Standaard Aspecifieke lagerugpijn, 2020; Leung, 2012; Anderssona, 1997).

Powszechnie samokontrolę definiuje się jako zdolność jednostki do radzenia sobie z objawami, leczeniem, konsekwencjami fizycznymi i psychospołecznymi oraz zmianami stylu życia nieodłącznie związanymi z chorobą przewlekłą (Barlow i in., 2002). Ponadto Lorig i Holman skategoryzowali samokontrolę jako zdolność do (Lorig i Holman, 2003):

rozwiązywania problemów,
podejmowania decyzji,
wykorzystania zasobów,
utrzymywania relacji pacjent- fizjoterapeuta,
planowania działań
dostosowania się do sytuacji.

Odpowiednia samokontrola objawów u pacjentów z przewlekłym LBP przyczynia się do lepszego radzenia sobie z chorobą (Crowe i in., 2010; Du i in., 2017) i ma zasadnicze znaczenie w skutecznym leczeniu i zapobieganiu nawrotom bólu (Jung i Jeong, 2016). Dlatego krajowe i międzynarodowe wytyczne z zakresu fizjoterapii zalecają naukę różnych metod samokontroli u pacjentów z LBP w trakcie i po zakończeniu leczenia (Staal i in., 2017; NICE, 2016).

Fizjoterapeuci mogą promować samokontrolę choroby poprzez edukację, ćwiczenia i promocję zdrowego stylu życia (Staal i in., 2013; NHG. NHG-Standaard Aspecifieke lagerugpijn, 2020). Ponadto pojawiającym się ostatnio zjawiskiem promującym samodzielne radzenie sobie ze swoimi dolegliwościami jest korzystanie z różnego rodzaju porad zdrowotnych dostępnych za pośrednictwem Internetu, np. poprzez aplikacje mobilne (e-zdrowie, 2020). Dwa niedawne przeglądy systematyczne wskazują, że korzystanie z e-porad, może przyczynić się do promowania samodzielnego leczenia u pacjentów z przewlekłym LBP (Nicholl i in., 2017; Machado i in., 2016). Połączenie interwencji cyfrowej ze standardową opieką zdrowotną jest określane jako „opieka mieszana” (Wentzel i in., 2016).

Fizjoterapeuci mogą promować samokontrolę choroby poprzez edukację, ćwiczenia i promocję zdrowego stylu życia

Do tej pory przeprowadzono niewiele badań jakościowych na temat doświadczeń uprzednio przeszkolonych pacjentów w zakresie samokontroli swoich objawów. Wgląd w te doświadczenia można byłoby wykorzystać w ulepszeniu takich mieszanych interwencji w zakresie samokontroli objawów choroby. Dlatego celem tego badania była ocena procesu samodzielnego radzenia sobie z objawami u osób z przewlekłym LBP, uprzednio poinstruowanych przez fizjoterapeutę w tym zakresie.

Metody

Projekt badania

Przeprowadzono badanie jakościowe metodą częściowo ustrukturyzowanego wywiadu zagnieżdżonego w innym randomizowanym, kontrolowanym badaniu klinicznym (RCT) dotyczącym efektywności mieszanej interwencji fizjoterapeutycznej skierowanej do pacjentów z LBP. Podczas wspomnianego RCT pacjenci mieli regularne sesje z fizjoterapeutą (Kloek i in., 2019), a także dostęp do aplikacji mobilnej, która była połączona z pulpitem fizjoterapeuty. Aplikacja dokonywała oceny aktywności fizycznej pacjenta, a także wyświetlała ćwiczenia oraz teksty i filmy na temat LBP i tematy związane z samokontrolą bólu (Over e, 2020; van Tilburg i in., 2020). Obecnie trwa ostatni etap tego badania klinicznego i ukierunkowany on jest na długoterminową analizę efektywności mieszanej opieki fizjoterapeutycznej skierowanej do pacjentów z LBP (Koppenaal i in., 2020). Pierwsze wyniki zebrane w czasie trzymiesięcznej obserwacji pokazały, że opieka mieszana jest skuteczną alternatywą dla standardowej fizjoterapii przeprowadzanej osobiście (Koppenaal).

Uczestnicy
Rekrutacja do tego badania została przeprowadzona wśród uczestników trwającego jeszcze RCT (Koppenaal i in., 2020). Kryteria włączenia do RCT były następujące: (i) pacjent podczas leczenia fizjoterapeutycznego z powodu LBP, zdefiniowanego jako ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej (czasami związany z bólem promieniującym do pośladka lub nogi) (Staal i in., 2017), (ii) ukończone 18 lat, (iii) posiadanie smartfona lub tabletu z dostępem do internetu, (iv) biegła znajomość języka holenderskiego. Kryteria wykluczenia z RCT były następujące: (i) specyficzna przyczyna LBP określona za pomocą technik obrazowania medycznego lub lekarza (np. złamania osteoporotyczne , uszkodzenie nerwu rdzeniowego , nowotwór złośliwy, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zwężenie kanału kręgowego lub ciężki kręgozmyk), (ii) poważne choroby współistniejące (np. nowotwór złośliwy, udar), (iii) aktualna ciąża.

Dodatkowymi kryteriami włączenia do tego badania jakościowego były: 1) uczestnik grupy badanej w obecnie przeprowadzanym RCT (Koppenaal i in., 2020), 2) doświadczanie przewlekłego LBP (ponad 12 tygodni) na początku obecnie przeprowadzanego RCT i 3) ukończenie 12-tygodniowego programu e-ćwiczeń w okresie od 12 do 24 miesięcy temu.

Procedura gromadzenia danych
Częściowo ustrukturyzowane wywiady składały się z pytań otwartych, które miały na celu uzyskanie obszernych odpowiedzi od uczestników (Creswell i Creswell, 2018). Kolejność dyskutowanych tematów zależała od odpowiedzi uczestników. W związku z pandemią COVID-19 wywiady przeprowadzono w formie wideorozmowy. Wywiady zostały nagrane, a następnie spisane. Przed przeprowadzeniem wywiadu dokonano oceny danych zebranych od każdego pacjenta w celu wyboru odpowiedniego zestawu pytań (Birt i in., 2016; Leung, 2015). Transkrypcje zostały zwrócone uczestnikom w celu sprawdzenia dokładności przekazanych danych. Aby uzyskać wgląd w dane uczestników badania, z bazy danych trwającego RCT uzyskano następujące informacje o każdym uczestniku: płeć, wiek, zawód, poziom wykształcenia, czas trwania LBP, ocena niepełnosprawności spowodowanej dolegliwościami bólowymi kręgosłupa (ocenione przez Kwestionariusz Oswestry (ODI) (Chiarotto i in., 2018; Fairbank i Pynsent, 1976)), aktywacja pacjenta (oceniana na podstawie Patient Activation Measure (PAM 13-Dutch) (Hibbard i in., 2005; Rademakers i in., 2012)) oraz nasilenie bólu (mierzone za pomocą 11-punktowej skali numerycznej oceny bólu (NRS) (Chiarotto i in., 2018; Dworkin i in., 2008)).

Wyniki

Ocena procesu samokontroli bólu na podstawie odpowiedzi uczestników uzyskanych w czasie wywiadu

Uczestnicy badania (mężczyźni: n = 7, kobiety: n = 5) mieli średnio 54,1 lat (zakres: 23–83) i ukończyli program e-ćwiczeń LBP średnio 18,8 miesiąca temu (zakres: 12–22). W czasie wywiadów 71,4% pacjentów doświadczało LBP. Czas trwania wywiadu wynosił około 30–45 min.
Sformułowano sześć głównych tematów rozmowy z pacjentami na temat ich umiejętności radzenia sobie z chorobą (Hartvigsen i in., 2018): przekonania o chorobie (Vos i in., 2016), umiejętność samokontroli objawów LBP (March i in., 2014), kondycja psychiczna (Kooijman i in., 2010), wsparcie społeczne i wykorzystanie dostępnych zasobów w walce z LBP (Staal i in., 2013), rola fizjoterapeuty w leczeniu LBP i (Koes i in., 2006) motywacja.

Temat 1 – przekonania o chorobie

Temat ten dotyczył poglądów uczestników na temat np. etiologii ich LBP czy sposobów radzenia sobie z bólem w dolnym odcinku kręgosłupa. Uczestnicy wymieniali różne przyczyny ich LBP, jednak najczęściej wspominali o: zbyt małej ilość ruchu, przyjmowaniu nieprawidłowej postawy ciała lub przeciążeniu pracą. Niektórzy pacjenci za przyczynę LBP uznawali wiek lub proces starzenia się organizmu. Wskazywali, że niewiele mogą zrobić z tą dolegliwością.
Według uczestników badania odpowiednia ilość informacji na temat LBP jest niezbędna do samodzielnego radzenia sobie z bólem. Ponadto lepsze zrozumienie choroby daje poczucie większej pewności.

Temat 2 – umiejętność samokontroli objawów LBP

Temat ten obejmuje metody stosowane przez uczestników badania w radzeniu sobie z przewlekłym LBP. Ogólnie rzecz biorąc, uczestnicy stosowali takie strategie radzenia sobie z bólem jak poprawa postawy ciała, zwiększenie aktywności fizycznej czy poprawa jakości wykonywanych ćwiczeń. W okresach bez bólu, pomiędzy nawrotami LBP, bardzo niewielu uczestników kontynuowało te strategie. Około połowa uczestników wykonywała zadania zalecone przez fizjoterapeutę, a część stworzyła własny system ćwiczeń. Niewielka liczba uczestników poszukiwała zewnętrznych sposobów na walkę z bólem, tj. elektryczne maty, opaski grzewcze czy leków. Prawie wszyscy uczestnicy wskazali, że wiedzą, jak zapobiegać LBP, jednak tylko kilka osób faktycznie podjęło kroki w tym celu. Kilku uczestników poprosiło innych o pomoc przy podnoszeniu ciężkich przedmiotów, aby zapobiec LBP.

Temat 3 – kondycja psychiczna pacjentów z LBP

Ta część wywiadu skupiła się na związku między LBP a zdrowiem psychicznym uczestników badania. Uczestnicy stwierdzili, że zrozumienie choroby i jej zaakceptowanie jest ważne dla ich lepszej kondycji psychicznej. Co więcej, samopoczucie emocjonalne i psychiczne miało duży wpływ na sposób, w jaki uczestnicy radzili sobie ze swoim bólem. Stres i depresja zostały wymienione jako bariery w wykonywaniu zaleconych ćwiczeń. Niewiele osób wspominało o związku między poziomem stresu a LBP i żaden z uczestników nie stosował metod pomocnych w redukcji stresu. Uczestnicy przyznali, że zastanawiali się nad wiedzą o LBP, którą zdobyli i własnym zaangażowaniem w proces samokontroli bólu.

Temat 4 – wsparcie społeczne i wykorzystanie dostępnych zasobów w walce z LBP

Ta część dyskusji miała za zadanie ocenić w jakim stopniu badani pacjenci z LBP uzyskiwali wsparcie społeczne ze strony przyjaciół i rodziny, a także w jakim stopniu umieli wykorzystywać dostępne zasoby w walce z bólem. Wykorzystanie zasobów dotyczyło korzystania ze zdobytej wiedzy, a także różnego rodzaju narzędzi pomocnych w kontroli LBP, takie jak pomoc fizjoterapeuty lub innego specjalisty, wykorzystywanie innego źródła informacji tj. Internet. Połowa uczestników wskazała, że czasami rozmawiała o swoim LBP z innymi osobami (np. przyjaciółmi i rodziną), ale nie były to szczegółowe rozmowy i tylko nieliczni uczestnicy czuli się wspierani przez swoich bliskich i przyjaciół. Niektórzy uczestnicy kontaktowali się z fizjoterapeutą natychmiast po wystąpieniu LBP, natomiast większość z nich próbowała najpierw samodzielnie przejąć kontrolę nad swoim LBP. Badanych łączyła niechęć do poszukiwania informacji w Internecie.

Temat 5 – rola fizjoterapeuty w leczeniu LBP

Następnym tematem rozmowy była rola fizjoterapeuty w procesie leczenia LBP. Żaden z uczestników nie miał negatywnych doświadczeń w tym zakresie. Uczestnicy, którzy czuli, że fizjoterapia miała pozytywny wpływ na łagodzenie bólu, zgłosili, że fizjoterapeuta pomógł im zrozumieć ich LBP i uświadomił, jak radzić sobie z dolegliwościami. Większość badanych postrzegała fizjoterapeutę jako trenera, który we współpracy z pacjentem układa indywidualny plan leczenia (ćwiczeń). Niektórzy uczestnicy wskazywali na fizjoterapeutę jako siłę napędową do utrzymania zdrowego stylu życia (np. poprzez edukację, ćwiczenia i coaching). Jednak kilku uczestników postrzegało swojego fizjoterapeutę tylko i wyłącznie jako osobę, która powinna rozwiązać ich problem z LBP.

Temat 6 – motywacja

Ostatnim tematem wywiadu było rozpoznanie chęci uczestników do utrzymania lub poprawy określonego zachowania pomocnego w walce z bólem. Najczęstszą motywacją do ćwiczeń było mniejsze odczucie bólu. U większości uczestników chęć utrzymania zdrowego stylu życia zmniejszała się, gdy nie odczuwali bólu. Niewielka liczba pacjentów stwierdziła, że woli ćwiczyć z innymi.

Dyskusja

Celem tego badania była analiza umiejętności w zakresie samokontroli bólu u osób z przewlekłym LBP. Uczestnicy badania zostali uprzednio przeszkoleni (około 12-24 miesięcy wcześniej) przez fizjoterapeutów podczas tzw. interwencji mieszanej (łączącej standardowe wizyty z poradnictwem online). Dominującym odkryciem w tym badaniu jest to, że pacjenci na ogół stosują odpowiednią strategię w zakresie samokontroli bólu, jednak motywacja do jej utrzymania zmniejsza się w okresach bez bólu.

Odpowiednia samokontrola bólu rozumiana jest w tym badaniu jako zachowanie zgodne z zaleceniami klinicznymi dotyczącymi LBP (Staal i in., 2017; NICE, 2016). Mianowicie, jeśli któryś z uczestników badania zgłaszał, że pozostaje aktywny podczas nawrotu bólu, było to postrzegane jako odpowiednie zachowanie. Z kolei, brak aktywności i nadmierne stosowanie środków przeciwbólowych było widziane jako nieprawidłowe postępowanie w zakresie samokontroli LBP.

Zachowania związane z samokontrolą zostały pogrupowane na sześć powiązanych ze sobą tematów. Pierwszy temat - przekonania dotyczące choroby, dotyczył poglądów uczestników na temat przyczyn ich LBP i sposobów radzenia sobie z bólem. Drugi temat - umiejętność samokontroli objawów LBP, obejmował metody stosowane przez uczestników badania w radzeniu sobie z przewlekłym LBP. Kondycja psychiczna pacjentów z LBP jako trzeci temat dotyczyła związku między LBP a zdrowiem psychicznym uczestników badania. Czwarty temat - wsparcie społeczne i wykorzystanie dostępnych zasobów, dotyczył tego, w jakim stopniu badani pacjenci z LBP uzyskiwali wsparcie społeczne ze strony przyjaciół i rodziny, a także w jakim stopniu umieli wykorzystywać dostępne zasoby w walce z bólem. Piąty temat obejmował rolę fizjoterapeuty w procesie leczenia LBP. Natomiast szósty temat – motywacja, dotyczył rozpoznania chęci uczestników do utrzymania lub poprawy określonego zachowania pomocnego w walce z bólem.

Tematy poruszone w czasie wywiadu z uczestnikami badania różniły się w niektórych aspektach od dobrze znanego modelu zaproponowanego przez Loriga i Holmana (Lorig i Holman, 2003). Różnice te wynikają z tego, że populacją ocenianą w tym badaniu była populacja pacjentów z przewlekłym LBP, którzy uprzednio otrzymali mieszaną opiekę fizjoterapeuty w zakresie kontroli swojego bólu, podczas gdy model Loriga i Holmana jest przeznaczony do ogólnej opieki zdrowotnej (Lorig i Holman, 2003). Modele różnią się chociażby tym, że w niniejszym badaniu dyskutowało się o „przekonaniach pacjentów dotyczących choroby”, podczas gdy Lorig i Holman tego tematu w ogóle nie rozważają. W przypadku pacjentów z przewlekłym LBP, ich wewnętrzne przekonania mają znaczący wkład w powodzenie rehabilitacji (Glattacker i in., 2013).

Po drugie, takie zaproponowane przez Loriga i Holmana umiejętności związane z samokontrolą jak: „rozwiązywanie problemów”, „podejmowanie decyzji” i „planowanie działania” zostały włączone w tym badaniu do tematów „umiejętność samokontroli objawów LBP” i „kondycja psychiczna pacjentów z LBP”.

Po trzecie, chociaż „wykorzystanie dostępnych zasobów w walce z bólem” było zgodne z modelem Loriga i Holmana, to podjęto temat „rola fizjoterapeuty w procesie leczenia LBP”, a nie „utrzymywanie relacji pacjent -fizjoterapeuta”. Świadczy o tym fakt, że badanie to koncentrowało się nie tylko na relacji, ale także na postrzeganej przez uczestników roli fizjoterapeuty w pozyskiwaniu wiedzy na temat samokontroli bólu. Wreszcie, ostatnim tematem podjętym w tym badaniu był temat związany z „motywacją”, ponieważ motywacja pacjentów z LBP okazała się być kluczową umiejętnością, decydującą o wyborze określonej strategii radzenia sobie z bólem.

Podczas gdy większość pacjentów z przewlekłym LBP jest powszechnie kojarzona z nieprawidłowym wzorcem zachowań w zakresie samokontroli bólu (Leung, 2012; Snelgrove i Liossi, 2013), to uczestnicy włączeni do tego badania, biorący wcześniej udział w innym RCT, generalnie radzili sobie dobrze z objawami LBP w przypadku ich nawrotu. Wykonywanie zaleconych ćwiczeń fizycznych i modyfikacja postawy ciała były dominującymi strategiami w zakresie samodzielnego radzenia sobie z bólem. Jednak, gdy pacjenci nie doświadczali LBP, motywacja do prowadzenia zdrowego stylu życia malała, co jest zgodne z wcześniejszymi badaniami (May 2007; Liddle i in., 2007) . Co zaskakujące, uczestnicy tego badania w minimalnym stopniu poruszali kwestię leków, podczas gdy w innych badaniach był to temat szeroko dyskutowany (Crowe i in., 2010; Kawi, 2014).). Nasi uczestnicy uważali leki za metodę natychmiastowego łagodzenia objawów, zatem nie jako długofalowe rozwiązanie, podczas gdy ćwiczenia fizyczne były zgłaszane jako najlepszy sposób na zmniejszenie dolegliwości. Te przekonania i zachowania są spójne z modułami informacyjnymi e-Exercise LBP, co może być wyjaśnieniem tej obserwacji.

Kolejnym odkryciem tego badania była niebagatelna rola fizjoterapeutów w procesie samoleczenia pacjentów. Chociaż pacjenci zakończyli leczenie kilka miesięcy wcześniej, fizjoterapeuta nadal był wymieniany jako siła napędowa do samodzielnego leczenia LBP. W innym badaniu natomiast Huttinga i in. (2020) wykazano, że pacjenci na ogół doświadczali braku wsparcia ze strony fizjoterapeuty w samodzielnym leczeniu swoich dolegliwości (Hutting i in., 2020). Tę rozbieżność można wytłumaczyć faktem, że fizjoterapeuci biorący udział w RCT uczestniczyli w kursie na temat nauki metod samokontroli LBP, podczas gdy wielu pracowników służby zdrowia jest nieodpowiednio przeszkolonych i brakuje im pewności siebie w długoterminowym prowadzeniu pacjentów z bólami mięśniowo-szkieletowymi (Lim i in., 2019). Ponadto fizjoterapeuci, którzy leczyli uczestników RCT, korzystali z pomocy aplikacji e-Exercise LBP we wspieraniu pacjentów w zakresie samodzielnego leczenia. Zarówno szkolenie dla fizjoterapeutów, jak i aplikacja opierały się na istniejących wytycznych, co mogło mieć wpływ na wysoką jakość opieki nad pacjentem, ponieważ wiadomo, że wytyczne dotyczące leczenia pacjentów z przewlekłym LBP nie są w pełni stosowane przez fizjoterapeutów (Lim i in., 2019; autorzy Physiopedia , 2019).

Innym niezwykłym odkryciem tego badania jest to, że uczestnicy nie doświadczyli wystarczającego wsparcia ze strony swoich bliskich, chociaż wsparcie społeczne odgrywa ważną rolę w radzeniu sobie ze stresem i utrzymywaniu aktywności fizycznej u pacjentów z przewlekłym LBP (Jung i Jeong, 2016; Buruck i in., 2019). Ponadto uczestnicy tego badania rzadko wspominali o trudnościach psychologicznych. Możliwym wyjaśnieniem tego może być fakt, że pacjenci są na ogół nieświadomi związku między czynnikami psychologicznymi a ich przewlekłym LBP (Alhowimel i in., 2018). Zdolność rozpoznawania i radzenia sobie z psychospołecznymi konsekwencjami choroby przewlekłej jest postrzegana jako istotna część jej samokontroli (Barlow i in., 2002;Jung i Jeong, 2016). Dlatego wskazane jest ułatwienie kontaktu z innymi pacjentami, na przykład poprzez organizację ćwiczeń grupowych w gabinecie fizjoterapeutycznym lub otwarcie dyskusji na forum w aplikacji e-Ćwiczenia LBP. Ponadto fizjoterapeuci powinni pamiętać, że zarówno zdrowie psychiczne, jak i fizyczne ma wpływ na postrzeganie pacjentów i motywację do przyjmowania adekwatnych zachowań samokontrolnych.

Mocne strony i ograniczenia

Mocną stroną tego badania jest to, że wykorzystano model Loriga i Holmana do opracowania metodologii tego badania oraz końcowej analizy danych. Korzystanie z takich z góry przyjętych modeli wiąże się z ryzykiem zaniedbania ważnych spostrzeżeń podczas analizy danych (Dierckx de Casterle i in., 2012). Pomimo tego stwierdzono, że model Loriga i Holmana zapewnia odpowiednie ramy do gromadzenia i analizowania danych.

Ograniczeniem tego badania jest to, że koncentruje się ono w szczególności na populacji, która doświadczyła tzw. opieki mieszanej, łączącej standardowe wizyty z fizjoterapeutą z dostępem do aplikacji e-Ćwiczenia LBP. W związku z tym nie jest znany konkretny wpływ zarówno fizjoterapeuty, jak i aplikacji na długofalowe doświadczenia pacjentów w zakresie samodzielnego leczenia. Fakt, że uczestnicy uczestniczyli w innym RCT, nie powinno być żle postrzegane, ponieważ badanie to miało charakter pragmatyczny a pacjenci z własnej inicjatywy prosili fizjoterapeutę o pomoc (Koppenaal i in., 2020). Ich preferencje dotyczące fizjoterapeuty oraz fakt, że podążyli za zaproponowanym planem leczenia, mogą wyjaśniać temat „rola fizjoterapeutów w procesie leczenia LBP”.

Implikacje

Wyniki tego badania mogą poszerzyć świadomość fizjoterapeutów o perspektywy leczenia LBP, a także o doświadczenia i przeszkody pojawiające się w trakcie samodzielnego leczenia się pacjentów z przewlekłym LBP. Jest to szczególnie istotne w momencie, gdy pacjenci konsultują się z fizjoterapeutą podczas nawrotu bólu. Samokontroli nie należy mylić z samoopieką, tj. pacjenci, którzy wracają do fizjoterapeuty w trakcie nawrotu choroby, nadal wydają się wykazywać odpowiednie zachowania w zakresie samokontroli, ponieważ podejmują działania i współpracują ze specjalistą (Kongsted i in., 2021). To badanie wykazało, że pacjenci z przewlekłym LBP po odpowiednim instruktażu są dobrze wyposażeni w strategie radzenia sobie z własnymi dolegliwościami, jednak czasami potrzebują skorzystać z dodatkowego wsparcia. Można ich zachęcać do rozmów o swojej chorobie z innymi pacjentami lub rodziną czy przyjaciółmi (Snelgrove i Liossi, 2013). Aby uzyskać lepszy wgląd w skuteczność e-Ćwiczeń LBP w zakresie samokontroli LBP, autorzy niniejszego badania zalecają porównanie wyników z tego badania z wynikami RCT dotyczącymi efektywności e-Ćwiczeń LBP (Koppenaal i in., 2020). Ponadto przyszłe badania mogłyby skoncentrować się na tym, w jaki sposób fizjoterapeuci mogliby promować aktywny tryb życia u pacjentów z przewlekłym LBP w okresach bez bólu.

Wniosek

W niniejszym badaniu większość pacjentów wykazywała odpowiednie zachowania w zakresie samokontroli podczas doświadczania LBP. Większość uczestników próbowała najpierw samodzielnie przejąć kontrolę nad swoim LBP, ale w momencie nawrotu choroby, kontaktowała się z fizjoterapeutą. Dowiedziono również, że uczestnicy mieli trudności z kontynuowaniem zdrowego stylu życia w okresach bez bólu, pomiędzy nawrotami LBP. Zaleca się, aby fizjoterapeuci zachęcali do długoterminowej zmiany niepoprawnych wzorców ruchowych. Dodatkowo przydać się może lepszy kontakt z fizjoterapeutą czy dodatkowe możliwości stymulujące wsparcie społeczne.

Bibliografia

Alhowimel et al., 2018 A. Alhowimel, M. AlOtaibi, K. Radford, N. Coulson Psychosocial factors associated with change in pain and disability outcomes in chronic low back pain patients treated by physiotherapist: a systematic review SAGE Open Med, 6 (2018), Article 205031211875738
Andersson, 1997 G. Andersson The epidemiology of spinal disorders The Adult Spine: Principles and Practice (1997)
Barlow et al., 2002 J. Barlow, C. Wright, J. Sheasby, A. Turner, J. Hainsworth Self-management approaches for people with chronic conditions: a review Patient Educ.
Counsel., 48 (2) (2002), pp. 177-187
Birt et al., 2016 L. Birt, S. Scott, D. Cavers, C. Campbell, F. Walter Member checking: a tool to enhance trustworthiness or merely a nod to validation? Qual. Health Res., 26 (13) (2016), pp. 1802-1811
Braun and Clarke, 2006 V. Braun, V. Clarke Using thematic analysis in psychology Qual. Res. Psychol., 3 (2) (2006), pp. 77-101
Buruck et al., 2019 G. Buruck, A. Tomaschek, J. Wendsche, E. Ochsmann, D. Dörfel Psychosocial areas of worklife and chronic low back pain: a systematic review and meta-analysis BMC Muscoskel. Disord., 20 (1) (2019), p. 480
Carcary, 2009 M. Carcary The Research Audit Trial–Enhancing Trustworthiness in Qualitative Inquiry (2009)
Carey et al., 2000 T.S. Carey, J.M. Garrett, A.M. Jackman Beyond the good prognosis: examination of an inception cohort of patients with chronic low back pain Spine, 25 (1) (2000), pp. 115-120
CBS. Opleidingsniveau, 2021 CBS. Opleidingsniveau [Internet]. 2021 [cited 2021 Mar 20]. Available from: https://www.cbs.nl/ nl-nl/nieuws/2019/33/verschil-levensverwachting-hoog-en-laagopgeleid-groeit/opleidingsniveau
Chiarotto et al., 2018 A. Chiarotto, M. Boers, R.A. Deyo, R. Buchbinder, T.P. Corbin, L.O.P. Costa, et al. Core outcome measurement instruments for clinical trials in nonspecific low back pain Pain, 159 (3) (2018), pp. 481-495
Cooper et al., 2009 K. Cooper, B.H. Smith, E. Hancock Patients’ perceptions of self-management of chronic low back pain: evidence for enhancing patient education and support Physiotherapy, 95 (1) (2009), pp. 43-50
Creswell and Creswell, 2018 J.W. Creswell, J.D. Creswell Research design: qualitative Quantitative, and Mixed Methods Approaches, 5 (2018)
Crowe et al., 2010 M. Crowe, L. Whitehead, M. Jo Gagan, D. Baxter, A. Panckhurst Self-management and chronic low back pain: a qualitative study J. Adv. Nurs., 66 (7) (2010), pp. 1478-1486
Dierckx de Casterle et al., 2012 B. Dierckx de Casterle, C. Gastmans, E. Bryon, Y. Denier QUAGOL: a guide for qualitative data analysis Int. J. Nurs. Stud., 49 (3) (2012), pp. 360-371
Du et al., 2017 S. Du, L. Hu, J. Dong, G. Xu, X. Chen, S. Jin, et al. Self-management Program for Chronic Low Back Pain: A Systematic Review and Meta-Analysis, vol. 100, Patient Education and Counseling. Elsevier Ireland Ltd (2017), pp. 37-49
Dworkin et al., 2008 R.H. Dworkin, D.C. Turk, K.W. Wyrwich, D. Beaton, C.S. Cleeland, J.T. Farrar, et al. Interpreting the clinical importance of treatment outcomes in chronic pain clinical trials: IMMPACT recommendations J. Pain, 9 (2) (2008), pp. 105-121
E-health, 2020 E-health binnen de fysiotherapie - kngf.nl [Internet]. [cited 2020 May 17]. Available from: https://www. kngf.nl/KNGF/Missie+%26+Visie/standpunt-ehealth-binnen-de-fysiotherapie.html
Fairbank and Pynsent, 1976 J.C.T. Fairbank, P.B. Pynsent The oswestry disability index Spine (Phila Pa, 25 (22) (1976), pp. 2940-2953 Accessed 15th Nov 2000
Fereday and Muir-Cochrane, 2006 J. Fereday, E. Muir-Cochrane Demonstrating rigor using thematic analysis: a hybrid approach of inductive and deductive coding and theme development Int. J. Qual. Methods, 5 (1) (2006), pp. 80-92
Glattacker et al., 2013 M. Glattacker, K. Heyduck, C. Meffert Illness beliefs and treatment beliefs as predictors of short-term and medium-term outcome in chronic back pain J. Rehabil. Med., 45 (3) (2013), pp. 268-276
Hartvigsen et al., 2018 J. Hartvigsen, M.J. Hancock, A. Kongsted, Q. Louw, M.L. Ferreira, S. Genevay What low back pain is and why we need to pay attention Lancet, 391 (2018), pp. 2356-2367
Hayden et al., 2010 J.A. Hayden, K.M. Dunn, D.A. van der Windt, W.S. Shaw What is the prognosis of back pain? Best Pract. Res. Clin. Rheumatol., 24 (2010), pp. 167-179
Hibbard et al., 2005 J.H. Hibbard, E.R. Mahoney, J. Stockard, M. Tusler Development and testing of a short form of the patient activation measure Health Serv. Res., 40 (6 I) (2005), pp. 1918-1930
Huber et al., 2011 M. Huber, J. André Knottnerus, L. Green, H. Van Der Horst, A.R. Jadad, D. Kromhout, et al. How should we define health? BMJ, 343 (7817) (2011) d4163–d4163
Hutting et al., 2020 N. Hutting, W. Oswald, J.B. Staal, Y.F. Heerkens Self-management support for people with non-specific low back pain: a qualitative survey among physiotherapists and exercise therapists Musculoskelet Sci Pract (2020), Article 102269
IBM. IBM SPSS Statistics 27, 2020 IBM. IBM SPSS Statistics 27 [Internet]. [cited 2020 Dec 11]. Available from: https://www. ibm.com/support/pages/downloading-ibm-spss-statistics-27
Jung and Jeong, 2016 M.J. Jung, Y. Jeong Motivation and self-management behavior of the individuals with chronic low back pain Orthop. Nurs., 35 (5) (2016), pp. 330-337
Kawi, 2014 J. Kawi Chronic low back pain patients’ perceptions on self-management, self-management support, and functional ability Pain Manag. Nurs., 15 (1) (2014), pp. 258-264
Kloek et al., 2019 C.J.J. Kloek, M.L. Van Tilburg, B. Staal, C. Veenhof, D. Bossen, C.J.J. Kloek, et al. Development and proof of concept of a blended physiotherapeutic intervention for patients with non-specific low back pain Physiotherapy, 105 (2019), pp. 483-491
Koes et al., 2006 B.W. Koes, M.W. Van Tulder, S. Thomas Diagnosis and treatment of low back pain British Medical Journal. BMJ Publishing Group, 332 (2006), pp. 1430-1434
Kongsted et al., 2021 A. Kongsted, I. Ris, P. Kjaer, J. Hartvigsen Self-management at the core of back pain care: 10 key points for clinicians Braz. J. Phys. Ther., 25 (4) (2021), pp. 396-406
Kooijman et al., 2010 M.K. Kooijman, J.A. Barten, I.C.S. Swinkels, C. Veenhof Jaarcijfers 2010 en trendcijfers 2006-2010 fysiotherapie [Internet]. 2011. Available from: www.nivel.nl Google Scholar
Koppenaal Koppenaal T. Three months effectiveness of a stratified blended physiotherapy intervention in patients with non-specific low back pain: cluster randomized controlled trial. J. Med. Internet Res. submitted for publication.
Koppenaal et al., 2020 T. Koppenaal, R.M. Arensman, J.M. Van Dongen, R.W.J.G. Ostelo, C. Veenhof, C.J.J. Kloek, et al. Effectiveness and cost-effectiveness of stratified blended physiotherapy in patients with non-specific low back pain: study protocol of a cluster randomized controlled trial BMC Muscoskel. Disord., 21 (1) (2020), p. 265
Leung, 2012 L. Leung Pain catastrophizing: an updated review Indian Journal of Psychological Medicine. Wolters Kluwer -- Medknow Publications, 34 (2012), pp. 204-217
Leung, 2015 L. Leung Validity, reliability, and generalizability in qualitative research J. Fam. Med. Prim. Care, 4 (3) (2015), p. 324
Liddle et al., 2007 S.D. Liddle, G.D. Baxter, J.H. Gracey Chronic low back pain: patients’ experiences, opinions and expectations for clinical management Disabil. Rehabil., 29 (24) (2007), pp. 1899-1909
Lim et al., 2019 Y.Z. Lim, L. Chou, R.T. Au, K.M.D. Seneviwickrama, F.M. Cicuttini, A.M. Briggs, et al. People with low back pain want clear, consistent and personalised information on prognosis, treatment options and self-management strategies: a systematic review J. Physiother., 65 (3) (2019), pp. 124-135
Lorig and Holman, 2003 K.R. Lorig, H.R. Holman Self-management education: history, definition, outcomes, and mechanisms Annals of Behavioral Medicine.
Lawrence Erlbaum Associates Inc., 26 (2003), pp. 1-7
Machado et al., 2016 G.C. Machado, M.B. Pinheiro, H. Lee, O.H. Ahmed, P. Hendrick, C. Williams, et al. Smartphone apps for the self-management of low back pain: a systematic review Best Practice and Research: Clinical Rheumatology. Bailliere Tindall Ltd, 30 (2016) 1098–109
Maher et al., 2017 C. Maher, M. Underwood, R. Buchbinder Non-specific low back pain The Lancet. Lancet Publishing Group, 389 (2017), pp. 736-747
March et al., 2014 L. March, E.U.R. Smith, D.G. Hoy, M.J. Cross, L. Sanchez-Riera, F. Blyth, et al. Burden of disability due to musculoskeletal (MSK) disorders Best Practice and Research: Clinical Rheumatology. Bailliere Tindall Ltd, 28 (2014), pp. 353-366
May, 2007 S. May Patients’ attitudes and beliefs about back pain and its management after physiotherapy for low back pain Physiother. Res. Int., 12 (3) (2007), pp. 126-135
Menezes Costa et al., 2009 L.D.C. Menezes Costa, C.G. Maher, J.H. McAuley, M.J. Hancock, R.D. Herbert, K.M. Refshauge, et al. Prognosis for patients with chronic low back pain: inception cohort study BMJ, 339 (7725) (2009), p. 850
Microsoft, 2020 Microsoft Microsoft Teams versie 1.3 [Internet]. [cited 2020 Sep 16]. Available from: https://www.microsoft.com/ nl-nl/microsoft-365/microsoft-teams/group-chat-software van Nes, 2012 F. van Nes Onderwijs in Wetenschappen: De Architectuur Van Kwalitatief Onderzoek (2012)
NHG. NHG-Standaard Aspecifieke lagerugpijn, 2020 NHG. NHG-Standaard Aspecifieke lagerugpijn [Internet]. [cited 2020 Apr 25]. Available from: https://www.nhg.org/standaarden/volledig/ nhg-standaard-aspecifieke-lagerugpijn.
NICE, 2016 NICE Low Back Pain and Sciatica in over 16s: Assessment and Management NICE Guidel (2016)
Nicholl et al., 2017 B.I. Nicholl, L.F. Sandal, M.J. Stochkendahl, M. McCallum, N. Suresh, O. Vasseljen, et al. Digital support interventions for the self-management of low back pain: a systematic review J. Med. Internet Res., 19 (5) (2017), p. e179
Over e, 2020 Over e-Exercise – e-exercise [Internet]. [cited 2020 Sep 19]. Available from: https://www.e-exercise.nl/?page_id=81
Physiopedia contributors, 2019 Physiopedia Contributors. Adherence to NICE Guidelines for Lower Back Pain, Physiopedia (2019)
Rademakers et al., 2012 J. Rademakers, J. Nijman, L. Van Der Hoek, M. Heijmans, M. Rijken Measuring patient activation in The Netherlands: translation and validation of the American short form Patient Activation Measure (PAM13) BMC Publ. Health, 12 (1) (2012) da Silva et al., 2017 T. da Silva, K. Mills, B.T. Brown, R.D. Herbert, C.G.
Maher, M.J. Hancock Risk of recurrence of low back pain: a systematic review J. Orthop. Sports Phys. Ther. (2017)
Snelgrove and Liossi, 2013 S. Snelgrove, C. Liossi Living with chronic low back pain: a metasynthesis of qualitative research Chron. Illness (2013)
Staal et al., 2013 J.B. Staal, E.J.M. Hendriks, M. Heijmans, H. Kiers, A.M. Lutgers-Boomsma, G. Rutten, et al. Update klinimetrie 2017 KNGF-richtlijn Lage rugpijn Verantwoording en toelichting (2013) 2013
Staal et al., 2017 J.B. Staal, E.J.M. Hendriks, M. Heijmans, H. Kiers, A.M. Lutgers-Boomsma, G. Rutten, et al. KNGF-richtlijn: lage rugpijn (update klinimetrie 2017) Fysiopraxis, 13 (2017)
ti, 2020 A.T.L.A.S. ti Free Trial Version | ATLAS.ti [Internet]. [cited 2020 Sep 5]. Available from: https://atlasti.com/free-trial-version/
van Tilburg et al., 2020 M.L. van Tilburg, C.J.J. Kloek, J.B. Staal, D. Bossen, C. Veenhof Feasibility of a stratified blended physiotherapy intervention for patients with non-specific low back pain: a mixed methods study Physiother. Theory Pract. (2020), pp. 1-13
Tong et al., 2007 A. Tong, P. Sainsbury, J. Craig Consolidated criteria for reporting qualitative research (COREQ): a 32-item checklist for interviews and focus groups Int. J. Qual. Health Care, 19 (6) (2007), pp. 349-357
Vos et al., 2016 T. Vos, C. Allen, M. Arora, R.M. Barber, A. Brown, A. Carter, et al. Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 Lancet, 388 (10053) (2016), pp. 1545-1602
Wentzel et al., 2016 J. Wentzel, R. Van der Vaart, E.T. Bohlmeijer, J.E.W.C. Van Gemert-Pijnen Mixing Online and Face-To-Face Therapy: How to Benefit from Blended Care in Mental Health Care JMIR Ment Heal (2016)