Zastosowanie tapingu przy zespole bólu rzepkowo-udowego

Hartigan K., Dillon S., Clifford A.M.

Ortopedia

4 stycznia 2022

Artykuł na: 38-48 minut

3396

Tagi: taping

W przypadku tej jednostki chorobowej często stosuje się taping stawu rzepkowo-udowego metodą McConnell (PFJT) oraz taping ograniczający rotację wewnętrzną piszczeli (TIRLT) jako środki wspomagające postępowanie multimodalne. Nie było jednak jasne, czy TIRLT daje podobne korzyści co PFJT, a wpływ tej metody na ból i kinematykę kończyny dolnej nie był dotąd badany. Autorzy opisanego tu badania postanowili sprawdzić, jaki jest wpływ tapingu na wypad w przód i przysiad jednonóż w zakresie poziomu bólu oraz kinematyki kończyny dolnej u osób z PFPS.

PFPS - objawy i przyczyny

Zespół bólu rzepkowo-udowego (PFPS – patellofemoral pain syndrome) to powszechnie występujący problem mięśniowo- szkieletowy, który co roku dotyka 22,7% ogólnej populacji¹. Charakteryzuje się on przednim bólem kolana i/lub bólem w obszarze z tyłu rzepki i/lub okołorzepkowym, który typowo nasila się przy czynnościach związanych ze zginaniem – takich jak przysiad, klęczenie, wchodzenie po schodach – oraz po dłuższym siedzeniu².

Przyczyny leżące u podstaw patogenezy PFPS są wieloczynnikowe i mogą wiązać się ze zmianami biomechanicznymi i/lub neurofizjologicznymi w obrębie miednicy, stawu biodrowego, stawu kolanowego lub stawu skokowego⁴⁸. Z etiologią PFPS wiązano liczne czynniki, m.in. większy kąt działania siły mięśnia czworogłowego uda (kąt Q)3, dynamiczną koślawość stawów kolanowych⁴ czy zwiększoną ewersję tylnej części stopy podczas uderzania piętą⁵. Ponadto u osób z PFPS obserwuje się zmienioną – w porównaniu z osobami zdrowymi – aktywację mięśni obszernego bocznego (VL) i obszernego przyśrodkowego skośnego (VMO)⁶, zmniejszoną siłę odwodzenia stawu biodrowego i deficyty siły prostowania stawu kolanowego⁷.

Zespół bólu rzepkowo-udowego a taping

Przeglądy systematyczne i wspólne stanowiska naukowe wskazują, że skuteczne postępowanie przy PFPS wymaga podejścia multimodalnego, dostosowanego indywidualnie, z tapingiem proponowanym jako metoda potencjalnie korzystna, gdy jest uzupełnieniem innych interwencji rehabilitacyjnych i ćwiczeniowych^8-10.

Według opinii ekspertów taping może mieć wartość we wczesnym postępowaniu – w celu zdobycia zaufania pacjenta i ułatwienia mu aktywnego uczestnictwa w zaleconym programie rehabilitacyjnym⁸, choć podejścia do tapingu w badaniach są różne i dane naukowe nie są spójne¹¹.

Istnieją różnorodne protokoły tapingu, możliwe do zastosowania przy PFPS, a ich celem jest, ogólnie rzecz biorąc, normalizacja zmienionej biomechaniki kończyny dolnej, która postrzegana jest jako przyczyna PFPS^12,13.

Technika tapingu stawu rzepkowo-udowego metodą McConnell (PFJT – patellofemoral joint taping)¹⁴ to popularna metoda tapingu, która ma korygować nadmierny ślizg boczny, przechył i rotację rzepki, powszechnie obserwowane u osób z PFPS¹³. Dane naukowe świadczą o skuteczności PFJT w zapewnieniu krótkoterminowej ulgi w bólu u osób z PFPS podczas całego szeregu czynności funkcjonalnych¹⁵. Wykazano, że technika PFJT metodą McConnell przesuwa rzepkę niżej w rowku kości udowej, co może zwiększać powierzchnię stawową w stawie rzepkowo-udowym¹⁶. Uważa się, że redystrybucja obciążenia na większą powierzchnię zmniejsza naprężenia, dając w rezultacie złagodzenie objawów. Dotyczy to jednak tylko jednej z możliwych przyczyn PFPS – przechyłu rzepki – co może tłumaczyć, dlaczego część osób nie reaguje na tę metodę tapingu⁴⁵. Postuluje się, że ulgę w objawach u osób z bólem rzepkowo-udowym przynosić mogą działania wycelowane w inne powszechnie zgłaszane zmiany biomechaniczne związane z PFPS.

Według "Trzeciego wspólnego stanowiska na temat bólu rzepkowo- udowego" na PFPS wpływ mogą wywierać zmiany w mechanice kończyny dolnej, łącznie z rotacją piszczeli¹⁰. Dane naukowe sugerują, że u osób z PFPS obserwuje się zwiększoną rotację wewnętrzną piszczeli, połączoną z większą ewersją tylnej części stopy oraz pronacją stawu skokowo-piętowego^5,17,18. W rzeczy samej badania zidentyfikowały większą wewnętrzną rotację podudzia wśród biegaczy z PFPS w porównaniu z grupą kontrolną⁴⁶. Pronacja powszechnie uwzględniana jest w planach leczenia^19,9, które obejmują zastosowanie ortez stopy w celu dystalnej zmiany biomechaniki poprzez pozycję stopy⁵ i następnie redukcję nadmiernej wewnętrznej rotacji piszczeli.

Innym sposobem ograniczenia nadmiernej rotacji wewnętrznej piszczeli i ewentualnej związanej z nią dynamicznej koślawości stawu kolanowego jest technika tapingu ograniczająca wewnętrzną rotację piszczeli (TIRLT – tibial internal rotation limitation taping)¹⁴. Stanowi ona spiralną technikę tapingu, wykorzystującą zasadę mobilizacji połączonej z ruchem w celu zredukowania nadmiernej rotacji wewnętrznej piszczeli do pozycji bardziej neutralnej⁴⁷.

TIRLT ma wykorzystywać rozwiązanie proksymalne, ułatwiające bardziej neutralną, mniej wewnętrznie zrotowaną pozycję piszczeli przy stawie kolanowym¹⁴. Jako taka technika TIRLT, dzięki zajęciu się w nowatorski sposób czynnikami biomechanicznymi związanymi z PFPS, może oferować nową technikę tapingu, potencjalnie alternatywną wobec popularnej metody PFJT.

Według wiedzy autorów brak jest opublikowanej literatury oceniającej skuteczność techniki TIRLT u pacjentów z PFPS w porównaniu z szeroko stosowaną metodą PFJT. Dlatego też niejasne jest, jak metoda ta wypada w porównaniu z PFJT odnośnie do zmian w kinematyce stawu i redukcji bólu u osób z PFPS. Niewiele jest również opublikowanych dowodów w zakresie wpływu tapingu na kinematykę kończyny dolnej podczas wypadu w przód – ruchu często stosowanego jako obiektywny marker deficytów siły i kontroli motorycznej oraz przepisywanego w ramach programów rehabilitacji przy PFPS^20,21. Dlatego też niniejsze badanie ma sprawdzić wpływ tapingu na wypad w przód i przysiad jednonóż w zakresie poziomów bólu oraz kinematyki kończyny dolnej.

Celem niniejszego badania było porównanie natychmiastowego wpływu tapingu TIRLT, PFJT oraz braku tapingu na postrzegany poziom bólu podczas wypadu w przód i przysiadu jednonóż u osób z PFPS. Celem drugorzędnym było porównanie efektów technik TIRLT i PFJT oraz braku tapingu odnośnie do zakresu ruchu (ROM) kończyny dolnej w płaszczyźnie strzałkowej, poprzecznej i czołowej podczas wypadu w przód i przysiadu jednonóż w tej próbie badawczej.

Taping ułatwia aktywność fizyczną, w tym również wykonywanie ćwiczeń podczas rehabilitacji.

Badanie skuteczności tapingu przy zespole bólu rzepkowo-udowego - materiały i metody

Projekt i uczestnicy badania zastosowania tapingu w leczeniu PFPS

Niniejsze badanie jest przekrojowym badaniem eksperymentalnym, przeprowadzonym podczas pojedynczej sesji badawczej. Jego uczestnikami było 23 ochotników rekrutujących się spośród pracowników i studentów jednego uniwersytetu. Byli oni kwalifikowani do badania, jeśli cierpieli na jednostronny lub obustronny przedni lub okołorzepkowy/ tylnorzepkowy ból o stopniowym narastaniu, utrzymujący się od co najmniej trzech miesięcy, który nasilał się przy co najmniej dwóch spośród następujących czynności: długotrwałe siedzenie, kucanie, wchodzenie po schodach, klękanie oraz bieganie lub skakanie²². Kryteriami wykluczającymi były: patologia urazowa, zapalna lub infekcyjna danej kończyny dolnej obecnie lub w przeszłości, zwichnięcie lub podwichnięcie stawu kolanowego obecnie lub w przeszłości, przejście operacji stawu kolanowego, biodrowego lub skokowego, objawy wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego. Uczestnika wykluczała z badania również niezdolność do wykonania wypadu/przysiadu lub uczulenie na taśmę²². Każdy z uczestników przeszedł jedną godzinną sesję badawczą w uniwersyteckim laboratorium analizy ruchu.

Badanie skuteczności tapingu przy zespole bólu rzepkowo-udowego - pomiary

Kinematykę stawów przeanalizowano za pomocą systemu Codamotion, który rejestrował trójwymiarowy ruch kończyn uczestników i mierzył zakres ruchu w trzech wymiarach²³. Niezbędne do tego markery umieszczono na miednicy i kończynach dolnych uczestników.

Dla każdego uczestnika przy każdym zadaniu ruchowym, wykonywanym w różnych warunkach odnośnie do tapingu, zarejestrowano zakres ruchu stawów biodrowego, kolanowego i skokowego w płaszczyźnie strzałkowej, czołowej i poprzecznej. Rejestrowano zakres ruchu od rozpoczęcia każdego zadania ruchowego z wyprostowanej pozycji stojącej do powrotu do pozycji wyjściowej, a zakres ten, w oparciu o wcześniejsze badania, zdefiniowano jako kąt maksymalny minus kąt minimalny²⁵.

Do określenia postrzeganej intensywności bólu zastosowano 11-stopniową skalę numeryczną nasilenia bólu (NRS – numerical rating scale), w której brak bólu to 0, a "najgorszy ból, jaki można sobie wyobrazić", to 10. NRS jest skalą sprawdzoną przy całym szeregu przewlekłych zaburzeń mięśniowo-szkieletowych²⁶ i korzysta się z niej w badaniach dotyczących osób z przednim bólem kolana²⁴.

Procedura badania skuteczności tapingu przy zespole bólu rzepkowo-udowego

Zebrano dane demograficzne i dane antropometryczne zgodnie z wytycznymi²⁷. Jeśli objawy występowały obustronnie, wybierano kolano z silniejszymi symptomami.

Kolejność metod tapingu i ruchów testowych była wyznaczana losowo. Zastosowano trzy rodzaje warunków testowych: brak tapingu oraz techniki PFJT i TIRLT. W każdych z tych trzech rodzajów warunków uczestnicy wykonywali wypad w przód i przysiad jednonóż (w kolejności losowej). Przy wypadzie w przód uczestnicy rozpoczynali ruch z przedramionami skrzyżowanymi na piersi i wykonywali wypad w przód, starając się sięgać kolanem jak najdalej, po czym wracali do pozycji wyjściowej (ryc. 1). W celu wykonania przysiadu jednonóż proszono uczestników, by kucnęli na chorej kończynie jak najniżej i wrócili do pozycji wyjściowej jednym ciągłym ruchem (ryc. 2).

Uczestników poproszono o ocenę, przy użyciu skali NRS, najsilniejszego bólu doznanego podczas każdego z ruchów prowokacyjnych. W celu ograniczenia ryzyka pogorszenia się objawów bólowych wyniki przekraczające 7 skutkowały zaprzestaniem próby. By zminimalizować ryzyko nadmiernego nasilenia objawów i zmęczenia, po demonstracji i przećwiczeniu wykonywano tylko jeden wypad w przód lub przysiad jednonóż dla danych warunków tapingu^13,28. By próba została zaliczona, uczestnik musiał wykonać ruch płynnie, ze skrzyżowanymi przedramionami i cały czas utrzymując równowagę.

Ryc. 1. Ustawienie systemu Codamotion podczas testu wypadu w przód.

Ryc. 2. Ustawienie systemu Codamotion podczas przysiadu jednonóż.

Badanie skuteczności tapingu przy zespole bólu rzepkowo-udowego - taping

Przy obu metodach tapingu zastosowano na nogę z dolegliwościami sztywną taśmę z tlenkiem cynku o szerokości 3,8 cm, zgodnie z wytycznymi Constantinou i Browna (2010)¹⁴. Do nakładania taśmy w technice TIRLT wyznaczono jednego z badaczy, a w technice PFJT – innego. Obaj mieli odpowiednie przeszkolenie i doświadczenie. Taśmę w technice PFJT zakładano w siadzie prostym, ale z kolanem zgiętym pod kątem ok. 30 stopni – przy użyciu standaryzowanego wałka podłożonego pod wybrane kolano (ryc. 3). Po założeniu na rzepkę hipoalergicznego podkładu nakładano taśmę z tlenkiem cynku od środkowej do bocznej części rzepki, by przechylić ją przyśrodkowo. Następnie jedną ręką wykonywano ślizg przyśrodkowy, drugą w tym momencie zbierając przyśrodkowe tkanki kolana. Taśmę przymocowywano od bocznej do przyśrodkowej części kolana, uwalniając tkanki przyśrodkowe (ryc. 3). Następnie wykonywane było aktywne zgięcie stawu kolanowego, podczas gdy badacz wywierał nacisk na obie strony taśmy, by upewnić się, że nie będzie się ona odklejać podczas ruchu.

Ryc. 3. Zastosowanie techniki tapingu stawu rzepkowo-udowego (PFJT) metodą McConnell.

Technikę TIRLT wykonywano na chorym kolanie uczestnika w pozycji stojącej, z kolanem zgiętym pod kątem ok. 20 stopni. Pasek taśmy z tlenkiem cynku nakładano, zaczynając od punktu położonego ok. 2 cm przyśrodkowo do guzowatości piszczeli. Taśmę napinano, jednocześnie wykonując na piszczeli ślizg rotacji zewnętrznej – aż do pozycji rotacyjnie neutralnej – i naklejano ukośnie od strony przyśrodkowej do bocznej, przechodząc przez tylną część stawu kolanowego, a kończąc z bocznie skierowanym napięciem w górnej części uda (ryc. 4).

Ryc. 4. Technika tapingu ograniczającego rotację wewnętrzną piszczeli (TIRLT).

Wyniki badania nad skutecznością tapingu przy zespole bólu rzepkowo-udowego

Dane demograficzne, antropometryczne i wyjściowe uczestników (n = 23) podsumowuje tabela 1.

Tabela 1. Dane demograficzne, antropometryczne i wyjściowe uczestników (n = 23).

NRS – numeryczna skala nasilenia bólu; os – odchylenie standardowe

Ból w zespole bólu rzepkowo-udowego po zastosowaniu tapingu

Podczas wypadu w przód uczestnicy zgłaszali znaczącą redukcję bólu zarówno przy technice TIRLT (mediana NRS = 1, rozstęp ćwiartkowy IQR = 2), jak i technice PFJT (mediana NRS = 1, IQR = 2) w porównaniu z brakiem tapingu (mediana NRS = 2, IQR = 3; wartość p wyniosła odpowiednio 0,005 i 0,011). Podobnie podczas przysiadu jednonóż uczestnicy wskazywali na znacząco niższy ból przy technice TIRLT (mediana NRS = 2, IQR = 3) i technice PFJT (mediana NRS = 2, IQR = 2) niż przy braku taśmy (mediana NRS = 3, IQR = 2; wartość p wyniosła odpowiednio 0,002 i 0,001). Nie wystąpiły znaczące różnice w zgłaszanym wyniku bólu między obiema technikami tapingu ani przy wypadzie w przód (p = 0,045), ani przy przysiadzie jednonóż (p = 0,232).

Badanie skuteczności tapingu przy zespole bólu rzepkowo-udowego - dane kinematyczne

Podczas wykonywania wypadu w przód nie zaobserwowano różnic między technikami tapingu odnośnie do żadnych danych kinematycznych w stawie biodrowym, kolanowym ani skokowym w płaszczyźnie strzałkowej, poprzecznej czy czołowej. Kąty zakresu ruchu stawów kończyn dolnych podczas wypadu w przód przedstawione zostały w tabeli 2.

Tabela 2. Kąty zakresu ruchu stawów biodrowego, kolanowego i skokowego podczas wypadu w przód.

TIRLT – taping ograniczający rotację wewnętrzną piszczeli; os – odchylenie standardowe; PFJT – taping stawu rzepkowo-udowego metodą McConnell

Podobnie podczas przysiadu jednonóż nie odnotowano znaczących różnic między technikami tapingu odnośnie do danych w płaszczyźnie strzałkowej, poprzecznej ani czołowej. Kąty zakresu ruchu stawów kończyny dolnej podczas przysiadu jednonóż przedstawione zostały w tabeli 3.

Tabela 3. Kąty zakresu ruchu stawów biodrowego, kolanowego i skokowego podczas przysiadu jednonóż.

TIRLT – taping ograniczający rotację wewnętrzną piszczeli; os – odchylenie standardowe; PFJT – taping stawu rzepkowo-udowego metodą McConnell

Badanie skuteczności tapingu przy zespole bólu rzepkowo-udowego - omówienie wyników

Niniejsze nowatorskie badanie sprawdziło natychmiastowy wpływ technik TIRLT oraz PFJT na ból u osób z PFPS i porównało ich wpływ na kinematykę kończyny dolnej podczas ruchu wypadu w przód i przysiadu jednonóż. Tę redukcję bólu można by uznać za znaczącą kliniczne, biorąc pod uwagę, że u uczestników występowały wyjściowo niższe poziomy bólu, przy których niewielkie zmiany stanowią poprawę kliniczną²⁹.

Wyniki wskazują, że TIRLT i PFJT są technikami o takiej samej skuteczności, jeśli chodzi o zapewnienie natychmiastowej ulgi w bólu, choć zmniejszeniu bólu nie towarzyszyła zmiana kinematyki kończyny dolnej w porównaniu z brakiem taśmy.

Postawiono tutaj hipotezę, że technika TIRLT zmniejsza ból poprzez ułatwienie przyjmowania przez piszczel pozycji neutralnej i ograniczanie nadmiernej rotacji piszczeli, co zmieniałoby mechanikę stawu skokowo-piętowego i naprężenia w stawie rzepkowo-udowym¹⁴.

Niniejsze badanie nie znalazło dowodów, by w kinematyce kończyny dolnej zachodziły zmiany podczas ruchów wykonanych w tej kohorcie uczestników. W warunkach z zastosowaniem tapingu dane kinematyczne nie wykazały zmian w rotacji piszczeli czy kości udowej, nie zaszły również żadne znaczące zmiany w kinematyce kończyn dolnych w stawach biodrowym, kolanowym ani skokowym. Hickey i wsp.³⁰ stwierdzili, że podobnej technice tapingu Mulligana, przykładającej siłę w pozycji wewnętrznej rotacji piszczeli, towarzyszyła redukcja wewnętrznej rotacji stawu biodrowego podczas przysiadu jednonóż wśród kobiet z PFPS. Potencjalną przyczyną braku efektu kinematycznego techniki TIRLT w niniejszym badaniu może być fakt, że ruch testowy był wykonywany tylko raz. Podobnie jak u Hickey i wsp.³⁰, wielokrotne powtórzenia ruchu testowego być może wykryłyby bardziej widoczne różnice kinematyczne między warunkami z taśmą a bez taśmy. Jednak specjalnie zdecydowaliśmy się na wykonywanie przez uczestników jednego wypadu w przód i jednego przysiadu jednonóż w danych warunkach tapingu, by zminimalizować ryzyko pogorszenia się objawów przy ruchach powtarzanych, jako że i tak badane były dwa różne ruchy.

Znaczące zmiany kinematyczne z zastosowaniem techniki PFJT ze ślizgiem przyśrodkowym metodą McConnell stwierdzono podczas biegania u osób z PFPS w postaci zwiększonego kąta stawu biodrowego i stawu kolanowego w fazie wymachu³¹. Jednakże brak znaczących zmian przy zastosowaniu techniki PFJT w niniejszym badaniu pozostaje w zgodzie z przeglądem systematycznym, w którym stwierdzono, że dowody na efekty biomechaniczne PFJT podczas zadań funkcjonalnych związanych z PFPS są niedostateczne lub niespójne³².

Nasze badanie ograniczało się do monitorowania kinematyki kończyn dolnych, a wszelkie ewentualne zmiany w biomechanice rzepki nie były określane ilościowo. Ocena biomechaniki stawu rzepkowo-udowego za pomocą trójwymiarowej analizy ruchu bez towarzyszącego badania radiologicznego stanowi wyzwanie. Może to tłumaczyć, dlaczego zmiany w ustawieniu stawu rzepkowo-udowego nie są szeroko badane i dlaczego mało jest dowodów sugerujących, że taping rzepki zmienia jej pozycję³². Ponadto warto zauważyć, że odpowiedź motoryczna na ból może być różna u poszczególnych osób i mogą na nią wpływać czynniki kontekstowe, m.in. czynniki sensoryczne czy psychologiczne związane z bólem³³. Zmiany w ruchu mogą wymagać wzięcia tych czynników pod uwagę oraz zastosowania reedukacji motorycznej w celu korekcji adaptacyjnych wzorców ruchu i ułatwienia powrotu do zdrowia.

Łagodzenie bólu przez taping można wyjaśnić zmianami w aktywacji mięśnia czworogłowego, zwłaszcza odnośnie do momentu skurczu mięśnia obszernego przyśrodkowego skośnego (VMO) w stosunku do mięśnia obszernego bocznego (VL). Dowody o wartości umiarkowanej potwierdzają wcześniejszą aktywację VMO przy zastosowaniu PFJT⁸.

Nie wiadomo, czy technika TIRLT prowadzi do zmian w aktywacji mięśni. W licznych badaniach stwierdzono porównywalny poziom redukcji bólu przy protokołach tapingu i przy pseudotapingu^12,34. Taping rzepki zmniejszał ból u osób z PFPS bez względu na sposób zakładania taśmy^35,36. Pseudotaping na rotację kości udowej, zakładany bez napinania, także zadziałał terapeutycznie na ból – w podobnym stopniu, co prawdziwy taping udowy, mimo minimalnych dowodów na zmiany kinematyczne związane z pseudotapingiem¹². Metaanaliza badań wykazała, że choć pseudotaping przynosił pozytywne efekty, to równały się one jedynie 50-proc. uldze w bólu, jaką dawał taping kierujący siłę przyśrodkowo na rzepkę³⁷. Niemniej jednak pewna redukcja bólu przez taśmę niewywierającą żadnej odczuwalnej siły oraz brak efektu kinematycznego przy terapeutycznych protokołach tapingu sugerują, że efekt przeciwbólowy można przypisać czynnikom innym niż biomechaniczne.

Inny proponowany mechanizm działania tapingu może odnosić się do efektów sensorycznych lub proprioceptywnych. U niektórych osób z PFPS zidentyfikowano zmienione ścieżki sensoryczne i przetwarzania bólu³⁸. Być może taping wpływa pozytywnie na anomalie sensoryczne towarzyszące PFPS poprzez dostarczanie aferentnych bodźców czuciowych³⁴. Ulgę w bólu można również częściowo przypisać efektowi placebo. Istnieje silny związek między oczekiwaniami pacjentów z bólem mięśniowo-szkieletowym a wynikami ich leczenia³⁹, ponadto oczekiwania te stanowią ważny komponent efektu placebo⁴⁰. Zastosowanie taśmy, niezależnie od techniki, może stwarzać oczekiwanie poprawy. Efekt placebo jest najsilniejszy bezpośrednio po interwencji⁴¹. Nie jest jasne, czy rozmiar natychmiastowej redukcji bólu zmienia się przy powtarzanym zastosowaniu taśmy. Dlatego też zalecana byłaby dalsza, dłuższa od krótkoterminowej, ewaluacja efektów tapingu¹⁵.

Niezależnie od mechanizmu działania zapewnienie natychmiastowej ulgi w bólu poprzez obie techniki tapingu w niniejszym badaniu może stanowić cenne narzędzie pozwalające na zyskanie zaufania pacjenta.

Dzięki obu typom tapingu uzyskano uwolnienie pacjenta od bólu, umożliwiając mu angażowanie się w bardziej aktywne formy leczenia, np. ćwiczenia terapeutyczne.

Mimo braku konsensusu odnośnie do mechanizmów działania tapingu, istnieją dobre dowody na poparcie zastosowania różnych form tapingu jako wsparcia ćwiczeń w postępowaniu z PFPS⁴².

Jako że badaliśmy uczestników w trzech różnych rodzajach warunków podczas jednej sesji, stanowili oni jednocześnie grupę kontrolną. Mimo randomizacji kolejności zastosowanych rodzajów warunków, nie można zupełnie wykluczyć efektu przeniesienia¹³. Liczba powtórzeń ruchów była ograniczona w celu niedopuszczenia do wywołania nadmiernego bólu, jednakże stwierdza się, że zwiększenie liczby powtórzeń w odniesieniu do innych ruchów maksymalizuje wiarygodność dla danego oceniającego⁴⁴. Obecne ustalenia odnoszą się do natychmiastowego efektu tapingu. Przyszłe badania mogłyby sprawdzić wykonywanie ćwiczeń z tapingiem przez dłuższy okres czasu. Diagnoza PFPS dotyczy zróżnicowanej populacji i przydatne mogłyby być przyszłe badania obejmujące stratyfikację pacjentów pod kątem anomalii biomechanicznych. Jako że technika TIRLT ma na celu korekcję nadmiernej pronacji i wewnętrznej rotacji piszczeli, użyteczne byłoby określenie skuteczności tej metody w jednorodnej podgrupie.

Technika TIRLT dawała efekt przeciwbólowy podobny do tego obserwowanego przy szeroko stosowanej technice PFJT. Choć niniejsze badanie nie znalazło dowodów na efekt kinematyczny żadnej z tych technik, sugeruje ono, że zarówno PFJT, jak i TIRLT mogą stanowić użyteczny dodatek do rehabilitacji. Przynoszona przez nie krótkoterminowa korzyść w postaci ulgi w bólu może dawać terapeutom okazję do angażowania pacjentów w aktywne formy interwencji o udowodnionej skuteczności długoterminowej, takie jak ćwiczenia.

Bibliografia

B.E. Smith, J. Selfe, D. Thacker, P. Hendrick, M. Bateman, F. Moffatt, et al., Incidence and prevalence of patellofemoral pain: a systematic review and meta analysis, PLoS One 13 (1) (2018), e0190892, https://doi.org/10.1371/journal.
K.M. Crossley, M. van Middelkoop, M.J. Callaghan, N.J. Collins, M.S. Rathleff, C. J. Barton, Patellofemoral pain consensus statement from the 4th International Patellofemoral Pain Research Retreat, Manchester. Part 2: recommended physical interventions (exercise, taping, bracing, foot orthoses and combined interventions), Br. J. Sports Med. 2016 (50) (2016) 844–852.
D. Kaya, M.N. Doral, Is there any relationship between Q-angle and lower extremity malalignment? Acta Orthop. Traumatol. Turc. 46 (2012) 416–419.
G.D. Myer, K.R. Ford, K.D. Barber Foss, A. Goodman, A. Ceasar, M.J. Rauh, J. G. Divine, T.E. Hewett, The incidence and potential pathomechanics of patellofemoral pain in female athletes, Clin. Biomech. (Bristol, Avon) 2010 (25) (2010) 700–707.
C.J. Barton, H.B. Menz, P. Levinger, K.E. Webster, K.M. Crossley, Greater peak rearfoot eversion predicts foot orthoses efficacy in individuals with patellofemoral pain syndrome, Br. J. Sports Med. 45 (2014) 697–701.
K. Hyunhee, H.S. Chang, Comparison of the VMO/VL EMG ratio and onset timing of VMO relative to VL in subjects with and without patellofemoral pain syndrome, J. Phys. Ther. Sci. 24 (12) (2012) 1315–1317.
N.E. Lankhorst, S.M. Bierma-Zeinstra, M. van Middelkoop, Factors associated with patellofemoral pain syndrome: a systematic review, Br. J. Sports Med. 47 (2013) 193–206.
C.J. Barton, S. Lack, S. Hemmings, S. Tufail, D. Morrissey, The ‘best practice guide to conservative management of patellofemoral pain’: incorporating level 1 evidence with expert clinical reasoning, Br. J. Sports Med. 2015 (49) (2015) 923–934, https://doi.org/10.1136/bjsports-2014-093637.
L.A. Bolgla, M.C. Boling, An update for the conservative management of patellofemoral pain syndrome: a systematic review of the literature from 2000 to 2010, Int. J. Sports Phys. Ther. 6 (2) (2011) 112–125. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21713229.
E. Witvrouw, M.J. Callaghan, J.J. Stefanik, et al., Patellofemoral pain: consensus statement from the 3rd International Patellofemoral Pain Research Retreat held in Vancouver, September 2013, Br. J. Sports Med. 48 (2014) 411–414.
K.M. Crossley, M. van Middelkoop, M.J. Callaghan, N.J. Collins, M.S. Rathleff, C. J. Barton, 2016 Patellofemoral pain consensus statement from the 4th International Patellofemoral Pain Research Retreat, Manchester. Part 2: recommended physical interventions (exercise, taping, bracing, foot orthoses and combined interventions), Br. J. Sports Med. 50 (14) (2016) 844–852, https://doi.org/10.1136/bjsports2016-096268.
C.-Y. Song, H.-Y. Huang, S.-C. Chen, J.-J. Lin, A.H. Chang, Effects of femoral rotational taping on pain, lower extremity kinematics, and muscle activation in female patients with patellofemoral pain, J. Sci. Med. Sport 18 (2014) 388–393.
M. Campolo, J. Babu, K. Dmochowska, S. Scariah, J. Varughese, A comparison of two taping techniques (kinesio and mcconnell) and their effect on anterior knee pain during functional activities, Int. J. Sports Phys. Ther. 8 (2013) 105.
M. Constantinou, M. Brown, Therapeutic Taping for Musculoskeletal Conditions, Elsevier, Australia, 2010.
C. Barton, V. Balachandar, S. Lack, D. Morrissey, Patellar taping for patellofemoral pain: a systematic review and meta-analysis to evaluate clinical outcomes and biomechanical mechanisms, Br. J. Sports Med. 48 (2014) 417–424.
A. Derasari, T.J. Brindle, K.E. Alter, F.T. Sheehan, McConnell taping shifts the patella inferiorly in patients with patellofemoral pain: a dynamic magnetic resonance imaging study, Phys. Ther. 90 (3) (2010) 411–419, https://doi.org/10.2522/ptj.20080365.
P. Levinger, W. Gilleard, Tibia and rearfoot motion and ground reaction forces in subjects with patellofemoral pain syndrome during walking, Gait Posture 25 (2007) 2–8.
T.L. Bellchamber, A.J. van den Bogert, Contributions of proximal and distal moments to axial tibial rotation during walking and running, J. Biomech. 33 (2000) 1397–1403.
M.C. Boling, D.A. Padua, S.W. Marshall, K. Guskiewicz, S. Pyne, A. Beutler, A prospective investigation of biomechanical risk factors for patellofemoral pain syndrome, Am. J. Sports Med. 37 (11) (2009) 2108–2116, https://doi.org/10.1177/0363546509337934.
S. Zaffagnini, D. Dejour, E. Arendt, Patellofemoral Pain, Instability, and Arthritis: Clinical Presentation, Imaging, and Treatment, Springer, Berlin, 2010.
M.C. Boling, L.A. Bolgla, C.G. Mattacola, T.L. Uhl, R.G. Hosey, Outcomes of a weight-bearing rehabilitation program for patients diagnosed with patellofemoral pain syndrome, Arch. Phys. Med. Rehab. 87 (2006) 1428–1435.
J. Mostamand, D.L. Bader, Z. Hudson, The effect of patellar taping on joint reaction forces during squatting in subjects with Patellofemoral Pain Syndrome (PFPS), J. Bodyw. Mov. Ther. 14 (2010) 375–381.
J.L. McGinley, R. Baker, R. Wolfe, M.E. Morris, The reliability of three-dimensional kinematic gait measurements: a systematic review, Gait Posture 29 (2009) 360–369.
A.M. Clifford, E. Harrington, The effect of patellar taping on squat depth and the perception of pain in people with anterior knee pain, J. Hum. Kinet. 37 (2013) 109–117.
M. Tierney, A.M. Clifford, K. O’Sullivan, Differences in landing strategies between previously injured and uninjured limbs in senior college level gaelic footballers, Physiother. Pract. Res. IOS Press 32 (2) (2011) 12–17, https://doi.org/10.3233/PPR-2011-32203.
M.P. Jensen, J.A. Turner, J.M. Romano, L.D. Fisher, Comparative reliability and validity of chronic pain intensity measures, Pain 83 (1999) 157–162.
T.G. Lohman, A.F. Roche, in: R. Martorell (Ed.), Anthropometric Standardization Reference Manual, Vol. 177, Human kinetics books, Champaign, 1988, pp. 3–8.
G.Y. Ng, J.M. Cheng, The effects of patellar taping on pain and neuromuscular performance in subjects with patellofemoral pain syndrome, Clin. Rehab. 16 (2002) 821–827.
F. Tubach, P. Ravaud, G. Baron, B. Falissard, I. Logeart, N. Bellamy, et al., Evaluation of clinically relevant changes in patient reported outcomes in knee and hip osteoarthritis: the minimal clinically important improvement, Ann. Rheum. Dis. 64 (2005) 29–33.
A. Hickey, D. Hopper, T. Hall, C.Y. Wild, The effect of the mulligan knee taping technique on patellofemoral pain and lower limb biomechanics, Am. J. Sports Med. 44 (2016) 1179–1185, https://doi.org/10.1177/0363546516629418.
A. Pelletier, P. Sanzo, D. Kivi, C. Zerpa, The effect of patellar taping on lower extremity running kinematics in individuals with patellofemoral pain syndrome, Phys. Theory Pract. (2018) 1–9.
D.C. Leibbrandt, Q.A. Louw, The use of McConnell taping to correct abnormal biomechanics and muscle activation patterns in subjects with anterior knee pain: a systematic review, J. Physiol. Ther. Sci. 27 (2015) 2395–2404.
K.A. Butera, E.J. Fox, S.Z. George, Toward a transformed understanding: from pain and movement to pain with movement, Phys. Ther. 96 (10) (2016) 1503–1507, https://doi.org/10.2522/ptj.20160211.
N. Sai Kumar, K. Vinod Babu, V.R. Ayyappan, Stuti Ragesh Shah, Immediate effect of kinesio versus mcconnell taping on patellofemoral pain syndrome during functional activities – a comparative study, Int. J. Physiol. 2 (2015) 1077–1084.
T. Wilson, N. Carter, G. Thomas, A multicenter, single-masked study of medial, neutral, and lateral patellar taping in individuals with patellofemoral pain syndrome, J. Ortho. Sports Phys. Ther. 33 (2003) 437–448.
E.A. Christou, Patellar taping increases vastus medialis oblique activity in the presence of patellofemoral pain, J. Electromyogr. Kinesiol. 14 (2004) 495–504.
S.J. Warden, R.S. Hinman, M.A. Watson, K.G. Avin, A.E. Bialocerkowski, K. Crossley, Patellar taping and bracing for the treatment of chronic knee pain: A systematic review and meta-analysis, Arthritis Care Res. 59 (2008) 73–83, https:// doi.org/10.1002/art.23242.
B. Noehren, L. Shuping, A. Jones, D.A. Akers, H.M. Bush, K.A. Sluka, Somatosensory and biomechanical abnormalities in females with patellofemoral pain, Clin. J. Pain 2016 (32) (2016) 915–919.
J.E. Bialosky, M.D. Bishop, J.A. Cleland, Individual expectation: an overlooked, but pertinent, factor in the treatment of individuals experiencing musculoskeletal pain, Phys. Ther. 90 (2016) 1345–1355.
A. Abhishek, M. Doherty, Mechanisms of the placebo response in pain in osteoarthritis, Osteoarthr. Cartil. 21 (2013) 1229–1235.
F. Benedetti, Placebo Effects, Oxford University Press, USA, 2014.
C.A. Logan, A.R. Bhashyam, A.J. Tisosky, D.B. Haber, A. Jorgensen, A. Roy, M. T. Provencher, Systematic review of the effect of taping techniques on patellofemoral pain syndrome, Sports Health 2017 (9) (2017) 456–461.
K. Monaghan, E. Delahunt, B. Caulfield, Increasing the number of gait trial recordings maximises intra-rater reliability of the CODA motion analysis system, Gait Posture 25 (2) (2007) 303–315.
T.Y. Lan, W.P. Lin, C.C. Jiang, H. Chiang, Immediate effect and predictors of effectiveness of taping for patellofemoral pain syndrome: a prospective cohort study, Am. J. Sports Med. 38 (8) (2010) 1626–1630.
B. Noehren, et al., Proximal and distal kinematics in female runners with patellofemoral pain, Clin. Biomech. 27 (4) (2012) 366–371, https://doi.org/10.1016/j.clinbiomech.2011.10.005.Elsevier.
T.Q. Lee, G. Morris, R.P. Csintalan, The influence of tibial and femoral rotation on patellofemoral contact area and pressure, J. Orthop. Sports Phys. Ther. 33 (11) (2003) 686–693.
J. Selfe, J. Janssen, M. Callaghan, et al., Are there three main subgroups within the patellofemoral pain population? A detailed characterisation study of 127 patients to help develop targeted intervention (TIPPs), Br. J. Sports Med. 50 (14) (2016) 873–880.