Koncepcja propriocepcji i interocepcji jako mechanizm działania techniki Bowena

Technika Bowena to bezbolesna terapia manualna cechująca się holistycznym podejściem do pacjenta.
Article Image

Czym jest technika Bowena?

Technika Bowena – BOWTECH (TB) jest terapia manualna cechująca się holistycznym podejściem do pacjenta. TB w latach pięćdziesiątych XX wieku została stworzona przez Thomasa Bowena. Jest to powięziowa technika wibracyjna, opierająca się na delikatnym ruchu i serii manipulacji tkanek miękkich. Praca TB polega na wysyłaniu do organizmu pacjenta ze ściśle określonych punktów umiejscowionych na jego ciele systemu informacji, które następnie przenoszone są w formie wibracji przez układ nerwowy i odbierane jako bodźce do zapoczątkowania ogólno-ustrojowych procesów naprawczych. Ruch rolujący, który jest charakterystyczny dla tej metody, wykonuje się w celu uzyskania rozluźnienia mięśniowo–powięziowego. Najistotniejszym aspektem, który wyróżnia TB spośród innych terapii jest siła ucisku, pobudzająca receptory czuciowe, cechująca się jednakże niską intensywnością, a dla pacjenta bezbolesnością1,2.

Skóra - budowa i funkcja

Skóra jest tkanka gęsto unerwiona, posiadającą różne rodzaje receptorów, wykrywających zmiany podczas położenia, dotyku, ucisku, wibracji, temperatury czy bólu. Najważniejszymi jej funkcjami są: komunikacja zewnętrznego i wewnętrznego środowiska organizmu, mechanizmy termoregulacyjne, utrzymywanie równowagi wodno-elektrolitowej, odpowiedz immunologiczna chroniąca przed patogenami, a także reagowanie z fizycznymi, chemicznymi i termicznymi czynnikami. Skóra przylega do podskórnych i powierzchownych powięzi, a te z kolei łączą się z powięzią głęboką3. Dzięki takiej budowie siatka powięzi, poza funkcją mechaniczną odgrywa również role systemu zbierania, przekazywania i przetwarzania informacji4. Jest ona mocno unerwiona przez mielinowe zakończenia nerwowe pełniące funkcje proprioceptywna, czyli "zdolności do czucia pozycji, orientacji oraz ruchów ciała i jego części"5. Przykładową strukturą, która przekazuje informacje pomiędzy skórą a kośćcem są tzw. cylindry Heine’a6. W przestrzeni zewnątrzkomórkowej powięzi powierzchownej znajduje się również kolagen, elastyna i retikulina, które także umożliwiają połączenia z głęboką powięzią i kośćcem. Adipocyty i fibroblasty, natomiast, odpowiadają za mechanotransdukcje oraz doprowadzają do szerokiego wachlarza wrażeń czuciowych i sygnałów komunikacji. Wszystko powyższe świadczy o tym, ze kontakt rąk terapeuty ze skórą pacjenta, zapoczątkowuje komunikacje ze strukturami leżącymi głębiej7.

Czym jest interocepcja?

Interocepcja jest terminem określającym poczucie fizjologicznej kondycji ciała i obejmuje szeroki zakres fizjologicznych odczuć m.in. wysiłek mięśniowy, łaskotanie czy odczucia naczynioruchowe. Uogólniając, dotyczy homeostatycznych potrzeb organizmu i powiązana jest z podtrzymaniem fizjologicznej integralności ciała. Niektóre z wolnych zakończeń nerwowych są mechanoreceptorami zlokalizowanymi w owłosionej skórze i przewodzą mechaniczne bodźce tj. lekki dotyk, ucisk czy rozciąganie8. Część interoceptywnych zakończeń nerwowych — ergoreceptory jest zlokalizowana w mięśniach i pełni role przekazywania do wyspy mózgu informacji o natężeniu obciążenia w lokalnych częściach mięśnia. Mechaniczna stymulacja tych receptorów powoduje zmiany w przepustowości układu współczulnego, co prowadzi do wzrostu lokalnego przepływu krwi. Inne interoceptywne zakończenia nerwowe informują o wzmożonym nawodnieniu matrycy pozakomórkowej. Monitorując kierunek wykonywanego ruchu, jego prędkość i siłę, można zauważyć znaczne zmiany w miejscowym nawodnieniu tkanki oraz zaobserwować odruchy autonomiczne i limbiczno-emocjonalne pacjenta9.

Technika Bowena — podsumowanie

Podsumowując, mechanizm działania TB opiera się gównie na obecności licznych wolnych zakończeń nerwowych i receptorów "lekkiego dotyku" w obrębie skóry i powierzchownych powięzi. Autonomiczne drogi komunikacji pomiędzy skórą a kośćcem pozwalają na zaobserwowanie reakcji organizmu na terapie3. Opisane powyżej wolne zakończenia nerwowe przechodzą w drogi wstępujące i biegną do kory wyspy mózgu, która odgrywa dużą rolę w percepcji, kontroli motorycznej, projekcji świadomości, procesach poznawczych, uczestniczy w powstawaniu emocji i kontroli homeostazy organizmu3.

Dla pacjenta odczucia proprioceptywne zauważalne są jako pierwsze. Interoceptywne są delikatniejsze i łatwiej odczuwane w trakcie okresów kilkunastosekundowych przerw pomiędzy poszczególnymi ruchami. Subiektywne odczucia, jakimi są m.in. ciepło, lekkość/ciężkość, pulsacja, spontaniczne wrażenia lub ogólne dobre samopoczucie, świadczą o interoceptywnych odczuciach, które mogą być wywołane poprzez mięśniowo-powięziową stymulację9.

Bibliografia
  • J. Wilks, I. Knight. Using the Bowen Technique (2015).
  • H. Opila. Terapia manualna według Bowena. Wielka Fizjoterapia 3 (2014) 35-40.
  • M. Watson, J.M. Baker. Technika Bowena. Metody terapii manualnej w leczeniu dysfunkcji powieziowych (2015) 107-117.
  • M.F. Abu-Hijleh et al. The membranous layer of suprcial facia: evidence for its widespread distibution in the body. Surgical and Radiologic Anatomy 28(6) (2006) 606-619.
  • J.C. van der Wal. Prioprioception, mechanoreception and anatomy facia. Facia : The tensional network of the human body (2012) 81-87.
  • H. Heine, Lehrbuch der biologischen. Medizin 3 (2006). 
  • H.M. Langevin. Connective tissue: a body-wide signalling network. Med. Hypotheses (66) (2006) 1074-1077.
  • R. Schleip, H. Jäger. Interoreception. A new correlate for intricate connections between fascial receptors, emotion and self recognition. Facia: the tensional network of human body (2012) 93. 
  • R. Schleip, M. Kurkowski. Powiez, Somatyka, Propriocepcja i doskonalenie precyzji. Praktyczna zjoterapia & rechabilitacja ruchu 6 (2016) 6-13.
AUTOR
Udostępnij
Oferty
Zobacz więcej
UK Logo
Serwis przeznaczony jest wyłącznie dla profesjonalistów
Dostęp do treści jest możliwy wyłącznie dla osób wykonujących zawód medyczny lub prowadzących obrót wyrobami medycznymi. Jeśli jesteś profesjonalistą, kliknij przycisk “Potwierdzam”, aby zapoznać się z treścią strony.
Nie potwierdzam
Potwierdzam
Przepraszamy, ale nasz serwis jest przeznaczony wyłącznie dla profesjonalistów zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Zapraszamy na stronę Ktociewyleczy.pl