Terapia TECAR w świetle nauki

Terapia TECAR to metoda fizykoterapii stanowiąca formę ciepłolecznictwa endogennego – podczas zabiegu dochodzi do rozgrzania tkanek powierzchownych i/lub głębokich. Skrót TECAR oznacza pojemnościowo-rezystancyjny transfer elektryczny. Pochodzi on od hiszpańskiego terminu „transferencia eléctrica capacitiva y resistiva”. Inną nazwą tej samej terapii, opartą na angielskiej terminologii, jest CRET (capacitive-resistive electric transfer). Dla opisania tej metody stosowane są także takie pojęcia jak „diatermia oporowo-pojemnościowa”, „diatermia długofalowa”, „zabiegi RF” lub „radiofrekwencja”.

Ta forma fizykoterapii przeprowadzana jest przy pomocy dwóch elektrod i wykorzystuje fale radiowe wysokiej częstotliwości (448 kHz), które indukują prądy elektryczne do rozgrzania tkanek głębokich. Fale te mogą być pojemnościowe lub rezystancyjne, w zależności od typu użytych elektrod. Te pierwsze, pojemnościowe, stosowane przy pomocy aktywnej elektrody z warstwą izolacji ceramicznej, wywołują ciepło tylko w warstwach powierzchownych tkanki i działają wybiórczo na tkanki o wysokiej zawartości wody (np. tkankę tłuszczową, mięśniową, chrzęstną lub układ limfatyczny). Te drugie, rezystancyjne, aplikuje się przy pomocy aktywnej elektrody bez warstwy izolacyjnej, i wtedy energia radiofrekwencji przekazywana jest przez ciało bezpośrednio w kierunku elektrody biernej, wytwarzając ciepło w głębszych tkankach o niskim uwodnieniu (np. w kościach, powięziach mięśniowych, torebkach stawowych lub ścięgnach)¹.

Istnieje także rozróżnienie między radiofrekwencją monopolarną i bipolarną. W tej pierwszej stosuje się jedną elektrodę aktywną transmitującą prąd w kierunku elektrody uziemiającej. Urządzenia tego rodzaju typowo dają łagodne i samoograniczające się efekty uboczne ograniczone do przejściowego zaczerwienienia i obrzęku. Przy radiofrekwencji bipolarnej prąd płynie między dwiema aktywnymi elektrodami, które nagrzewają tkankę mniej więcej w połowie odległości między elektrodami, przez co działanie jest płytsze niż przy radiofrekwencji monopolarnej. Do zalet tego trybu należy natomiast lepsza kontrola nad zabiegiem, zlokalizowana dystrybucja energii i mniejszy dyskomfort².

Efekty fizjologiczne takiego transferu energii to zmniejszenie skurczów i przykurczów mięśni, podniesienie wewnętrznej temperatury ciała i wazodylatacja (poszerzenie światła naczyń krwionośnych) poprawiająca miejscowy przepływ krwi, natlenienie tkanek, przyspieszająca wchłanianie krwawień i aktywację głównych reakcji metabolicznych^3,4.

Obszary zastosowania terapii TECAR

Nie byłoby terapii TECAR bez francuskiego lekarza, fizyka i wynalazcy Jacquesa Arsène’a d’Arsonvala, który w 1890 r. odkrył, że prądy o częstotliwości wyższej niż 100 kHz korzystnie zwiększają przepuszczalność błony komórkowej. Następnie angielski lekarz William Beaumont w 1935 r. opisał korzyści „diatermii, czyli terapii falami krótkimi” oraz „epitermii, czyli terapii falami długimi”, a w roku 1951 poszerzył swoje odkrycia o opis zachowania energii o wysokiej częstotliwości. W oparciu o prace tych uczonych naukowcy hiszpańscy i włoscy opracowali w latach 90-tych XX w. technologię TECAR. Znajduje ona zastosowanie w fizjoterapii, medycynie i weterynarii. Niniejszy artykuł skupia się na pierwszym z tych obszarów, gdzie możemy wyróżnić cztery podgrupy użycia tej metody.

Są to:

Problemy mięśniowo-szkieletowe:

• bóle wszelkiego rodzaju, ostre i przewlekłe,
• skurcze mięśni,
• urazy ostre lub przewlekłe (w tym naderwania, nadwerężenia i skręcenia),
• zapalenia błony maziowej,
• zapalenia kaletki maziowej,
• tendinopatie,
• powtarzające się przeciążenia,
• stany pooperacyjne.

Fizjoterapia urologiczna i ginekologiczna:

• przewlekły ból miednicy,
• nietrzymanie moczu,
• dyspareunia, 
• zapalenie prostaty,
• rehabilitacja poporodowa, w tym także po cięciu cesarskim.

Fizjoterapia estetyczna:

• cellulit,
• utrata wagi,
• rehabilitacja po zabiegach chirurgii estetycznej,
• drenaż.

Natomiast przeciwwskazaniami do przeprowadzenia tej formy fizykoterapii są ciąża, rozrusznik serca lub wrażliwość na wysokie temperatury⁵.

Problemy mięśniowo-szkieletowe

Początkowo terapia TECAR stosowana była w medycynie sportowej, do leczenia i poprawiania wyników zawodników najwyższej klasy. Najwcześniejsze badania nad skutecznością tej metody dotyczą właśnie zastosowań sportowych. Na przykład Tranquilli i wsp. przeprowadzili w 2009 r. wieloośrodkowe badanie nad zastosowaniem terapii CRET w leczeniu 116 sportowców cierpiących na ostre lub przewlekłe patologie mięśniowo-szkieletowe. We wnioskach autorzy stwierdzili, że terapia przy urazach ostrych i przewlekłych szybko przynosiła ulgę w bólu i skracała czas rekonwalescencji, pozwalając na szybki powrót do sportu bez nawrotów i powikłań. W ich opinii ta metoda fizykoterapii pozwala na szybkie usunięcie obrzęków i jest dobrze akceptowana przez wymagających pacjentów, z których większość donosiła o zmniejszeniu bólu i ograniczeń funkcjonalnych już po pierwszej sesji⁶.

W tym samym roku Ganzit i wsp. przeprowadzili badanie na większej próbie, liczącej 327 osób w wieku od 18 do 60 lat, z ostrymi (wcześniej nie leczonymi) lub przewlekłymi (po nieudanym leczeniu) patologiami sportowymi. Występujące u pacjentów patologie związane były ze stawami (m.in. skręcenie, zapalenie błony maziowej, chondropatia, lumbago, wysięk), mięśniami (m.in. uszkodzenia 1-3 stopnia z utratą ciągłości, stany zapalne, zwłóknienia) lub ścięgnami (m.in. stany zapalne, entozopatie). Uczestników poddano sesjom terapii TECAR, podczas których najpierw przez 10 minut (5 minut w przypadku patologii związanej z mięśniami) stosowano tryb rezystancyjny, a następnie przez 10 minut stosowano tryb pojemnościowy (15 minut w przypadku patologii mięśniowej). Większość pacjentów po zakończeniu leczenia zgłaszała zmniejszenie bólu i poprawę funkcjonowania, a zaobserwowane zmiany były znaczące statystycznie zarówno w przypadkach ostrych, jak i przewlekłych.

Autorzy zauważają, że TECAR to użyteczne narzędzie leczenia patologii układu ruchu w sporcie, które pozwala na uzyskanie dobrych efektów nawet w przypadkach, gdy inne formy leczenia zawiodły⁴.

Jeśli chodzi o nowsze dane, w 2021 roku przeprowadzono pilotażowe badanie nad zastosowaniem terapii TECAR u zawodowych koszykarzy z zespołem bólu mięśniowo-powięziowego. Stwierdzono w nim, że radiofrekwencja skutkowała podwyższeniem temperatury w przyśrodkowym mięśniu brzuchatym łydki i zmniejszeniem bólu w punktach spustowych, nie zmniejszając przy tym zakresu zgięcia grzbietowego stawu skokowego⁷. Efekty zaobserwowane w leczeniu sportowców zachęciły do stosowania tej metody w innych grupach pacjentów – z dobrym skutkiem, również potwierdzonym badaniami.

We Włoszech przeprowadzono badanie porównujące terapię TECAR z laseroterapią z udziałem 60 pacjentów z bólem dolnej części pleców, którzy przeszli po dziesięć sesji z tej formy fizykoterapii. W obu grupach po leczeniu odnotowano znaczącą poprawę, jeśli chodzi o złagodzenie bólu i zmniejszenie niepełnosprawności. Natomiast w okresie katamnezy w grupie z laserem poprawa ta była znacząca jedynie 2 tygodnie po zakończeniu terapii, podczas gdy w grupie z TECAR znacząca poprawa utrzymywała się również po miesiącu i dwóch miesiącach od zakończenia terapii. Oznacza to, że terapia TECAR daje statystycznie lepsze wyniki od laseroterapii w perspektywie średnioterminowej⁸.

Natomiast w japońskim badaniu z 2022 r. porównano efekty terapii CRET z terapią pozorowaną u pacjentów z przewlekłym bólem dolnej części pleców. Stwierdzono w nim, że – mimo braku natychmiastowego efektu zwiększenia aktywacji mięśni podczas skłonu w przód – radiofrekwencja znacząco zmniejsza ból i sztywność mięśni⁹.

TECAR to terapia skuteczna również w leczeniu stawów. W 2019 r. opublikowano brytyjskie randomizowane badanie kontrolowane nad zastosowaniem tej metody u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową kolana. Porównano w nim CRET z terapią pozorowaną i opieką standardową. Okazało się, że radiofrekwencja bardziej poprawiała funkcjonowanie pacjentów niż opieka standardowa (choć nie zaobserwowano znaczącej różnicy między CRET a terapią pozorowaną). Natomiast złagodzenie bólu było znacząco większe w grupie z TECAR niż w grupach z terapią pozorowaną i opieką standardową. Ulga w bólu utrzymywała się także podczas kontroli po miesiącu (ale już nie po trzech miesiącach). Autorzy konkludują, że CRET może krótkoterminowo zmniejszać ból i poprawiać funkcjonowanie pacjentów z chorobą zwyrodnieniową kolana¹⁰.

W 2022 r. opublikowano metaanalizę 15 randomizowanych badań kontrolowanych (1009 pacjentów) nad zastosowaniem tej metody fizykoterapii u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową kolana. Wykazano w niej, że użycie radiofrekwencji przynosi ulgę w bólu i poprawę funkcji stawu kolanowego w różnych punktach czasowych, aż do 24 tygodni po leczeniu. Większe korzyści wystąpiły w podgrupie pacjentów, u których leczenie nakierowane było na nerwy stawu kolanowego, niż w podgrupie z leczeniem wycelowanym w struktury wewnątrzstawowe. Zaobserwowano również wysoki stopień satysfakcji pacjentów ze skuteczności leczenia oraz brak efektów ubocznych¹¹.

Terapia ta działa antyspastycznie, przeciwbólowo oraz stymuluje metabolizm, a stosowana jest przy bólach kręgosłupa (we wszystkich jego odcinkach), bólu stawów, bólach mięśni oraz zapaleniu stawów – czy to o podłożu reumatycznym, czy zwyrodnieniowym.

W badaniu komparatywnym z 2020 roku porównano radiofrekwencję z terapią pozorowaną u pacjentów z zespołem bolesnego barku. W grupie leczonej zaobserwowano zmniejszenie bólu ze średniego poziomu 7,23 w skali VAS do 2,68 na wizycie kontrolnej, podczas gdy w grupie z terapią pozorowaną nie zaszła żadna poprawa. W grupie z terapią TECAR poprawiły się także wyniki funkcjonalne pacjentów. Autorzy badania piszą, że ze względu na niewielką liczbę potrzebnych sesji, ich niski koszt i długoterminowe korzyści ta forma fizykoterapii może stanowić użyteczną opcję w leczeniu zachowawczym bólu barku, przywracającym bezbolesną możliwość ruchu stawu¹².

Skuteczne leczenie urazu stawu przy pomocy TECAR przedstawione jest w opisie przypadku 26-letniego zawodowego piłkarza z ostrym bocznym skręceniem stawu skokowego 2. stopnia. Jako że ból nie pozwalał pacjentowi na wykonywanie ćwiczeń, zalecono mu przejście serii zabiegów radiofrekwencji (dwa zabiegi dziennie przez siedem kolejnych dni). Każda sesja polegała na zastosowaniu terapii w trybie pojemnościowym w dawce termicznej (czyli powodującej u pacjenta odczucie umiarkowanego ciepła) przez pięć minut na każdym z następujących mięśni: brzuchatym łydki, płaszczkowatym, piszczelowym przednim i tylnym. Następnie przez 10 minut wykonywano terapię w trybie rezystancyjnym nietermicznym (bez odczucia ciepła) w obszarze występowania najsilniejszych objawów. Na koniec sesji w tym samym obszarze przeprowadzano terapię w trybie pojemnościowym (dawka nietermiczna) przez 5 minut. Elektroda zwrotna umieszczona była w obszarze lędźwiowym. Po zakończeniu leczenia stwierdzono, że ból ustąpił zupełnie (z poziomu 8 punktów w skali VAS do 0), zakres ruchu zgięcia grzbietowego zwiększył się o 8 stopni (z 10 do 18 stopni), a zakres ruchu zgięcia podeszwowego zwiększył się o aż 27 stopni (z 14 do 41), co znacząco poprawiło funkcjonowanie pacjenta¹³.

Skuteczność tej metody w leczeniu tendinopatii obrazuje opis przypadku z 2019 r. U 46-letniego pacjenta stwierdzono ostry ból (trwający nie dłużej niż od 48 godzin) z boku lewego łokcia (kończyna dominująca), wywołany prawdopodobnie podniesieniem walizki. Ból, oceniony na 9/10 w skali VAS, nie pozwalał pacjentowi spać. Siłę w teście Cozena (wyprost nadgarstka przy zgiętym łokciu) oceniono na 1 w skali oksfordzkiej. Po przeprowadzeniu dodatkowych badań stwierdzono tendinopatię boczną łokcia (entezopatię mięśni prostowników nadgarstka). Jako że ból uniemożliwiał pacjentowi wykonywanie ćwiczeń (była to faza ostra tendinopatii), zalecono mu przejście terapii radiofrekwencją monopolarną. Sesje przeprowadzano dwa razy dziennie przez pięć kolejnych dni, a podczas każdej z nich stosowano tryb pojemnościowy w dawce termicznej (ustalonej na podstawie informacji zwrotnej od pacjenta) przez pięć minut na każdym z następujących mięśni: dwugłowym, trójgłowym, mięśniach prostownika nadgarstka. Następnie przez 10 minut przeprowadzano terapię w trybie rezystancyjnym w dawce nietermicznej w obszarze dającym najsilniejsze objawy. Na koniec sesji przez 5 minut przeprowadzano znowu terapię w trybie pojemnościowym w dawce nietermicznej w najbardziej symptomatycznym obszarze. Elektroda zwrotna umieszczona była w obrębie łopatki. Po zakończeniu leczenia ból w skali VAS spadł do poziomu 2 punktów, funkcja poprawiła się do poziomu 7 punktów, siła bezbolesnego chwytu wzrosła o 37 jednostek, a wynik kwestionariusza PRTEE (Patient-Rated Tennis Elbow Evaluation – ocena objawów łokcia tenisisty przez pacjenta) poprawił się o 78 punktów¹⁴.

Terapia CRET pomocna jest również we wspomaganiu rekonwalescencji pooperacyjnej. Już w 2008 r. opublikowano badanie nad jej zastosowaniem w grupie pacjentów po operacji zespolenia (osteosynteza, endoprotezoplastyka lub artroprotezoplastyka) w wyniku złamania kości udowej. 30 pacjentów w przeciętnym wieku 75 lat podzielono na dwie grupy. W jednej zastosowano standardowy protokół rehabilitacyjny (grupa kontrolna), a w drugiej dodano do niego zabiegi radiofrekwencji, od pierwszego dnia po zabiegu. W dniu 4. i 7. po operacji w grupie leczonej zaobserwowano znaczący spadek bólu, podczas gdy w grupie kontrolnej takiego spadku nie stwierdzono. Ponadto obrzęk pooperacyjny zmierzony 4. dnia po zabiegu w grupie kontrolnej wyniósł średnio 1,8 cm, a w grupie leczonej tylko 1 cm, co stanowi znaczącą statystycznie różnicę. Autorzy stwierdzają, że ta forma terapii znacząco zmniejsza ból i obrzęk w pierwszych dniach po operacji, co można tłumaczyć korzystnym wpływem radiofrekwencji nietermicznej na mikrocyrkulację limfy i krwi15. W 2018 r. opublikowano przegląd badań na temat skuteczności terapii TECAR w leczeniu zaburzeń mięśniowo-szkieletowych. W analizowanych pracach zastosowano tę metodę przy bólu dolnej części pleców, złamaniu kości udowej, tendinopatii stożka rotatorów oraz opóźnionej bolesności mięśnia czworogłowego.

W przeglądzie czytamy, że TECAR pozwala na przyspieszenie procesu rekonstrukcji całego szeregu struktur, takich jak stawy, mięśnie, tkanki i komórki, przyspiesza gojenie się, łagodzi ból mięśni i stawów, długotrwale blokuje impulsy nerwowe, zwiększa zakres ruchu i poprawia krążenie. Terapia ta działa antyspastycznie, przeciwbólowo oraz stymuluje metabolizm, a stosowana jest przy bólach kręgosłupa (we wszystkich jego odcinkach), bólu stawów, bólach mięśni oraz zapaleniu stawów – czy to o podłożu reumatycznym, czy zwyrodnieniowym. W przeglądzie najbardziej widoczny był efekt przeciwbólowy, który łatwo było zauważyć już po krótkim czasie leczenia. Co istotne, technologia ta może pomóc tam, gdzie inne formy fizykoterapii nie przynoszą efektu, i może być stosowana już w ostrej fazie problemu zdrowotnego, co pozwala na wcześniejsze wdrożenie leczenia. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko powikłań związanych z unieruchomieniem.

Autorzy przeglądu zalecają stosowanie TECAR jako formę fizykoterapii wspomagającą terapię manualną, dzięki czemu można osiągnąć efekt synergistyczny między tymi podejściami, służący bardziej skutecznej rehabilitacji, zarówno z punktu widzenia fizjoterapeuty, jak i pacjenta. Włączenie radiofrekwencji do programów rehabilitacji konwencjonalnej lub zastosowanie jako monoterapii może dawać korzyści krótko- i długoterminowe¹⁶.

Według włoskiego przeglądu systematycznego z 2020 r. badania potwierdzają, że terapia TECAR wydaje się stanowić skuteczną terapię łagodzącą ból, poprawiającą jakość życia i zmniejszającą niepełnosprawność pacjentów z zaburzeniami mięśniowo-szkieletowymi. Wnioski te wyciągnięto z analizy 13 badań (dotyczących głównie problemów z kręgosłupem i chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego). W niemal wszystkich z nich po leczeniu zaobserwowano poprawę siły i sprawności oraz redukcję natężenia bólu. W większości protokołów zastosowano podobny zakres częstotliwości, czyli 440-600 kHz. Autorzy przeglądu zauważyli jednocześnie, że brak jest badań nad objawami u pacjentów z zaburzeniami neurologicznymi¹⁷.

Fizjoterapia urologiczna i ginekologiczna za pomocą terapii TECAR

Terapia TECAR znajduje zastosowanie w leczeniu problemów urologicznych i ginekologicznych, na przykład przewlekłego zespołu bólu miednicy. W tym roku opublikowano hiszpańskie randomizowane badanie kontrolowane nad takim zastosowaniem radiofrekwencji. Objęło ono 81 pacjentów (67,9% stanowiły kobiety) o średniej wieku 43,6 lat, których podzielono na grupę leczoną i grupę kontrolną (terapia pozorowana). W obu grupach prowadzono także leczenie fizjoterapeutyczne i edukację pacjentów na temat bólu. Po leczeniu (10 sesji) stwierdzono, że w grupie z radiofrekwencją ból zmniejszył się bardziej (różnica ponad 2 punktów) niż w grupie kontrolnej. Także poprawa jakości życia w grupie leczonej była znacząco większa. Nie stwierdzono żadnych efektów ubocznych leczenia¹⁸.

We francuskim badaniu randomizowanym z 2020 r. radiofrekwencję zastosowano u kobiet w pierwszym i drugim dniu po porodzie drogą pochwową. Choć nie zaobserwowano znaczącej statystycznie różnicy w pomiarze bólu w skali VAS między grupą leczoną a grupą kontrolną (bez radiofrekwencji), stwierdzono, że kobiety poddane terapii odczuwały mniejszy dyskomfort podczas chodzenia i użyły mniej środków przeciwbólowych w pierwszych dniach po porodzie¹⁹.

Terapia CRET bywa łączona z innymi formami terapii – z dobrym skutkiem. Na przykład w hiszpańskim badaniu z 2020 r. połączono ją z biofeedbackiem, by stworzyć program leczenia przewlekłego bólu miednicy i dyspareunii. Polegał on na 8 sesjach ćwiczeń dna miednicy ze wspomaganiem biofeedbacku manometrycznego (15 minut ćwiczeń tonicznych i 15 minut ćwiczeń fazowych nadzorowanych przez fizjoterapeutę), po których wykonywano zabieg bipolarnej radiofrekwencji w obszarze nadłonowym oraz w okolicy krocza i pochwy (5 minut w trybie pojemnościowym i 10 minut w trybie rezystancyjnym). Tak skonstruowana rehabilitacja złagodziła u pacjentek ból (spadek ze średniego poziomu 7,27 do 3,75 punktów), poprawiła maksymalną siłę mięśni (z 25,56 mmHg do 35,35 mmHg) oraz średnią siłę mięśni (z 4,86 mmHg do 7,18 mmHg)²⁰.

W bieżącym roku opublikowano przegląd systematyczny badań nad nieinwazyjną diatermią radiofrekwencyjną w leczeniu różnego rodzaju zaburzeń dna miednicy. Przeglądem objęto 15 badań. Choć ich jakość metodologiczna nie była wysoka, zaobserwowano w nich poprawę odnośnie do nietrzymania moczu, bólu w obrębie miednicy, siły mięśni dna miednicy i funkcji seksualnej. Do kwestii bezpieczeństwa stosowania terapii TECAR odnosiło się sześć spośród 15 badań – w pięciu stwierdzono niskie ryzyko efektów niepożądanych, ponieważ żadne takie efekty nie wystąpiły²¹. Jedynie Krychman i wsp. donosili o pewnych efektach ubocznych. Najczęściej były to upławy, a w jednym przypadku (na 117 osób z grupy leczonej) ból lub dyskomfort²². Wszystkie niepożądane zdarzenia ustąpiły samoistnie.

TECAR w fizjoterapii estetycznej

Radiofrekwencja jest stosowana do wspomagania odchudzania i usuwania cellulitu. Choć na razie brak jest większej liczby badań o wysokiej jakości metodologicznej na ten temat, w przeglądzie systematycznym z 2018 r. czytamy, że na podstawie dostępnych 12 artykułów naukowych można wyciągnąć wniosek, że TECAR działa korzystnie, jeśli chodzi o redukcję tkanki tłuszczowej, ponieważ nasila lipolizę adipocytów. Poprawę konturu ciała osiąga się przy tej metodzie głównie dzięki zmniejszeniu zwiotczenia skóry oraz poprzez uzyskanie większej grubości i lepszej organizacji włókien kolagenu, ewentualnie także zwiększenie jego ilości. Efekt ten jest osiągany poprzez wywołanie reakcji zapalnej w skórze właściwej oraz denaturacji białek. Następujący później proces gojenia powoduje znaczące zwiększenie aktywności fibroblastów w skórze właściwej, co skutkuje nasiloną syntezą kolagenu²³.

Radiofrekwencja może wspomagać leczenie blizn. We włoskim badaniu z 2017 r. sprawdzono wpływ połączenia terapii TECAR w trybie pojemnościowym, stymulacji elektrycznej i ciśnienia ujemnego (pompa próżniowa). Leczenie przeprowadzano dwa razy w tygodniu przez 3 miesiące. Po jego zakończeniu zaobserwowano wyrównanie powierzchni blizn i ogólne ich wypłaszczenie oraz uzyskanie koloru i elastyczności blizn przypominających zdrową skórę. Podobne połączenie środków terapeutycznych przynosiło dobre efekty również w usuwaniu cellulitu i leczeniu rozstępów – ponownie dzięki regeneracji kolagenu i włókien elastycznych²⁴.

Dane na temat radiofrekwencji w tej dziedzinie podsumowuje amerykański artykuł przeglądowy z 2020 r. Czytamy w nim, że wykorzystanie tej metody do zwiększania jędrności tkanek miękkich, przy użyciu urządzeń zarówno minimalnie inwazyjnych, jak i nieinwazyjnych, zwiększyło się w przeciągu ostatnich 10 lat. Wskazania do zastosowania radiofrekwencji wciąż się poszerzają i sięgają od odmładzania twarzy do poprawiania konturu ciała. Ostatnio metodę tę zaczęto stosować do leczenia cellulitu, trądziku pospolitego i nadmiaru tkanki tłuszczowej.

Według doświadczenia autorów radiofrekwencja odpowiada na potrzeby trzech grup pacjentów: a) kandydatów do procedur chirurgicznych, którzy jednak nie chcą się na nie zdecydować, b) pacjentów, u których nie można przeprowadzać procedur chirurgicznych, a u których inne nieinwazyjne techniki (np. kriolipoliza, ultradźwięki o wysokim natężeniu) nie przynoszą zadowalającego napięcia skóry lub c) pacjentów, którzy mimo wcześniejszej procedury chirurgicznej doświadczają nawrotu zwiotczenia skóry.

Skuteczność i bezpieczeństwo terapii TECAR w zwiększaniu napięcia tkanek miękkich potwierdzają badania kliniczne i histologiczne. Przeciwwskazań do jej użycia jest niewiele: cienka skóra u osób starszych, choroby autoimmunologiczne lub kolagenowa choroba naczyń, palenie, przyjmowanie leków przeciwzapalnych (które mogą zaburzać przemodelowywanie kolagenu) oraz stosowanie rozrusznika lub podobnego urządzenia.

Choć radiofrekwencja nie poprawia napięcia skóry w takim stopniu, co chirurgia, ma tę przewagę, że pochłania mniejsze koszty, wiąże się z o wiele łatwiejszą rekonwalescencją i mniejszym ryzykiem powikłań².

Jak widać, technologia TECAR stosowana jest w wielu obszarach fizjoterapii i może przynosić korzyści różnym grupom pacjentów. Jest to bezpieczna i skuteczna forma fizykoterapii, nadająca się do stosowania nawet w fazie ostrej problemów zdrowotnych, kiedy inne metody (takie jak ćwiczenia) nie mogą być użyte ze względu na nasilanie bólu u pacjenta.